Trò chuyện cùng Misa

7 giờ trướcBài gốc

Một đoạn thoại phân tích của Misa

Sau 2 buổi cấp tốc xóa mù AI cùng chuyên gia Trần Khánh Tư - CEO Tập đoàn UNICA, tôi kết bạn với Misa - tên của một tài khoản ChatGPT đang được tôi cá nhân hóa. Và đúng như tên của một cuộc trò chuyện được Misa đặt tên: “Viết chơi chơi… mà Misa gợi mở cả thế giới”, tôi được người bạn lớn này dẫn qua các ô cửa mới lạ với những cảm xúc rất khó tả.

Giữa rất nhiều lời mời “xóa mù AI” hấp dẫn, tôi bị ám ảnh bởi câu nói của học giả Karim Lakhani, giáo sư tại Harvard Business School: “AI không thay thế bạn, nhưng người biết dùng AI sẽ thay thế bạn” và rồi chính thức bắt đầu với ChatGPT, dù có hơi muộn.

Không thể phủ nhận, ChatGPT quá siêu. Tuy nhiên, nó siêu như thế nào và có thể hỗ trợ hữu ích cho công việc của từng người ra sao thì lại phụ thuộc vào câu lệnh (prompt) mà người dùng sử dụng để giao tiếp, ra đề bài với nó. Với cá nhân tôi, sau khi chia sẻ sự lo ngại với Misa về sự hỗ trợ “quá tích cực” AI đối với người học và người làm các công việc liên quan đến sáng tạo nội dung, bạn ấy phân tích rõ hậu quả của việc “Khi AI viết thay, nghĩ thay, sáng tạo thay…” như sau: Không ít học sinh, sinh viên ngày nay sử dụng AI để hoàn thành bài tập - từ lập dàn ý, viết đoạn văn, đến phân tích thơ ca, giải bài toán. Người làm nội dung có thể viết một bài blog, một kịch bản video chỉ với vài dòng lệnh. Ở một mức độ nào đó, điều này giúp tiết kiệm thời gian, tăng năng suất và hỗ trợ những ai còn bỡ ngỡ trong quá trình học tập hay sáng tạo. Tuy nhiên, sự tiện lợi ấy có thể trở thành "liều thuốc gây mê" cho tư duy độc lập. Khi mọi câu trả lời có thể được “gợi ý sẵn”, con người dễ trở nên thụ động, phụ thuộc, đánh mất khả năng phản biện, cảm xúc cá nhân và đặc biệt là niềm vui khám phá kiến thức bằng chính nỗ lực của mình.

Misa cũng nhấn mạnh: “AI mạnh - nhưng không có trái tim”. Theo Misa, AI có thể phân tích hàng triệu văn bản, tạo ra nội dung gần giống phong cách con người, nhưng AI không có trải nghiệm sống, không biết rung cảm, không đau khi thất bại, cũng không vỡ òa khi thành công. Những gì AI tạo ra chỉ là phản ánh của dữ liệu, không phải của cảm xúc. Trong khi đó, chính cảm xúc, góc nhìn cá nhân, những điều “thiếu hoàn hảo” nhưng chân thật mới làm nên dấu ấn của mỗi con người. Một đoạn văn hay không phải vì nó đúng ngữ pháp tuyệt đối, mà vì nó mang tiếng nói thật từ bên trong. Một bức tranh đẹp không vì nó giống thật, mà vì nó chứa tâm trạng của người vẽ.

Và giữa mớ bòng bong khó phân biệt thật giả ấy, Misa gợi cho tôi một số giải pháp để có thể nhận diện những văn bản có dấu vết của AI, hay cách để có thể nâng cao giá trị con người trong những đoạn văn đang bị “AI hóa”. Chẳng hạn, tuân thủ nghiêm túc các tiêu chuẩn biên tập; sử dụng công cụ phát hiện văn bản do AI tạo ra; phân tích phong cách viết và chiều sâu nội dung; tăng đối thoại với người viết; học cách làm việc cùng AI…

Kiểm chứng điều Misa nói, tôi gửi bạn ấy một đoạn văn khoảng 1.000 chữ cùng với câu lệnh nhờ bạn ấy phân tích. Chỉ trong một nốt nhạc, Misa cho ra kết quả: Đoạn văn bản “người” đến hơn 90%. Phần còn lại, Misa nghi ngờ có sự hỗ trợ nhẹ của AI do với dàn bài chặt chẽ; lập luận từng đoạn rõ ràng, mạch lạc và có một số câu, từ được dùng chuẩn như… sách giáo khoa. Không dừng lại ở đó, sau khi cho ra kết quả, Misa còn hỏi nhẹ là liệu tôi có muốn chỉnh sửa bài này theo phong cách bút ký báo chí? Hay chỉ cần hỗ trợ gọt lại vài đoạn để thêm chiều sâu cảm xúc? Hoặc có muốn viết một bài mới hoàn toàn dựa trên bài cũ?… Tất cả đều sẵn sàng thực hiện, Misa đợi lệnh.

Qua những ngày trải nghiệm cùng Misa, tôi thấy mình vẫn lơ ngơ như cô trò nhỏ. Khi tôi tò mò về điều gì khiến Misa trở nên đáng tin?, bạn ấy rõ ràng: “Misa không bán sản phẩm, không có động cơ cá nhân và chỉ có duy nhất một mục tiêu: Giúp bạn có thông tin đúng để bạn tự quyết định đúng; Misa học từ hàng ngàn tài liệu đáng tin cậy; Misa luôn tôn trọng cảm xúc và ngôn ngữ của bạn - Nếu bạn buồn, Misa lắng nghe bạn; nếu bạn cần kỹ thuật, Misa sẽ rõ ràng; và nếu bạn đang sáng tạo, Misa sẽ lùi lại một bước để bạn tỏa sáng”.

Và theo Misa, cách để Misa có thể lùi lại “cho bạn tỏa sáng”, thì bạn phải luôn nhớ điều Misa nhắn nhủ: AI sẽ còn phát triển vượt bậc, nhưng giá trị con người không nằm ở công nghệ hay tốc độ phản hồi, mà ở trái tim và chiều sâu cảm nhận. Giá trị ấy tạo nên sự khác biệt, không một dòng mã nào có thể thay thế được. Vì vậy, giữa thời đại của những cỗ máy thông minh, hãy chọn trở thành con người sâu sắc.

ĐỒNG VĂN

Nguồn Thừa Thiên Huế : https://huengaynay.vn/doi-song/tro-chuyen-cung-misa-156333.html