Từ ngày 10/12, lệnh cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội sẽ chính thức có hiệu lực tại Australia. Danh sách lệnh cấm gồm 18 nền tảng mạng xã hội.
Tuy nhiên cơ quan quản lý cảnh báo rằng danh sách này không cố định và có thể tiếp tục mở rộng.
Vào tháng 11, Ủy ban eSafety của Australia đã thông báo cho Facebook, Instagram, Snapchat, TikTok và một số nền tảng khác được xếp vào nhóm "nền tảng bị giới hạn độ tuổi" và phải tuân thủ lệnh cấm mới.
Các nền tảng này có thể đối mặt với mức phạt tương đương 32,22 triệu USD nếu không thực hiện các biện pháp hợp lý để chặn người dùng dưới độ tuổi quy định kể từ thời điểm trên.
Theo các cuộc thăm dò ý kiến mới nhất, 77% người dân Australia bày tỏ mong muốn thực thi quy định hạn chế trẻ em dùng mạng xã hội. (Ảnh: Reuters)
Nhiều quốc gia khác cũng đang trong quá trình nghiên cứu hoặc đưa ra các đề xuất về những biện pháp tương tự nhằm hạn chế thói quen sử dụng mạng xã hội của thanh thiếu niên.
Các bước thảo luận và đánh giá ban đầu cho thấy vấn đề này đang được các nhà lập pháp và cơ quan quản lý tại nhiều nơi trên thế giới đặc biệt quan tâm.
Malaysia
Malaysia đang lên kế hoạch cấm người dùng dưới 16 tuổi truy cập mạng xã hội bắt đầu từ năm 2026, nhằm bảo vệ trẻ em khỏi những nguy cơ trực tuyến. Đây là một phần trong nỗ lực của quốc gia này để hạn chế quyền truy cập vào các nền tảng kỹ thuật số, giữa bối cảnh lo ngại về an toàn cho giới trẻ.
Ông Fahmi Fadzil, Bộ trưởng Truyền thông Malaysia, thông báo vào ngày 23/11 rằng chính phủ đang nghiên cứu các biện pháp mà Australia và một số quốc gia khác đã áp dụng để thiết lập giới hạn độ tuổi sử dụng mạng xã hội. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ trẻ em khỏi các mối đe dọa trực tuyến như bắt nạt, lừa đảo tài chính và lạm dụng tình dục.
“Chúng tôi hy vọng năm sau, các nền tảng mạng xã hội sẽ tuân thủ quyết định của chính phủ, đó là cấm người dưới 16 tuổi mở tài khoản”, vị Bộ trưởng chia sẻ với báo giới.
Ông Fahmi Fadzil, Bộ trưởng Truyền thông Malaysia. (Ảnh: NST Online)
Gần đây, các cơ quan chức năng Malaysia đã đẩy mạnh theo dõi, giám sát nội dung độc hại trên không gian mạng. Đến tháng 9, Malaysia đã đề nghị Meta (công ty mẹ của Facebook) loại bỏ hơn 168.000 nội dung độc hại về cờ bạc và lừa đảo trực tuyến.
Hoa Kỳ
Theo báo cáo từ trang tin công nghệ Tech Co, sự bùng nổ của các nền tảng mạng xã hội và sự phổ biến của điện thoại thông minh đã dẫn đến tình trạng sử dụng mạng xã hội của thanh thiếu niên ngày càng mất kiểm soát. Nghiên cứu cho thấy hơn 93% thanh thiếu niên tại Hoa Kỳ sử dụng mạng xã hội, trong đó 70% thừa nhận họ bị nghiện cảm giác "lướt" trên điện thoại.
Luật liên bang về việc sử dụng mạng xã hội của thanh thiếu niên tại Hoa Kỳ hiện đang ở mức độ hạn chế. Theo Quy định về Bảo vệ Quyền riêng tư trực tuyến trẻ em, trẻ em dưới 13 tuổi cần có sự đồng ý của phụ huynh trước khi đăng ký tài khoản trên các nền tảng như TikTok, Facebook và X.
Gần đây, Đạo luật "Bảo vệ trẻ em trên mạng xã hội" đã được ban hành, yêu cầu các nền tảng mạng xã hội phải xác minh độ tuổi của người dùng.
Tại cấp tiểu bang, Thống đốc California, Gavin Newsom, vừa ký một dự luật nhằm giải quyết tình trạng nghiện mạng xã hội ở thanh thiếu niên. Dự luật này sẽ có hiệu lực vào năm 2027, cấm các nền tảng, bao gồm TikTok, điều chỉnh nội dung cho trẻ em dựa trên thông tin mà trẻ chia sẻ hoặc dữ liệu mà thuật toán thu thập được.
Đan Mạch
Ngày 7/11, Bộ Số hóa Đan Mạch công bố quy định mới về độ tuổi tối thiểu được phép sử dụng một số mạng xã hội, cụ thể là 15 tuổi. Tuy nhiên, thông báo này không chỉ rõ danh sách các nền tảng mạng xã hội bị điều chỉnh và cũng không đề cập đến cơ chế thực thi quy định.
Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cho biết chính phủ của bà đề xuất lệnh cấm nhưng cũng cho phép cha mẹ lựa chọn cho phép trẻ em sử dụng mạng xã hội từ năm 13 tuổi.
"Chúng tôi đã nói "có" với điện thoại di động trong cuộc sống của con em mình theo nghĩa tốt nhất. Để các em có thể gọi điện về nhà và liên lạc với bạn bè", bà nói.
"Nhưng thực tế là chúng ta đã thả một con quái vật ra ngoài. Chưa bao giờ có nhiều trẻ em và thanh thiếu niên phải chịu đựng chứng lo âu và trầm cảm đến vậy", Thủ tướng Frederiksen nhận định.
Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen. (Ảnh: Reuters)
Theo Bộ Số hóa Đan Mạch, quốc gia này là một trong những nước tiên phong trong Liên minh châu Âu (EU) áp dụng giới hạn độ tuổi cho người dùng mạng xã hội, nhằm bảo vệ trẻ em và thanh thiếu niên trong môi trường kỹ thuật số.
Pháp
Năm 2023, Chính phủ Pháp ban hành luật cấm trẻ em dưới 15 tuổi truy cập các dịch vụ trực tuyến mà không có sự đồng ý của phụ huynh. Luật này được đưa ra trong bối cảnh quy định về dữ liệu của Liên minh Châu Âu (EU) cho phép thanh thiếu niên từ 16 tuổi trở lên mới có quyền đồng ý cho việc xử lý dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, các quốc gia thành viên EU có thể điều chỉnh độ tuổi này nếu thấy phù hợp.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi các nước châu Âu thống nhất quy định về độ tuổi 15 là "tuổi trưởng thành số", nhằm tạo điều kiện cho phụ huynh có cơ sở để quyết định xem con cái họ có nên sử dụng mạng xã hội trước khi đủ 15 tuổi hay không.
Đức
Tại Đức, thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 13 đến 16 cần có sự đồng ý của phụ huynh để sử dụng mạng xã hội. Mặc dù quy định này có phần khiêm tốn, nhưng cần lưu ý rằng mức độ sử dụng mạng xã hội ở Đức vẫn thấp hơn so với nhiều quốc gia khác.
Theo nghiên cứu của Pew Research Center, chỉ 79% người dưới 40 tuổi tại Đức sử dụng mạng xã hội, trong khi con số này ở Pháp lên tới 90%. Hiện tại, Đức chưa có kế hoạch áp dụng các lệnh cấm tương tự như Australia, nhưng các tổ chức bảo vệ quyền trẻ em đang kêu gọi cần có thêm các biện pháp hạn chế để bảo vệ thanh thiếu niên.
Việc thực thi quy định hạn chế, cấm trẻ em dùng mạng xã hội vẫn gặp nhiều khó khăn. (Ảnh: Getty)
Việc thực hiện lệnh cấm sử dụng mạng xã hội đối với trẻ em dưới 15 tuổi đang đặt ra nhiều thách thức phức tạp cho các chính phủ. Một trong những rào cản lớn nhất là xác minh độ tuổi của người dùng mà không xâm phạm quyền riêng tư hoặc thu thập dữ liệu quá mức. Trẻ em có thể dễ dàng lách luật bằng cách nhập ngày sinh giả hoặc sử dụng tài khoản của người khác.
Indonesia từng dự định áp dụng quy định về độ tuổi tối thiểu đối với người dùng mạng xã hội. Dù vậy, thay vì ban hành lệnh cấm mang tính cứng nhắc, nước này đã chuyển hướng, tập trung yêu cầu các nền tảng siết lọc nội dung độc hại và nâng cấp hệ thống xác minh độ tuổi.
Ngoài ra, việc định nghĩa và xác định phạm vi của "mạng xã hội" cũng là một thách thức lớn, bởi nhiều nền tảng hiện nay đã làm mờ ranh giới giữa giải trí, truyền thông và chia sẻ nội dung, khiến cho việc xác định dịch vụ nào cần được quản lý trở nên khó khăn.
Bên cạnh đó, còn có những lo ngại về việc vi phạm quyền trẻ em. Chính phủ cũng cần phải đối mặt với các gánh nặng kỹ thuật và tài chính để xây dựng hệ thống giám sát và khung pháp lý phù hợp, đồng thời đảm bảo sự hỗ trợ từ phụ huynh, nhà giáo dục và ngành công nghệ.
Phan Hoàng (Tổng hợp)