Nhận diện khuôn mặt trực tiếp - vũ khí lợi hại của cảnh sát
Theo trang tin trực tuyến Anh Guardian, lực lượng cảnh sát Anh tiếp tục đưa vào lắp đặt camera nhận dạng khuôn mặt cố định đầu tiên tại hai khu phố quận Nam London, North End vào cuối mùa hè này, bởi đây là những "điểm nóng tội phạm". Tỷ lệ tội phạm của quận trên xếp thứ 20 trong số 32 quận của London. Kế hoạch lắp đặt camera cố định là thử nghiệm chứ không phải khẩn cấp.
Hệ thống SFM khác với nhận dạng khuôn mặt trực tiếp, nó đối chiếu với ảnh hoặc video đã được ghi lại chứ không phải từ video trực tiếp.
Khảo sát gần đây cho thấy, một số người Anh cho rằng camera chỉ là một món đồ nội thất đường phố đi kèm với biển báo để giúp duy trì giao thông, còn dùng để đẩy lùi tội phạm thì ít ai nghĩ tới. Vì vậy việc lắp camera cho mục tiêu chống tội phạm đang được cảnh sát Anh ưu tiên.
Lực lượng cảnh sát Anh đã bắt đầu thử nghiệm camera nhận dạng khuôn mặt ở Anh và xứ Wales từ năm 2016 và âm thầm trở thành một phần hàng ngày trong kho vũ khí của cảnh sát. Lực lượng cảnh sát đã quét gần 4,7 triệu khuôn mặt bằng camera nhận dạng khuôn mặt trực tiếp vào năm ngoái - nhiều gấp đôi so với năm 2023.
Ngoài camera cố định, lực lượng dự kiến sẽ sớm triển khai một đơn vị lưu động gồm 10 xe tải nhận dạng khuôn mặt trực tiếp có thể được gửi đến bất kỳ đâu trên cả nước.
Đôi nét về nguyên lý vận hành của camera nhận diện khuôn mặt trực tiếp
Hệ thống nhận dạng khuôn mặt mới, được gọi là hệ thống đối sánh khuôn mặt chiến lược (Strategic Facial Matcher) hay SFM. Nền tảng này có khả năng tìm kiếm nhiều cơ sở dữ liệu bao gồm hình ảnh giam giữ và hồ sơ nhập cư. Nói cách khác, nhận diện khuôn mặt trực tiếp liên quan đến việc đối chiếu khuôn mặt được ghi lại trên cảnh quay camera giám sát (CCTV) và những hệ thống khác với danh sách theo dõi của cảnh sát theo thời gian thực. Nó giống với việc liên tục lấy dấu vân tay của những người dân khi họ đang thực hiện các hoạt động trong cuộc sống thường ngày.
Theo Bộ Nội vụ Anh (HO), mục tiêu của hệ thống SFM sẽ trở thành "sản phẩm khả thi cơ bản” cho nhận dạng khuôn mặt - ám chỉ việc đối chiếu diễn ra sau khi ảnh hoặc video đã được ghi lại. Điều này khác với nhận dạng khuôn mặt trực tiếp, được thiết kế để có thể xác định và đối chiếu mọi người ngay lập tức từ bản ghi video trực tiếp.
Việc tạo ra dịch vụ SFM là một phần của dự án Sinh trắc học rộng hơn của HO, một chương trình kéo dài 10 năm nhằm mục đích cung cấp cơ sở hạ tầng quốc gia trung tâm, thông qua đó các cơ quan nhập cư và cảnh sát có thể truy cập và đối chiếu dữ liệu về dấu vân tay, khuôn mặt và thông tin sinh trắc học khác của cá nhân.
Hiệu quả từ camera nhận diện khuôn mặt trực tiếp
Lực lượng cảnh sát Anh đã tăng gần gấp đôi số lượng tìm kiếm nhận diện khuôn mặt trực tiếp trong năm 2024 bằng cách sử dụng cơ sở dữ liệu của cảnh sát quốc gia (PND) từ 138.720 vào năm 2023 lên 252.798 trường hợp. Trong năm 2024, lực lượng cảnh sát thủ đô London đã bắt giữ 587 người bị tình nghi có hành vi phạm pháp với sự hỗ trợ của camera nói trên, trong đó có 424 người bị buộc tội.
Hệ thống SFM lắp trên xe của cảnh sát Anh.
Ngay cuối tháng 5/2025, bằng camera nhận dạng khuôn mặt trực tiếp trên xe, cảnh sát đã phát hiện ra David Cheneler, tội phạm tình dục 73 tuổi ở Lewisham, phía nam London, người trước đây đã thụ án 9 năm tù cho 21 tội danh, đã bị kết án 2 năm tù và hiện đang bị quản chế đang đi bộ một mình với một đứa trẻ 6 tuổi. “David Cheneler đang bị quản thúc, cấm không được chơi với trẻ em dưới 14 tuổi. Đây là một ví dụ cho thấy camera đã phát hiện chính xác khuôn mặt để giúp cảnh sát theo dõi”, Lindsey Chiswick, người đứng đầu Hội đồng Cảnh sát trưởng Quốc gia về nhận dạng khuôn mặt cho hay.
Theo tổ chức phi chính phủ Big Brother Watch (BBW), đơn vị tham dự triển khai camera di động, tuy rất khả thi nhưng cũng có trường hợp hệ thống nhận dạng nhầm trẻ em mặc đồng phục học sinh, được yêu cầu chứng minh danh tính và cung cấp thông tin dấu vân tay.
Đánh giá tổng thể về hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trực tiếp, các chuyên gia ở BBW cho rằng, khi có sự gia tăng trong việc sử dụng công nghệ, đặc biệt là dữ liệu và AI trong tương lai, và ở cấp độ cá nhân, thì hệ thống này sẽ phát huy tác dụng, và trở thành công cụ hữu hiệu phòng chống tội phạm cho cảnh sát Anh trong tương lai.
Khắc Nam