Chú trọng những địa bàn thật sự khó khăn
Đa số ĐBQH Tổ 14 tán thành việc hợp nhất 3 Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để xây dựng thành một Chương trình mục tiêu quốc gia đầu tư trong giai đoạn 10 năm, từ 2026-2035.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh tham dự họp Tổ 14
Các ý kiến cho rằng, trong điều kiện còn khó khăn nhưng với sự nỗ lực của Chính phủ, Bộ ngành, địa phương, thời gian qua việc thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, như: tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều từ 5,2% đến cuối năm 2024 còn 1,93%; thu nhập bình quân của người dân nông thôn đạt 54 triệu đồng/người/năm (tăng 1,3 lần so với năm 2020).
Tuy nhiên, theo ĐBQH Châu Quỳnh Dao (An Giang), trong các Chương trình còn những khó khăn, bất cập nên nhiều mục tiêu đề ra chưa đạt trọn vẹn. Ví dụ tỷ lệ tái nghèo còn cao ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tỷ lệ giải ngân thấp, một số dự án chưa thực thi trọn vẹn; nhiều đầu mối quản lý, quá nhiều văn bản hướng dẫn; quy trình thủ tục còn vướng mắc…
ĐBQH Châu Quỳnh Dao (An Giang) phát biểu
Vì vậy, đại biểu Châu Quỳnh Dao cho rằng, việc hợp nhất 3 chương trình sẽ thu gọn đầu mối, hạn chế ban hành quá nhiều văn bản hướng dẫn gây lúng túng; đồng thời, góp phần đầu tư không trùng lặp, hỗ trợ đúng nơi, đúng đối tượng cần ưu tiên. Đặc biệt, một điểm nhấn của Chương trình hợp nhất là chú trọng đến những nơi có điều kiện thật sự khó khăn với quan điểm rút ngắn khoảng cách chênh lệch giữa các vùng miền trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội để cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người dân.
Nêu quan điểm về đối tượng thụ hưởng, đại biểu Châu Quỳnh Dao cho biết, tại Điều 3b đề cập về đối tượng thụ hưởng là các đơn vị sự nghiệp công lập có hoạt động trong lĩnh vực công tác dân tộc; các trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú, các trường liên cấp Tiểu học và THCS, trạm y tế xã...
Quang cảnh họp Tổ 14
Tuy nhiên, việc liệt kê lại thiếu trường Hữu nghị T78, trường Hữu nghị 80, phổ thông vùng cao Việt Bắc, dự bị đại học. Do đó, cần rà soát, bổ sung, tránh bỏ sót đối tượng được thụ hưởng.
Cần có bộ tiêu chí về các mô hình mới, đối tượng thụ hưởng trong giai đoạn tới
ĐBQH Nguyễn Việt Thắng (An Giang) cho rằng, Chính phủ đưa ra nhiều mục tiêu nhưng lại chưa đưa ra các tiêu chí cụ thể về bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới, quy định về chuẩn nghèo đa chiều quốc gia, Bộ tiêu chí về xã nghèo cho giai đoạn tiếp theo nên rất khó đánh giá tính phù hợp, khả thi của Chương trình trong giai đoạn tới.
ĐBQH Nguyễn Việt Thắng (An Giang) phát biểu
Ngoài ra, trước đây, các địa phương đã có mô hình về nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu nhưng trong Chương trình hiện nay lại xuất hiện một số mô hình mới chưa được thực hiện, kiểm chứng như nông thôn mới hiện đại... Do đó, cần rà soát kỹ lưỡng.
ĐBQH Trần Thị Kim Nhung (Quảng Ninh) cũng đề nghị cần rà soát những nội dung, dự án thành phần của các Chương trình nhằm hạn chế những khó khăn, vướng mắc và chưa rõ về sự thống nhất trong thực thi. Quốc hội nên giao cho Chính phủ quyết định những chính sách đặc thù của Chương trình; rà soát các chính sách đã có và các chính sách cần thực hiện trong thời gian tới.
ĐBQH Trần Thị Kim Nhung (Quảng Ninh) phát biểu
Cũng theo đại biểu Trần Thị Kim Nhung, việc đánh giá tác động, tính khả thi của các chính sách chưa được nêu rõ trong bối cảnh các địa phương thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Đặc biệt, các tiêu chí về nông thôn mới hiện đại, tiêu chí nghèo để thực hiện chương trình trong thời gian gian tới chưa được đề cập cụ thể. Do đó, Chính phủ và các cơ quan cần làm rõ về các tiêu chí này; đánh giá kỹ lưỡng về tính khả thi của các chính sách.
ĐBQH Trần Đình Gia (Hà Tĩnh) phát biểu
ĐBQH Trần Đình Gia (Hà Tĩnh) đề nghị, cần ban hành bộ tiêu chí cho giai đoạn mới, làm rõ tiêu chí “nông thôn mới hiện đại”. Đặc biệt quan tâm rà soát quy hoạch hạ tầng các đơn vị sự nghiệp công lập sau sáp nhập đơn vị hành chính; quy hoạch các khu dân cư phù hợp với công tác phòng chống thiên tai.
T. Trung