Cần bảo vệ nhân viên y tế bằng chế tài pháp lý đủ mạnh

7 giờ trướcBài gốc

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế tặng điều dưỡng Nguyễn Thùy Trang, công tác tại Bệnh viện Sản nhi Nghệ An. Ảnh BYT

Từ khoảng trống pháp lý đến tâm lý xã hội

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có tới 62% nhân viên y tế từng bị bạo lực bằng lời nói, và 8–38% từng bị hành hung thể chất trong khi làm việc. Ở Việt Nam, con số này thậm chí nghiêm trọng hơn, dù đã được cảnh báo nhiều năm, vấn nạn này chưa có dấu hiệu giảm. Chỉ trong năm 2025, đã có ít nhất 6 vụ hành hung nhân viên y tế được Bộ Y tế thống kê, nhiều vụ có tính chất nghiêm trọng. Mới đây nhất, ngày 23/10 tại Khoa Sơ sinh – Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đã xảy ra 1 vụ việc. Theo đó, một người nhà bệnh nhi đã tấn công các điều dưỡng ngay tại khu vực chăm sóc trẻ sơ sinh. Một nữ điều dưỡng bị đâm 11 nhát, trong đó 4 vết thấu ngực, đứt hai nhánh động mạch dưới đòn, nhiều người khác bị thương.

Trước những vụ việc đó, trong phiên thảo luận tại hội trường ngày 29/10 - kỳ họp thứ X, Quốc hội khóa XV, đại biểu Trần Khánh Thu (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình) đã đặt câu hỏi: “Những chiến sĩ áo trắng, trong thời bình, liệu đã được làm việc trong môi trường an toàn?”. Câu hỏi ấy không chỉ dành cho ngành y, mà cho cả xã hội. Bởi mỗi khi bác sĩ bị tấn công, không chỉ người thầy thuốc chịu tổn thương, mà chính người bệnh cũng mất đi sự an toàn.

Về nguyên nhân, trước đó, lãnh đạo Bộ Y tế đã cho rằng, đây không phải hiện tượng cá biệt mà là biểu hiện của nhiều tầng nguyên nhân. Trước hết, nhiều bệnh viện thiếu hệ thống bảo vệ chuyên nghiệp, thiếu camera, thiếu quy trình phản ứng nhanh. Trong môi trường đầy áp lực, nơi cảm xúc của người nhà bệnh nhân bị dồn nén, chỉ một hiểu lầm nhỏ cũng có thể trở thành “mồi lửa” cho bạo lực.

Bên cạnh đó, tâm lý coi thường luật pháp vẫn tồn tại. Không ít vụ việc nghiêm trọng chỉ dừng ở mức xử phạt hành chính, khiến kẻ gây bạo lực “nhờn luật”. Một vụ va chạm giao thông nhẹ có thể bị khởi tố nhưng một bác sĩ đang cấp cứu người bệnh bị đâm trọng thương lại chỉ bị phạt vài triệu đồng. Đó là sự bất công pháp lý!

Ngoài ra, cũng cần nhìn nhận thẳng thắn rằng môi trường y tế đang căng thẳng. Quá tải, áp lực từ người bệnh, sự thiếu kiên nhẫn, cùng với cách ứng xử thiếu chuẩn mực trong giao tiếp y - bệnh, tất cả cộng hưởng thành vòng xoáy tiêu cực. Khi niềm tin giữa người bệnh và thầy thuốc bị bào mòn, bạo lực rất dễ nảy sinh. Sau những vụ việc bạo lực, bị tấn công khi đang làm việc, nhiều bác sĩ, điều dưỡng mang trong mình chấn thương tâm lý kéo dài. “Chúng tôi không bao biện cho sai sót, nhưng xin đừng để chúng tôi vừa cứu người, vừa phải gánh chịu bạo lực và bị đổ lỗi một cách không công bằng”, đại biểu Trần Khánh Thu nói.

Bảo vệ nhân viên y tế - trách nhiệm của toàn xã hội

Sau vụ việc tại Nghệ An, Bộ Y tế đã cử đoàn công tác đến thăm hỏi, hỗ trợ điều trị và phục hồi tâm lý cho các nạn nhân. Tuy nhiên, như Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhìn nhận, đó mới chỉ là phản ứng trước mắt. Về lâu dài, cần một chiến lược tổng thể, trong đó cần tăng cường an ninh bệnh viện, hoàn thiện hành lang pháp lý và có kế hoạch chăm sóc tâm lý tại tại các bệnh viện để giúp nhân viên vượt qua sang chấn sau bạo lực, đồng thời tăng cường tuyên truyền tôn trọng nhân viên y tế

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, bảo vệ nhân viên y tế không chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành Y, mà là trách nhiệm của toàn xã hội, từ cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp đến chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể. Khi người thầy thuốc bị tấn công, người bệnh cũng không còn an toàn. Vậy nên, với hành vi tấn công nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ, phải xử lý theo hướng hình sự: chống người thi hành công vụ, cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng, thậm chí là giết người nếu có căn cứ.

Tương tự, đại biểu Trần Khánh Thu cho rằng, hơn lúc nào hết, đây là thời điểm cần có hành động cụ thể để bảo vệ đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế, đưa giá trị ngành y tế về đúng vị thế trong xã hội. Đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị cần có chính sách bảo vệ nhân viên y tế trong thời gian làm việc bằng chế tài, pháp lý nghiêm khắc đối với những hành vi xâm phạm, bạo hành nhân viên y tế. "Trường hợp dùng vũ lực, đe dọa vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở cán bộ, nhân viên y tế khi thực hiện nhiệm vụ tại cơ sở y tế là hành vi chống người đang thi hành công vụ" - đại biểu Trần Khánh Thu nói.

Còn theo thượng tá Đào Trung Hiếu, bạo hành nhân viên y tế phản ánh sự xói mòn đạo đức xã hội và niềm tin suy giảm vào các thiết chế công, trong đó có ngành y. "Trước hết, về mặt chính sách, cần xây dựng quy chế bảo vệ an ninh cơ sở y tế với lực lượng bảo vệ chuyên trách, có sự phối hợp thường xuyên của công an cơ sở. Thứ hai, cần tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng giao tiếp, các tình huống khủng hoảng và xoa dịu tâm lý bệnh nhân, người nhà cho nhân viên y tế. Kỹ năng ứng phó với các tình huống bạo lực tại cơ sở y tế là điều cần trang bị, huấn luyện cho nhân viên y tế để họ biết cách ứng xử khôn ngoan, phù hợp trong các tình huống xảy ra xung đột. Thứ ba, các bệnh viện cần thiết lập quy trình phản hồi nhanh khi có khiếu nại, tránh tích tụ mâu thuẫn. Thứ tư, truyền thông y tế cần cải thiện để giúp cộng đồng hiểu đúng vai trò, áp lực và giới hạn nghề nghiệp của y bác sĩ", thượng tá Đào Trung Hiếu chia sẻ.

Cần đưa các buổi tập huấn mô phỏng tình huống vào chương trình đào tạo thường xuyên để bảo vệ nhân viên y tế và củng cố hình ảnh chuyên nghiệp của ngành y. Ngoài ra, cần có chế tài nghiêm khắc hơn với bất kỳ hành vi gây rối trật tự tại bệnh viện, hành hung y bác sĩ đều phải bị xử lý hình sự, có thể là tội gây rối trật tự công cộng hoặc các tội danh khác tương ứng tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và hậu quả…

Thượng tá Đào Trung Hiếu, chuyên gia tội phạm học

Minh Dương

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/can-bao-ve-nhan-vien-y-te-bang-che-tai-phap-ly-du-manh-436077.html