'Cán bộ không dám làm thì thể chế dù hay cũng không phát huy hiệu quả'

5 giờ trướcBài gốc

Xác định rõ mô hình lập pháp của Việt Nam trong giai đoạn mới

Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vấn đề nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật và cải cách thể chế trở thành yêu cầu cấp thiết. Vì vậy, nhiều đại biểu đã nêu ý kiến tâm huyết tập trung vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, bảo đảm tính thống nhất, khả thi và phù hợp với thực tiễn phát triển của đất nước.

Đại biểu Đinh Ngọc Quý (đoàn Gia Lai) cho biết, điểm tiến bộ lớn nhất của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (năm 1996 và đã qua nhiều lần sửa đổi) là đưa ra quy định về đánh giá tác động chính sách trước khi ban hành luật. Đây là một bước tiến phù hợp với xu hướng lập pháp của các nước phát triển.

Đại biểu Đinh Ngọc Quý cho rằng cần xác định rõ mô hình lập pháp của Việt Nam trong giai đoạn mới.

Theo đại biểu, việc đánh giá tác động giúp bảo đảm luật phù hợp với thực tiễn, khả thi và đáp ứng yêu cầu phát triển. Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 đã thể hiện rất rõ tư tưởng này và cần tiếp tục phát huy.

Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng cần xác định rõ mô hình lập pháp của Việt Nam trong giai đoạn mới. Ở Việt Nam, nghị quyết của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong nhiều trường hợp có hiệu lực tương đương luật. Do đó, cần xem xét lại mô hình pháp luật cho phù hợp, tránh tình trạng mỗi năm ban hành nhiều văn bản chồng chéo, khiến việc tổ chức thực thi gặp khó khăn.

Đại biểu đoàn Gia Lai cho rằng cần giảm bớt trong luật các quy định trùng lặp. Ví dụ như đã có Luật Thi đua, khen thưởng, Luật Khiếu nại nên trong luật khác còn có quy định về nội dung này có thể lượt bỏ; cần tiếp tục tinh giản để luật gọn, rõ, dễ áp dụng.

Từ phía các cơ quan Chính phủ cần xác định rõ cần những luật gì, những cái gì cần có luật, những cái gì không nhất thiết phải có luật (quy trình, thủ tục không nhất thiết phải có luật).

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM), nguyên tắc cơ bản của nhà nước pháp quyền là chống xung đột lợi ích. Ở nhiều quốc gia, cơ chế chống xung đột lợi ích được thiết kế rất chặt chẽ và chi tiết.

Ở nước ta, các luật hiện hành như Luật Tổ chức tòa án nhân dân, Luật Doanh nghiệp, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Luật Luật sư,… tuy có đề cập nhưng chưa mang tính hệ thống để phòng ngừa và xử lý xung đột lợi ích, đặc biệt là giữa khu vực công và khu vực tư, giữa lợi riêng và lợi ích công.

Một số nhà đầu tư nước ngoài cũng bày tỏ lo ngại rằng pháp luật Việt Nam về xung đột lợi ích chưa đầy đủ, chưa được thực thi nghiêm, nên họ còn băn khoăn khi đầu tư. Đây là vấn đề cần được quan tâm hoàn thiện.

Cởi mở, kiến tạo trong thực thi pháp luật

Đại biểu Trần Anh Tuấn (đoàn TP.HCM) nhất trí với 3 đột phá chiến lược mà dự thảo Văn kiện đã nêu: thể chế, nguồn nhân lực và hạ tầng. Trong đó, cần nhấn mạnh chất lượng của thể chế, tức là không chỉ hoàn thiện hệ thống pháp luật, mà còn nâng cao việc thực thi.

“Một văn bản luật mới được ban hành chưa thể hoàn thiện một cách toàn diện được ngay nhưng khi nó phục vụ cho lợi ích người dân và doanh nghiệp, tạo điều kiện cho sản xuất kinh doanh thì dưới góc độ quản lý nhà nước về thanh tra, kiểm tra… nên ủng hộ; còn khi nó gây khó khăn cho người dân, cản trở cho hoạt động của doanh nghiệp thì đó là điểm nghẽn cần được tháo gỡ”, đại biểu Trần Anh Tuấn nêu quan điểm.

Đại biểu Trần Anh Tuấn cho rằng cần nhấn mạnh chất lượng của thể chế. Ảnh Quốc hội

Đại biểu Phan Văn Mãi (đoàn TP.HCM) đồng tình với ý kiến của đại biểu Trần Anh Tuấn là phải quan tâm đến chất lượng của thể chế. Hiệu lực, hiệu quả của pháp luật nằm ở khâu thực thi, mà khâu thực thi có liên quan trực tiếp đến hiệu quả của phân cấp, phân quyền. Nếu chính quyền các cấp hoặc cán bộ không dám làm, không chịu trách nhiệm, thì thể chế dù hay đến đâu cũng không phát huy hiệu quả. Vì vậy, theo đại biểu cần gắn công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán và đánh giá với việc hoàn thiện thể chế.

“Ngoài việc xây dựng hệ thống pháp luật tốt cần bổ sung thêm quan điểm về cởi mở, kiến tạo trong thực thi. Cơ quan và người thực thi pháp luật cần có không gian để vận dụng pháp luật phù hợp với thực tế. Không có quy định nào có thể bao quát hết mọi tình huống thực tiễn, cơ quan thực thi, người thực thi là người hiểu rõ nhất làm như thế nào cho phù hợp. Nếu có sai phạm thì đã có cơ chế kiểm soát, xử lý. Đó mới chính là tinh thần kiến tạo", đại biểu Phan Văn Mãi nêu ý kiến.

Vì vậy, trong phần nhiệm vụ trọng tâm và đột phá chiến lược, đại biểu đề nghị bổ sung thêm đề án hoặc kế hoặch liên quan đến thực thi pháp luật linh hoạt, phù hợp với thực tiễn.

Ngoài ra, đại biểu Phan Văn Mãi cho rằng cần đảm bảo tính đồng bộ giữa Báo cáo chính trị và Chương trình hành động. Báo cáo chính trị là văn kiện nền tảng, còn chương trình hành động là cụ thể hóa để tổ chức thực hiện. Vì vậy cần rà soát để chương trình hành động bám sát, cụ thể hóa tư tưởng và quan điểm trong Báo cáo chính trị.

Minh Thư/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/can-bo-khong-dam-lam-thi-the-che-du-hay-cung-khong-phat-huy-hieu-qua-post1244505.vov