Lưới đánh cá - một vật dụng tưởng chừng không liên quan nhưng đã trở thành món đồ quan trọng trên tiền tuyến Ukraine trong bối cảnh cuộc chiến máy bay không người lái (UAV) thống trị cuộc xung đột.
Lưới đánh cá trở thành mặt hàng “hot” trong thời chiến
Như nhiều người dân châu Âu khác, ông Carl Futtrup - người làm vườn 53 tuổi, sống tại một thị trấn phía tây thủ đô Copenhagen (Đan Mạch) - đã theo dõi sát sao tình hình xung đột Nga-Ukraine kể từ khi cuộc chiến bắt đầu và đã quyên góp trang thiết bị cho lực lượng Ukraine trên tiền tuyến.
Trước Giáng sinh năm ngoái, ông Futtrup nghe thấy một yêu cầu bất thường từ những binh sĩ Ukraine trong chiến hào. Họ cần lưới đánh cá – loại lưới dày và đủ chắc để cản UAV mang theo đạn dược, thứ đã trở thành sát thủ hàng đầu trên chiến trường.
Những người lính căng lưới trên các vị trí phòng thủ kiên cố và phương tiện chiến đấu như lớp bảo vệ cuối cùng, và ông Futtrup nghe nói rằng những tấm lưới này đã cứu mạng nhiều người.
“Họ nhắn cho tôi rằng họ cần thêm lưới, vì nếu không có lưới thì tất cả các khoản quyên góp khác đều trở nên vô ích” - ông Futtrup nói với tờ Business Insider.
Những tấm lưới đánh cá Đan Mạch “bắt” UAV trên chiến trường Ukraine. Ảnh: CARL FUTTRUP
Thyborøn, một làng chài khoảng 2.000 dân ở bán đảo Jutland (Đan Mạch), tình cờ có sẵn 450 tấn lưới như vậy đang bị bỏ không trong cảng. Đây là loại lưới kéo, làm từ sợi nylon dày tới 4mm, chuyên dùng để đánh bắt cá từ biển sâu.
Ông Futtrup liên hệ với các ngư dân Thyborøn trên Facebook và hỏi liệu họ có sẵn sàng quyên góp không và những ngư dân này đã đồng ý.
Giờ đây, những tấm lưới đánh cá đã có mặt tại Ukraine, được sử dụng để chặn UAV của Nga, giống như những cái bẫy côn trùng. Đây mới chỉ là lô hàng đầu tiên trong kế hoạch mà ông Futtrup và các tình nguyện viên khác kỳ vọng sẽ cung cấp tổng cộng khoảng 950 tấn lưới đánh cá thương mại của Đan Mạch để gia cố hệ thống phòng thủ của Ukraine.
Theo các binh sĩ trên tiền tuyến, khi UAV thống trị chiến trường, lưới bảo vệ đã trở thành một mặt hàng cực kỳ quan trọng.
“Chúng rất hiệu quả vì các UAV vẫn sử dụng cánh quạt, và cánh quạt có thể bị mắc vào lưới. Ngay cả sau một vụ nổ, lưới cũng không bị phá hủy hoàn toàn hay cháy rụi” - ông Mykhaylo Ardashyn, một sĩ quan cấp cao thuộc Lữ đoàn Pháo binh Độc lập của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine, cho biết.
Ông Ardashyn nói với Business Insider rằng đôi khi một UAV bị mắc kẹt trong lưới nhưng không phát nổ.
Sĩ quan này, vốn chủ yếu hỗ trợ đơn vị của ông trong việc thu mua vật tư, cho biết những tấm lưới do ông Futtrup quyên góp đang được triển khai tại khu vực tiền tuyến gần TP Pokrovsk (tỉnh Donetsk).
“Chúng tôi đang nói đến những tấm lưới lớn. Không phải loại lưới nhỏ mà người ta có thể cầm tay, mà là loại lưới thật sự lớn, sử dụng trên tàu đánh cá. Chất liệu của chúng đủ chắc để chịu được một UAV rơi xuống” - ông Ardashyn nói thêm.
Theo ông Ardashyn, một số đơn vị của Ukraine đã bắt đầu căng lưới dày trên những hàng cây dọc theo tuyến đường tiếp tế để ngăn các cuộc phục kích từ UAV Nga. Những đơn vị khác thậm chí còn bao phủ hoàn toàn các vị trí phòng thủ bằng lưới.
Quân đội Nga cũng đang sử dụng chiến thuật này. “Người Nga đang dùng lưới để che phủ toàn bộ các con đường và bảo vệ tuyến hậu cần của họ khỏi các máy bay không người lái tấn công góc nhìn thứ nhất (FPV) của Ukraine, với hiệu quả khác nhau tùy từng khu vực” - theo ông Federico Borsari, chuyên gia nghiên cứu về UAV tại Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu (trụ sở Mỹ).
Tuy nhiên, ông Borsari cho rằng cả hai bên khó có đủ thời gian hoặc nguồn lực để bao phủ toàn bộ hậu phương bằng lưới.
Binh sĩ cũng sử dụng lưới để bảo vệ xe bọc thép, kết hợp với khung kim loại để giảm nguy cơ bị UAV tấn công trực tiếp. Ngay cả khoảng cách chỉ vài chục cm giữa thân xe bọc thép và lưới cũng có thể làm giảm sức công phá từ một UAV mang chất nổ.
“Số lượng lưới cần thiết đang tăng lên theo cấp số nhân” - sĩ quan Ardashyn lưu ý.
Ukraine được lợi nhờ Brexit?
Lưới đánh cá của ngư dân Đan Mạch. Ảnh: CARL FUTTRUP
Tại Đan Mạch, ông Futtrup đang liên hệ với cảng ở các địa phương khác và đã thu xếp thêm 600 tấn lưới để gửi đến Ukraine bằng xe tải. Ông cũng đã trao đổi với truyền thông Ukraine để kêu gọi gây quỹ nhằm hỗ trợ chi phí vận chuyển.
Đây là một khoản chi phí nặng nề đối với một người làm vườn như ông Futtrup, khi lô hàng thứ hai ước tính tốn khoảng 90.000 euro (97.000 USD). Ông tính toán rằng mỗi xe tải có thể chở tới 20 tấn lưới, với chi phí mỗi chuyến vào khoảng 3.000 euro (tương đương 3.200 USD).
Bản thân những tấm lưới này là miễn phí. Ông Carsten Bach, nghị sĩ thuộc đảng đối lập Liên minh Tự do cánh hữu của Đan Mạch, nói với Business Insider rằng phần lớn số lưới quyên góp đã nằm trong kho nhiều năm sau sự kiện Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (Brexit) khiến ngư dân Đan Mạch mất quyền tiếp cận vùng biển của Anh.
“Một số ngư dân rất coi trọng những tấm lưới này. Chúng là khoản đầu tư khá lớn đối với họ” - ông Bach nói.
Theo ông Bach, nhiều ngư dân đã quyết định giữ lại lưới, hy vọng rằng một thỏa thuận mới với Anh sẽ khôi phục quyền tiếp cận của họ với những ngư trường cũ.
Tuy nhiên, theo luật môi trường của Đan Mạch, các thiết bị như vậy cuối cùng phải được xử lý hoặc tái chế. Ông Bach cho hay các ngư dân thường phải trả một khoản phí lớn cho dịch vụ này.
Nghị sĩ Bach đang giúp ông Futtrup nộp đề xuất tài trợ lên chính phủ Đan Mạch nhưng ông cho rằng nguồn lưới kéo này sẽ không phải là một nguồn cung lâu dài cho Ukraine.
Lưới đánh cá Đan Mạch không phải là nguồn cung lâu dài
“Trong tương lai, Đan Mạch sẽ không còn nhiều lưới đánh cá bỏ đi với số lượng lớn như thế nữa” - nghị sĩ Bach lưu ý.
Theo ông Bernard Christensen, người điều hành tổ chức phi chính phủ Thụy Điển Operation Change và đã hỗ trợ các lữ đoàn tìm nguồn cung cấp lưới chịu lực cho biết một lữ đoàn Ukraine thường cần khoảng 50 đến 80 tấn lưới, nhưng việc tìm mua tại địa phương rất khó khăn.
Nga đã chặn phần lớn khả năng tiếp cận của Ukraine với Biển Đen và Biển Azov.
Một chỉ huy đơn vị phụ trách công sự và rải mìn tại Donetsk nói rằng tiểu đoàn của ông cần khoảng ba chuyến xe tải, tương đương 60 tấn lưới, mỗi tháng.
“Chúng tôi không có nguồn lưới nào trong nước, chúng chỉ có thể được lấy từ nước ngoài” - vị chỉ huy nói với Business Insider với điều kiện giấu tên.
Theo ông, đơn vị mất khoảng 3-4 ngày để bố trí một lô lưới thành những “đường hầm” kéo dài dọc theo các con đường để bảo vệ phương tiện khỏi các cuộc tấn công UAV.
Nhưng ngay cả với những khoản quyên góp từ nước ngoài, nguồn cung vẫn rất hạn chế.
“Nhiều đơn vị đang cần lưới đánh cá trong tuyệt vọng” - ông nói thêm.
Bà Jennifer Kavanagh, Giám đốc phân tích quân sự tại tổ chức nghiên cứu Defense Priorities (trụ sở Mỹ), nói rằng nhu cầu của Ukraine về lưới đánh cá là một ví dụ cho thấy cuộc chiến này đã đã thay đổi cách tiếp cận chiến tranh hiện đại.
“Tại Mỹ, các lãnh đạo quân sự và chính trị luôn tìm kiếm vũ khí hoặc hệ thống quân sự tối tân nhất, một nền tảng có thể mang lại lợi thế áp đảo. Nhưng cuộc chiến ở Ukraine cho thấy rằng dù những giải pháp công nghệ cao này có giá trị, thì đôi khi, những lựa chọn đơn giản và rẻ tiền cũng có thể mang lại hiệu quả tương đương” - bà Kavanagh nêu quan điểm.
Bà Kavanagh nhấn mạnh rằng việc đầu tư hàng tỉ USD vào các nền tảng quân sự tiên tiến có thể không đủ để giành chiến thắng trong một cuộc chiến tương lai, vì đối thủ có năng lực yếu hơn vẫn có thể đánh bại chúng bằng những phương án phòng thủ đơn giản và rẻ hơn.
THẢO VY