Cảnh quan không được chăm sóc tạo hình ảnh nhếch nhác cho di tích quốc gia đặc biệt.
Xuống cấp từ nhiều nguyên nhân
Sau nhiều đợt mưa lớn, khu vực tháp Vĩnh Hưng thường xuyên bị ngập nước, có thời điểm nước dâng đến tận chân tháp, tạo thành các ao tù kéo dài. Dù phần thân tháp đã được gia cố trước đây, nhưng do ảnh hưởng của thời tiết và sự bào mòn theo thời gian, lớp gạch bên ngoài đang bong tróc ngày càng nhiều. Chân tháp bị ngâm nước lâu ngày khiến cỏ dại mọc um tùm, cảnh quan bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đáng chú ý, từ sau khi được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt, khu vực này vẫn chưa được triển khai thêm bất kỳ hạng mục bảo tồn, phát huy nào đáng kể.
Khu vực chân tháp Vĩnh Hưng bị ngập nước sau những trận mưa lớn.
Dù đã được gia cố bằng những thanh kim loại nhưng lớp gạch trên thân tháp vẫn rơi rớt xuống đất.
Ông Trần Thanh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Châu Thới, cho biết, địa phương đã lập báo cáo thực trạng ngập úng, kiến nghị UBND tỉnh cùng các sở, ngành liên quan như Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức khảo sát thực tế. Trước mắt, xã đã phân công lực lượng tại chỗ xử lý thoát nước tạm thời, dọn dẹp vệ sinh môi trường xung quanh di tích và rào chắn khu vực nguy hiểm để bảo đảm an toàn. Về lâu dài, địa phương đề xuất tỉnh có chủ trương nâng nền khu di tích, đặc biệt là phần chân tháp, đồng thời trang bị hệ thống bơm công suất lớn nhằm khắc phục tình trạng ngập úng trong mùa mưa.
Rong rêu và ốc bươu vàng xung quanh tháp Vĩnh Hưng phát triển trong mùa mưa.
Gạch lát đường đi bên trong di tích bị bong tróc khá nhiều.
Đề xuất đầu tư toàn diện
Tháp Vĩnh Hưng là một trong những công trình kiến trúc hiếm hoi còn đứng vững trên mặt đất và mang đặc trưng lộ thiên của văn hóa Óc Eo – một nền văn hóa cổ nổi tiếng ở khu vực Nam Bộ. Khác với nhiều di tích Óc Eo khác vốn chỉ còn phần móng hoặc nằm âm dưới mặt đất, tháp Vĩnh Hưng còn khá nguyên vẹn. Đặc biệt, tại đây đã phát hiện 5 hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia, càng khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học đặc biệt của di tích này.
Đầu tượng thần Shiva tìm thấy tại di tích khảo cổ Vĩnh Hưng được công nhận bảo vật quốc gia.
Được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt, tháp Vĩnh Hưng không chỉ là niềm tự hào của người dân Cà Mau - Bạc Liêu, mà còn là một phần quan trọng trong kho tàng di sản văn hóa vật thể Việt Nam. Với những giá trị tiêu biểu về lịch sử, nghệ thuật, kiến trúc và khảo cổ, di tích xứng đáng nhận được sự quan tâm, đầu tư tương xứng để bảo tồn và phát huy hiệu quả.
Nhiều hiện vật có giá trị được trưng bày tại di tích để phục vụ du khách, người dân địa phương đến tham quan.
Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Cà Mau Châu Ngọc Sinh thông tin: Đơn vị đang phối hợp với các ngành chức năng đề xuất UBND tỉnh và Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch cho phép lập quy hoạch tổng thể, phân kỳ mở rộng diện tích bảo vệ di tích. Trong đó, các hạng mục cần ưu tiên bao gồm: xây dựng mái che để hạn chế tác động của thời tiết, trùng tu phần thân tháp, bảo dưỡng kết cấu kiến trúc và cảnh quan xung quanh.
Ngoài ra, Bảo tàng tỉnh cũng kiến nghị mở rộng không gian trưng bày, bố trí thêm đội ngũ thuyết minh viên, nhân sự quản lý di tích, từng bước đưa nơi đây trở thành điểm đến du lịch - giáo dục lịch sử, văn hóa hấp dẫn cho người dân và du khách trong, ngoài tỉnh.
“ Văn hóa Óc Eo, ít nhất là ở địa bàn trung tâm của nó trên đất Nam Bộ cùng lịch sử vương quốc Phù Nam trên vùng đất này là bộ phận của văn hóa và lịch sử Việt Nam. Văn hóa Óc Eo là bộ phận của di sản văn hóa Việt Nam, lịch sử Phù Nam là một bộ phận cấu thành lịch sử Việt Nam”, Cố Giáo sư Phan Huy Lê, từng là Chủ tịch Hội khoa học Lịch sử Việt Nam, nhận định.
Hữu Thọ thực hiện