Văn hóa Óc Eo mang những giá trị nổi bật toàn cầu

một ngày trướcBài gốc

Ngày 30/7, tại phường Rạch Giá, tỉnh An Giang, Ban quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo tỉnh An Giang phối hợp với Viện Bảo tồn di tích (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) chức Hội thảo khoa học quốc tế “Tham vấn giá trị nổi bật toàn cầu và tiêu chí đề cử Di sản Thế giới cho Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê (tỉnh An Giang, Việt Nam)”.

Đây là một trong những hoạt động quan trọng để cộng đồng học thuật và quản lý di sản trong nước và quốc tế cùng hợp lực, thảo luận sâu, định hình chiến lược nhằm đưa hồ sơ di sản Óc Eo - Ba Thê tiến gần hơn đến tiêu chuẩn quốc tế.

Quang cảnh Hội thảo.

Có trên 40 đại biểu quốc tế và trong nước tham dự Hội thảo gồm: các chuyên gia hàng đầu đến từ Ấn Độ, Nhật Bản, Pháp, Đức, Malaysia,…; đại diện các bộ, ngành trung ương, Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, Văn phòng UNESCO tại Việt Nam; đại biểu đến từ các trường đại học, viện nghiên cứu và cơ quan quản lý văn hóa trong nước.

TS.Trương Đắc Chiến, thành viên nhóm tư vấn xây dựng Hồ sơ đề cử Khu di tích Óc Eo - Ba Thê (tỉnh An Giang, Việt Nam) trình UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa thế giới cho biết, sau quá trình khai quật khảo cổ học tại Óc Eo-Ba Thê và Nền Chùa đã phát hiện nhiều loại hình di tích quan trọng như kiến trúc đền tháp, di chỉ cư trú nhà sàn, các loại giếng nước, hồ nước được xây dựng bằng gạch, đá và đồ gỗ cùng nhiều dấu tích sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ trang sức bằng đá quý, thủy tinh, bằng vàng…

Theo TS.Trương Đắc Chiến, những ký ức của nền văn hóa Óc Eo cho thấy, đây không chỉ là một phức hợp đô thị cổ, có vai trò rất quan trọng trong lịch sử Vương quốc Phù Nam, vương quốc hình thành trên nền tảng văn hóa bản địa đặc sắc mà đó còn là một nền văn hóa phát triển độc lập trên cơ sở các nền văn hóa tiền Óc Eo và các yếu tố bên ngoài; trong đó khu di tích Óc Eo - Ba Thê nổi bật như một “nút giao” quan trọng giữa các dòng chảy lịch sử, kinh tế và văn hóa giữa nhiều vương quốc cổ Đông Nam Á và các quốc gia ở Nam Á, Tây Nam Á, Đông Bắc Á,…

Ông Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát biểu tại Hội thảo.

Đồng tình với quan điểm trên, TS. Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh, trong bối cảnh cả nước đang nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa và khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ di sản thế giới, Hội thảo là diễn đàn khoa học đa chiều, tập trung tham vấn, rà soát và hoàn thiện các luận cứ học thuật then chốt cho hồ sơ đề cử Khu di tích Óc Eo - Ba Thê. Đồng thời, góp phần tuyên truyền, quảng bá sâu rộng đến giới khoa học trong nước, quốc tế cũng như công chúng về những giá trị nổi bật mang tính toàn cầu của di sản văn hóa Óc Eo trong hành trình đưa di tích quý giá này đến gần hơn với việc được công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới của UNESCO.

Phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Trung Hồ khẳng định, với những giá trị quan trọng của Khu Di tích khảo cổ, kiến trúc nghệ thuật Óc Eo-Ba Thê, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã giao tỉnh An Giang phối hợp với cơ quan chuyên môn của Trung ương lập Hồ sơ đề cử Khu Di tích khảo cổ Óc Eo-Ba Thê, trình UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Đến nay, An Giang hoàn thành việc xây dựng hồ sơ giai đoạn 1 trong quy trình 2 giai đoạn của UNESCO.

Ông Lê Trung Hồ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang phát biểu tại Hội thảo.

Hội đồng Di tích và Di chỉ Quốc tế (ICOMOS) đã cử các chuyên gia đến Khu Di tích khảo cổ Óc Eo-Ba Thê thực hiện quy trình tập trung theo quy định của UNESCO. Tỉnh An Giang phấn đấu đến năm 2026 sẽ hoàn thành và bảo vệ Hồ sơ chính thức trước UNESCO.

Tại Hội thảo, các nhà khoa học trong và ngoài nước tập trung thảo luận 4 chủ đề chính: Bối cảnh tự nhiên và lịch sử chiếm cư vùng hạ lưu sông Mekong - góp phần làm rõ điều kiện môi trường, tiến trình hình thành cảnh quan cư trú và cơ sở phát triển văn hóa Óc Eo trong một vùng châu thổ đặc thù; Mô hình tổ chức xã hội, nhà nước sớm và hệ thống thương mại - đô thị Óc Eo - từ đó nhận diện cấu trúc quyền lực, tính chất đô thị, và vai trò của Óc Eo trong các mạng lưới giao thương khu vực và liên vùng; Tín ngưỡng, tôn giáo và biểu hiện văn hóa vật thể - giúp chúng ta hiểu sâu hơn về không gian văn hóa - tâm linh, sự tiếp biến giữa yếu tố bản địa và ngoại sinh, cũng như vai trò của Óc Eo trong sự lan tỏa của Phật giáo và Ấn Độ giáo ở Đông Nam Á; Giá trị di sản, tiêu chí đề cử và định hướng bảo tồn - là mũi nhọn học thuật - chiến lược, trực tiếp phục vụ việc xác lập Giá trị nổi bật toàn cầu (OUV), lựa chọn tiêu chí phù hợp, xây dựng nghiên cứu so sánh và hệ thống quản lý di sản.

Các chủ đề của Hội thảo được nhà khoa học trong và ngoài nước tập trung phân tích làm rõ những tiềm năng to lớn của di sản văn hóa Óc Eo, Vương quốc Phù Nam nói chung, Khu Di tích khảo cổ Óc Eo-Ba Thê nói riêng để trở thành một di sản thế giới: đó là tính đại diện cho cảng thị cổ của Đông Nam Á, là minh chứng cho sự giao lưu Đông - Tây, và là dấu ấn rõ nét của một nền văn minh vùng châu thổ có khả năng thích nghi và sáng tạo vượt bậc.

Óc Eo được biết đến như một nền văn hóa khảo cổ tiêu biểu ở vùng đất Nam Bộ - Việt Nam những năm đầu Công nguyên. Chính nhà khảo cổ học người Pháp Louis Malleret đã phát hiện và định danh nền văn hóa Óc Eo vào năm 1944 - theo tên gọi địa điểm Gò Óc Eo, thuộc địa bàn xã Óc Eo, tỉnh An Giang ngày nay.

Toàn tỉnh An Giang hiện có hơn 80 di tích Văn hóa Óc Eo; trong đó, Di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê (xã Óc Eo, tỉnh An Giang) có tổng diện tích quy hoạch bảo tồn khoảng 433,1 ha. Đây được xác định có vị trí hết sức quan trọng, từng là một đô thị, cảng thị, một trung tâm kinh tế - văn hóa lớn của vương quốc Phù Nam xưa.

Chính vì những giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật, Di tích Óc Eo - Ba Thê đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt năm 2012. Đặc biệt, Di tích Óc Eo - Ba Thê được các nhà khoa học và các nhà quản lý nhận định có đủ tiềm năng và điều kiện để trở thành Di sản văn hóa Thế giới của UNESCO. Ngày 4/01/2022, Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê đã được UNESCO đưa vào danh sách dự kiến đề cử di sản văn hóa thế giới.

Minh Anh

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/van-hoa-oc-eo-mang-nhung-gia-tri-noi-bat-toan-cau-d345095.html