Cẩn thận khi 'cứ ăn no là buồn ngủ'

8 giờ trướcBài gốc

Cơ thể mệt mỏi, hay thấy buồn ngủ và uể oải là biểu hiện của chứng tỳ hư. Ảnh minh họa: P.C.

"Khí" là khái niệm mà chỉ Đông y mới có, nói một cách đơn giản dễ hiểu thì khí có nghĩa là "chức năng".

Bởi vậy tỳ khí hư có nghĩa là chức năng của một cơ quan, bộ phận nào đó trên cơ thể bị suy giảm, suy nhược, thế nên triệu chứng điển hình của tình trạng này là thể lực yếu ớt, không đủ sức để làm việc học tập, thường xuyên uể oải mệt mỏi. “Yếu ớt uể oải”, “tay trói gà không chặt”... đều là những cụm từ miêu tả người bị tỳ khí hư.

Có những đứa trẻ bị khám ra bệnh nhược thị, song một số phụ huynh lại không hiểu nhược thị nghĩa là gì. Nhược thị có nghĩa là kết cấu phần mắt của đứa trẻ đó hoàn toàn bình thường, không mắc các tật khúc xạ, không gặp các vấn đề biến dạng nhãn cầu, nhưng những kết cấu bình thường ấy lại không thể phát huy tác dụng, chức năng yếu kém, cuối cùng dẫn đến tình trạng suy giảm thị lực.

Chứng khí hư trong Đông y có nguyên lý khá tương tự với bệnh nhược thị, xương cốt, cơ bắp, thần kinh… mọi kết cấu đều đủ cả, nhưng các kết cấu trên lại không phát huy được hết chức năng của mình, một cơ thể được tạo nên từ những cơ quan như vậy đương nhiên không thể khỏe mạnh bằng những người có mọi cơ quan đều hoạt động tốt.

Các cơ quan hoạt động không hiệu quả sẽ dẫn đến chứng khí hư, hơn nữa tình huống này rất hay gặp ở phụ nữ, vì họ không mê vận động như đàn ông, lại ít hoạt động chân tay. Nhất là trong xã hội ngày nay, khi kinh tế dần phát triển, hễ ra khỏi nhà là ngồi lên xe, leo tầng cũng đi bằng thang máy, phương thức sống máy móc hóa, tự động hóa trở nên phổ biến và thay thế những hoạt động cơ bản nhất trong sinh hoạt thường ngày.

Vận động quá ít sẽ khiến các chức năng của cơ thể thiếu cơ hội được rèn luyện, dẫn đến cơ bắp thậm chí tỳ khí suy yếu. Phụ nữ thành thị bây giờ ít hay nhiều đều có đặc điểm giống với các quý nữ thời xưa, đó là ít hoạt động và hay ngồi một chỗ, chỉ điều này cũng đủ để sinh ra thêm một căn bệnh thường gặp - tỳ khí hư.

Nếu là quý nữ, đương nhiên phải nói năng thỏ thẻ, thực ra đây cũng là biểu hiện điển hình của chứng tỳ khí hư, Đông y gọi là “giọng nói thều thào”, “hơi thở yếu ớt”. Nếu bị nặng hơn, khi nói nhiều còn thường kèm ho khan.

Tôi từng gặp một bệnh nhân, do bị bệnh mạn tính dai dẳng, ông luôn ở trong tình trạng tỳ khí hư, sắc mặt vàng vọt quanh năm. Hễ nói nhiều là sẽ ho khan, nhưng tiếng ho khan cũng không lớn, hơn nữa không phải tiếng ho từ tận phổi, mà là tiếng ho rất nông, nghẹn ở yết hầu, bộc phát một cách mất tự chủ, nếu không thì ông không thể điều chỉnh được hơi thở của mình.

Có một vị bác sĩ Đông y thường chẩn đoán bệnh nhân có mắc chứng khí hư hay không bằng kinh nghiệm cá nhân sau: Những người thường nhả từ cuối cùng trong câu một cách không rõ ràng, hụt hơi, hoặc càng nói nhiều thì tốc độ nói càng nhanh, rất có thể đã mắc chứng khí hư, điều này cũng có nguyên lý tương tự như người nói xong là bị ho khan, do tỳ khí không đủ để người nọ có thể phát âm từ cuối cùng một cách rõ ràng, nên sẽ nói nhanh hơn trong vô thức.

Đương nhiên, khi tỳ khí hư ảnh hưởng tới khả năng nói chuyện thì tức là tình trạng bệnh đã rất nghiêm trọng rồi, ví dụ người mắc bệnh mạn tính ở giai đoạn cuối, hoặc người bị hư nhược trong thời gian quá dài.

So với người bình thường thì người có thể chất tỳ khí hư thường có da dẻ võ vàng, thường xuyên mệt mỏi, hay đổ mồ hôi, vừa sợ lạnh vừa sợ nóng, mùa đông rất sợ rét buốt, dễ ốm cảm, mùa hè dễ bị say nắng; ăn uống không ngon miệng, ăn nhiều chút hoặc ăn cứng chút là không tiêu hóa được, hoặc thường xuyên đại tiện phân lỏng; hơn nữa thường bị huyết áp thấp quanh năm, mùa hè còn dễ ngất xỉu vì tụt huyết áp, nhất là sau khi ăn hay thấy buồn ngủ díp mắt.

Nhiều vấn đề cũng thường xuất hiện hoặc trở nên nghiêm trọng sau khi ăn xong, ví dụ các triệu chứng tim đập nhanh hoặc đau đầu... Tỳ khí càng hư nhược thì người ta càng dễ buồn ngủ hơn, cũng gặp phải nhiều vấn đề hơn và các vấn đề sẽ ngày càng nghiêm trọng. Những triệu chứng có vẻ không nguy hiểm tới tính mạng, nhưng lại tác động tồi tệ tới chất lượng cuộc sống như vậy, đều bắt nguồn từ chứng bệnh tỳ khí hư.

Vừa sợ lạnh lại vừa sợ nóng, nóng hay lạnh đều chịu không nổi, là bởi tỳ khí suy yếu và không thể sản sinh ra "dải cách ly" giữa môi trường và cơ thể, nhất là thường gặp tình trạng tiêu hóa kém, bởi tỳ khí suy yếu không thể vận chuyển và chuyển hóa thức ăn.

Huyết áp thấp quanh năm là bởi tỳ khí suy yếu, không thể vận chuyển máu tới nơi cần thiết, không đảm bảo được việc đưa máu lên cho não sử dụng. Hễ ăn xong là lại buồn ngủ bởi tỳ khí phải đang phải tập trung tiêu hóa thức ăn, không hơi sức đâu mà ngó ngàng đến việc cung cấp máu lên não.

Đông Đồng/ Huy Hoàng Books & NXB Thanh niên

Nguồn Znews : https://znews.vn/can-than-khi-cu-an-no-la-buon-ngu-post1594153.html