Cần thiết sửa đổi ngay một số quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng

một giờ trướcBài gốc

Tháo gỡ ngay “điểm nghẽn”

Trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, ngày 26/11/2024, Quốc hội đã ban hành Luật Thuế giá trị gia tăng, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng

Tuy nhiên, ngay sau khi có hiệu lực, Chính phủ, Bộ Tài chính đã nhận được nhiều kiến nghị, phản ánh của hiệp hội và doanh nghiệp về vướng mắc của chính sách thuế giá trị gia tăng đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế.

Cụ thể, doanh nghiệp phải trả thuế giá trị gia tăng 5% đầu vào đối với hàng hóa là các sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại. Số thuế giá trị gia tăng thu rồi lại hoàn thuế cho những mặt hàng mà phần lớn sản lượng sản xuất ra được dành để xuất khẩu (như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê…) dẫn đến lãng phí thời gian và đọng vốn của doanh nghiệp trong khi các tổ chức tín dụng không giải ngân phần thuế này khi cấp vốn lưu động, gây áp lực tài chính và giảm hiệu quả kinh doanh.

Quy định pháp luật hiện hành đã dẫn đến có sự phân biệt đối xử giữa nông sản, thủy sản sản xuất trong nước và nông sản, thủy sản nhập khẩu do nông sản, thủy sản nhập khẩu không chịu thuế giá trị gia tăng khi nhập khẩu vào Việt Nam.

Do thức ăn chăn nuôi thuộc đối tượng không chịu thuế nên không được khấu trừ, không được hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào, vì vậy dẫn đến doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi bị tăng chi phí, tăng giá bán, qua đó sẽ ảnh hưởng đến người chăn nuôi. Bên cạnh đó, quy định này chưa đảm bảo công bằng và có thể làm giảm khả năng cạnh tranh với sản phẩm thức ăn chăn nuôi nhập khẩu do thức ăn chăn nuôi nhập khẩu không chịu thuế giá trị gia tăng.

Bên cạnh đó, do hiện hành quy định người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai, nộp thuế nên đã dẫn đến thực tế là các doanh nghiệp khi xuất khẩu được hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào, nhưng lại bị chậm do phải chờ xác định người bán hàng cho mình đã kê khai, nộp thuế, gây khó khăn và rủi ro cho doanh nghiệp đề nghị hoàn thuế vì doanh nghiệp đề nghị hoàn thuế không có công cụ pháp lý hay kỹ thuật để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của người bán tại thời điểm lập hồ sơ hoàn thuế.

Quy định này cũng đã có một số tổ chức, cá nhân phản ánh là chưa phù hợp với nghĩa vụ chịu trách nhiệm của từng chủ thể, do người mua và người bán là các chủ thể khác nhau và phải chịu trách nhiệm riêng rẽ, độc lập với nhau.

Căn cứ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn nêu trên, việc sửa đổi, bổ sung Luật Thuế giá trị gia tăng ngay tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV là cấp bách và cần thiết.

Dựa trên các cơ sở chính trị, pháp lý và từ phân tích vướng mắc cũng như bối cảnh thực tiễn nêu trên, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung quy định về chính sách thuế giá trị gia tăng đối với sản phẩm nông sản, thức ăn chăn nuôi, khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào và điều kiện hoàn thuế tại khoản 1 Điều 5, khoản 5 Điều 9, Điều 14 và khoản 9 Điều 15 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15.

Nội dung sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ cụ thể như sau: Để tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong hoạt động kinh doanh sản phẩm nông nghiệp, hỗ trợ bà con nông dân trong việc tiêu thụ sản phẩm, Chính phủ trình bổ sung vào khoản 1 Điều 5 về đối tượng không chịu thuế và bổ sung thêm 1 khoản (khoản 3a) tại Điều 14 về khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào của Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15.

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 5 như sau: Sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường của tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt bán ra và ở khâu nhập khẩu.

Doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mua sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường bán cho doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khác thì không phải tính thuế giá trị gia tăng theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Đồng thời, bổ sung khoản 3a vào sau khoản 3 Điều 14: Thuế giá trị gia tăng đầu vào của hàng hóa, dịch vụ không phải tính thuế giá trị gia tăng được khấu trừ toàn bộ.

Đề xuất nêu trên không tác động đến số thu ngân sách nhà nước mà còn giảm thủ tục tính và kê khai, nộp, khấu trừ thuế. Đồng thời, vẫn bảo đảm nguyên tắc của thuế giá trị gia tăng là thuế giá trị gia tăng đầu vào của hàng hóa, dịch vụ sử dụng cho sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng được khấu trừ toàn bộ, các sản phẩm này khi bán cho người tiêu dùng cuối cùng vẫn thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng 5%.

Bên cạnh đó, quy định này cũng góp phần hỗ trợ hoạt động xuất khẩu nông, lâm, thủy, hải sản khi doanh nghiệp không phải ứng trước tiền để nộp thuế sau đó lại làm thủ tục hoàn thuế. Đồng thời, góp phần đơn giản hóa thủ tục, tránh lãng phí thời gian và chi phí cơ hội của doanh nghiệp, giảm gian lận trong mua bán hóa đơn cũng như hoàn thuế giá trị gia tăng.

Để đảm bảo mặt hàng thức ăn chăn nuôi được thực hiện đồng bộ theo quy định của pháp luật về thức ăn chăn nuôi và tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp nhất là trong bối cảnh ngành nông nghiệp bị ảnh hưởng nhiều từ hệ quả của thiên tai, mưa lũ kéo dài, Chính phủ trình lược bỏ nội dung “Sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu thì áp dụng thuế suất giá trị gia tăng theo mức thuế suất quy định cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản” đang quy định tại khoản 5 Điều 9 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15.

Cùng với đó, để đảm bảo rõ ràng, minh bạch, tránh cách hiểu khác nhau, dự thảo Luật đã chỉnh sửa tại khoản 2 Điều 1 về nguyên tắc áp dụng thuế suất đối với phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu như sau: “Phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu được thu hồi trong quá trình sản xuất thì áp dụng mức thuế suất của mặt hàng phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu đó".

Để góp phần thực hiện mục tiêu tháo gỡ ngay “điểm nghẽn” trong năm 2025 theo Nghị quyết số 66-NQ/TW, đổi mới tư duy xây dựng và tổ chức thực thi pháp luật theo Nghị quyết số 68-NQ/TW, Chính phủ trình lược bỏ quy định về điều kiện hoàn thuế (người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai, nộp thuế) tại điểm c khoản 9 Điều 15 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 (nội dung này mới được bổ sung tại Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15, trước đây không có quy định).

Ngoài ra, tại Điều 2 quy định hiệu lực thi hành của dự thảo Luật từ ngày 1/1/2026 để bảm bảo tính kịp thời của chính sách và hỗ trợ ngay cho lĩnh vực nông nghiệp.

Không tạo kẽ hở, gây thất thu cho ngân sách

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, 3 nội dung Chính phủ đề xuất sửa đổi đều là những nội dung mới được sửa trong Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024, được thông qua tại Kỳ họp thứ 8, có hiệu lực từ 1/7/2025. Việc tiếp nhận và tổng hợp ý kiến của doanh nghiệp trong quá trình thực thi Luật là cần thiết để có giải pháp tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi

Tuy nhiên, các chính sách về thuế luôn có phạm vi tác động rộng và nhiều chiều đến các đối tượng liên quan, có đối tượng hưởng lợi, có đối tượng bị ảnh hưởng, vì vậy, các quy định về thuế cần phù hợp đạo lý chính sách và không tạo kẽ hở, gây thất thu cho ngân sách. Việc sửa đổi luật vì vậy cần được xem xét kỹ lưỡng, có tổng kết, đánh giá tác động toàn diện và khách quan từ các góc độ khác nhau.

Tờ trình của Chính phủ cơ bản thể hiện đề xuất của một số hiệp hội, doanh nghiệp, mà chưa có đánh giá đa chiều từ góc độ quản lý nhà nước về thu ngân sách; thời gian thực hiện quy định mới của Luật hiện hành là chưa lâu, chưa có số liệu thực tế để đánh giá toàn diện những mặt tốt và bất cập, chưa phân tích rõ vướng mắc là ở khâu tổ chức thực hiện hay là ở Luật. Về cơ bản, các vướng mắc của các doanh nghiệp là liên quan đến việc chậm trễ trong trong hoàn thuế giá trị gia tăng.

Cùng với các nội dung phân tích cụ thể đối với từng nội dung đề xuất, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban KTTC cho rằng, hồ sơ Dự án Luật chưa đủ căn cứ thuyết phục về sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Luật và chưa bảo đảm Quy định số 178-QĐ/TW về kiểm soát quyền lực và phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật, đề nghị Chính phủ hoàn thiện hồ sơ làm rõ cơ sở một cách thuyết phục hơn.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, để giải quyết các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn, tháo gỡ điểm nghẽn do nguyên nhân từ quy định pháp luật như tinh thần Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị, trong bối cảnh cả nước đang chịu hậu quả của thiên tai, bão lũ, cần sớm phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp, cần thiết phải sửa đổi ngay một số quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Quỳnh Nga

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/can-thiet-sua-doi-ngay-mot-so-quy-dinh-cua-luat-thue-gia-tri-gia-tang-433402.html