Bộ trưởng Công nghiệp Canada, bà Melanie Joly - Ảnh: Bloomberg.
Nỗ lực này diễn ra trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ thúc đẩy các quốc gia khác tìm cách tăng cường thương mại với các đối tác ngoài Mỹ.
Trong năm nay, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã mạnh tay áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu, bao gồm mức thuế quan cao đối với Canada và Brazil, dẫn tới việc hai nước này hồi tháng 10 tái khởi động đàm phán thương mại Canada-Mercosur.
Quá trình đàm phán thương mại giữa Canada và các nước Nam Mỹ trên thực tế đã bắt đầu từ năm 2018, khi Canada đối mặt với những biến động thương mại tương tự trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, 3 năm sau đó, các cuộc đàm phán này đã bị tạm dừng do đại dịch Covid-19.
Theo tờ báo Financial Times, Bộ trưởng Thương mại quốc tế Canada, ông Maninder Sidhu, cho biết nước này và các đối tác trong Mercosur đang tích cực làm việc để hoàn tất các cuộc đàm phán này trong vòng 1 năm tới. Ông Sidhu đã có chuyến công du Brasilia vào tháng 8 năm nay để gặp gỡ người đồng cấp Brazil nhằm thúc đẩy tiến trình đàm phán.
Khối Mercosur bao gồm Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay. Bolivia đang trong quá trình trở thành thành viên chính thức của khối. Nhóm này có các nhà sản xuất lớn về hàng hóa nông nghiệp và khoáng sản, với đậu nành, dầu thô, quặng sắt và thịt bò là những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu. Trong khối Mercosur, thương mại hàng hóa song phương của Brazil với Canada là lớn nhất, đạt 12,7 tỷ USD vào năm 2024, nhưng con số này chỉ bằng một phần nhỏ so với hơn 760 tỷ USD hàng hóa được trao đổi giữa Canada và Mỹ.
Nguồn tin là các quan chức gần gũi với các cuộc thảo luận tiết lộ với Financial Times rằng chính sách thương mại "Nước Mỹ trên hết" của ông Trump là một yếu tố thúc đẩy sự hồi sinh của đàm phán hiệp định Canada-Mercosur.
Thời gian qua, Canada đã chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi các mức thuế cao mà Mỹ áp lên các mặt hàng xuất khẩu quan trọng của nước này như gỗ mềm, thép, nhôm và ngành ô tô. Cùng với đó, Washington trong năm nay cũng áp mức thuế quan 50% đối với Brazil, nhưng sau đó đã dỡ thuế quan đối với một số mặt hàng thực phẩm nhập khẩu từ nước này.
Bộ trưởng Công nghiệp Canada, bà Melanie Joly, cho biết nước này đang tìm kiếm các thỏa thuận thương mại mới trên toàn thế giới, chẳng hạn như với Mercosur, nhằm thúc đẩy đa dạng hóa thị trường khỏi Mỹ. “Có nhiều thỏa thuận tốt trên giấy tờ, nhưng các doanh nghiệp Canada vẫn chưa xuất khẩu nhiều sang các thị trường đó, nên vẫn cần mở rộng thị trường hơn nữa”, bà Joly nói với Financial Times.
Tuy nhiên, một số nhà quan sát tỏ ra hoài nghi về khả năng đạt được một thỏa thuận Canada-Mercosur, do mức độ trùng lặp trong xuất khẩu và xu hướng kéo dài của các cuộc đàm phán thương mại.
Luật sư thương mại quốc tế Barry Appleton ở Toronto cho rằng Canada đã "rất chậm" trong việc tận dụng các cơ hội thị trường đáng kể ở Mỹ Latin. “Một trong những vấn đề là Mercosur và Canada cạnh tranh xuất khẩu nhiều mặt hàng chính trên thị trường toàn cầu”, ông nói.
Một nguồn thạo tin là quan chức nói: “Ưu tiên của các bên nhanh chóng đạt được một thỏa thuận khả thi, và thỏa thuận đó không nhất thiết phải toàn diện”.
Trước khi đàm phán thương mại Canada - Mercosur tái khởi động, đàm phán thỏa thuận thương mại tự do giữa Mercosur với Liên minh châu Âu (EU) đã được đẩy mạnh.
Theo dự kiến ban đầu, thỏa thuận được mong đợi từ lâu giữa Mercosur với EU sẽ được hoàn tất vào tháng 12. Nhưng sau đó, thỏa thuận bị trì hoãn do các cuộc biểu tình của nông dân châu Âu. Brussels hiện đang hy vọng sẽ ký kết thỏa thuận này trong tháng 1/2026.
Bình Minh