Cảnh báo cháy từ sớm: 'Chìa khóa vàng' để chiến thắng giặc lửa

10 giờ trướcBài gốc

Sự phớt lờ tai hại

Từ vụ cháy tại chung cư Phú Thọ Hòa (P.Phú Thọ Hòa, TPHCM) hồi tháng 7 đến vụ hỏa hoạn mới nhất tại một nhà hàng kinh doanh đồ nướng trên đường Trần Hưng Đạo, nguyên nhân đều bắt nguồn từ sự chủ quan của người dân và chủ cơ sở kinh doanh. Việc tự ý đấu nối điện, sử dụng mối nối chắp vá, thiếu thiết bị bảo vệ như aptomat chống rò rỉ, chống quá tải... khiến hệ thống điện liên tục vận hành trong trạng thái mất an toàn, trở thành mầm mống của những vụ cháy lớn. Dù nhận thức được nguy cơ, không ít hộ dân và cơ sở kinh doanh vẫn xem nhẹ, thậm chí phớt lờ các quy chuẩn an toàn. Tình trạng kéo dây tạm bợ, dùng dây dẫn không đúng tiết diện, đặt ổ cắm sát vật liệu dễ cháy hoặc vận hành nhiều thiết bị cùng lúc trong không gian chật hẹp khiến một tia lửa điện nhỏ cũng có thể thổi bùng thảm họa.

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng ghi nhận nhiều nơi không bảo trì hệ thống điện, không thay dây dẫn lão hóa, thậm chí để mối nối trần hoặc che bằng vật liệu dễ bắt lửa. Sự chủ quan còn thể hiện ở việc thiếu bình chữa cháy, che chắn lối thoát nạn và không gắn thiết bị ngắt điện tự động. Nguy hiểm hơn, rất nhiều nhà dân và cơ sở kinh doanh hiện nay hoàn toàn không có lối thoát hiểm thứ hai, đặt sinh mạng của người bên trong vào rủi ro cực lớn, bởi chỉ cần cầu thang hoặc cửa chính bị lửa, khói, nhiệt chặn kín trong vài chục giây, toàn bộ không gian lập tức trở thành "bẫy tử thần".

Điều này đặc biệt nguy hiểm tại các nhà phố dạng "ống" hoặc cơ sở kinh doanh kín, nơi không gian nhỏ hẹp khiến người bên trong gần như không còn cơ hội thoát thân. Đối với các cơ sở kinh doanh như quán ăn, quán nướng, bàn ghế bố trí sát nhau và chứa nhiều vật liệu dễ cháy, việc thiếu lối thoát hiểm dự phòng càng làm gia tăng rủi ro. Lực lượng PCCC&CNCH CATP nhiều lần nhấn mạnh, lối thoát hiểm thứ hai là yêu cầu sống còn, tuy vậy nhiều hộ gia đình và chủ cơ sở vẫn tận dụng tối đa diện tích để kinh doanh hoặc làm kho chứa, vô tình bít kín chính con đường cứu mình.

Công an TPHCM khám nghiệm làm rõ nguyên nhân một vụ cháy do chập điện

"Việc thiết kế, bổ sung hoặc cải tạo lối thoát hiểm thứ hai cần được xem là trách nhiệm bắt buộc, không phải chi phí phát sinh. Thoát được ra ngoài nhanh hơn vài giây có thể quyết định ranh giới giữa sống và chết trong một vụ cháy", đại diện Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH nhấn mạnh.

Một yếu tố then chốt khác không thể bỏ qua là sự thiếu vắng các thiết bị cảnh báo cháy sớm. Phần lớn các vụ hỏa hoạn nghiêm trọng thời gian qua đều xảy ra vào ban đêm, thời điểm người dân ngủ sâu, không kịp phát hiện nguy hiểm để thoát thân. Khi không có đầu báo khói, báo nhiệt hoặc hệ thống cảnh báo tự động, đám cháy chỉ được phát hiện khi đã bùng phát mạnh, khói nóng tràn kín không gian và mọi lối thoát gần như bị bịt chặt. Trong môi trường kín như nhà phố, căn hộ hoặc quán ăn, khói độc có thể lan đầy phòng chỉ trong 2 - 3 phút, khiến người bên trong nhanh chóng mất ý thức trước khi kịp tìm đường thoát.

Trong bối cảnh liên tiếp xảy ra các vụ cháy thương tâm, chủ động trang bị hệ thống cảnh báo cháy tự động, kết nối kịp thời với lực lượng chức năng là biện pháp quan trọng nhất để người dân bảo vệ tính mạng và tài sản của mình.

Theo Nghị định 105/2025/NĐ-CP, chậm nhất đến 01/7/2027, tất cả cơ sở thuộc diện quản lý PCCC phải hoàn thành lắp đặt thiết bị truyền tin báo cháy. Vi phạm quy định này bị xử lý theo Nghị định 106/2025/NĐ-CP, với mức phạt hành chính và yêu cầu khắc phục bắt buộc lên đến 60 triệu đồng. Hoàn thiện hệ thống truyền tin báo cháy giúp cơ sở chủ động xử lý sự cố, lực lượng PCCC&CNCH nhận tin nhanh, tổ chức phương án kịp thời, giảm thiệt hại về người và tài sản, nâng cao hiệu quả công tác PCCC&CNCH trên toàn quốc.

Thời gian vàng để thắng "giặc lửa"

Trong nhiều vụ hỏa hoạn nghiêm trọng thời gian qua, nguyên nhân gây thiệt hại lớn đều bắt nguồn từ phát hiện cháy vào ban đêm khi người dân đang ngủ. Chỉ trong vài phút, khói độc và nhiệt lan nhanh có thể làm tê liệt toàn bộ lối thoát nạn, khiến lực lượng PCCC&CNCH khó tiếp cận. Điều này cho thấy hệ thống cảnh báo cháy sớm không chỉ là thiết bị kỹ thuật, mà là "lá chắn sinh mạng" giúp giành lại "thời gian vàng" để xử lý sự cố.

Theo Luật 55/2024/QH15 và Nghị định 105/2025/NĐ-CP, thiết bị truyền tin báo cháy có nhiệm vụ kết nối trực tiếp cơ sở, với lực lượng PCCC. Khi xảy ra cháy, hệ thống tự động gọi cảnh báo cho chủ cơ sở, đồng thời truyền tín hiệu đến Trung tâm Thông tin Chỉ huy, giúp lực lượng chức năng chuẩn bị phương án tiếp cận trong lúc cơ sở xử lý bước đầu. Từ yêu cầu cấp thiết này, Đội Cảnh sát Chữa cháy & CNCH Khu vực 13 đã triển khai lắp đặt thiết bị truyền tin báo cháy cho UBND, Công an 5 phường và hơn 300 cơ sở trong hai ngày 4 - 5/12. Trung tá Nguyễn Thành Nam cho biết, nhiều vụ cháy lớn xảy ra do nhận tin chậm; trong khi hệ thống mới cho phép truyền tín hiệu tự động, khắc phục triệt để sự chậm trễ do báo tin thủ công.

Khi đầu báo cháy hoặc nút ấn khẩn kích hoạt, tín hiệu lập tức được chuyển về Trung tâm chỉ huy và hiển thị trên bản đồ tác chiến điện tử, kèm thông tin về vị trí, nguồn nước, điều kiện xung quanh. Nhờ đó, lực lượng PCCC có thể điều động phương tiện nhanh, chính xác; cơ sở và lực lượng chức năng nhận tin cùng lúc, xử lý ngay từ phút đầu - thời điểm quyết định để ngăn cháy lan.

Hệ thống cảnh báo sớm góp phần xây dựng mạng lưới giám sát PCCC đồng bộ, hoạt động 24/7, nâng cao năng lực quản lý và bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân. Cảnh báo sớm vì vậy không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là giải pháp thiết yếu để giảm thiểu nguy cơ cháy lớn trong tình hình hiện nay.

Khuyến cáo quan trọng của Công an TPHCM

Để thoát nạn an toàn khi xảy ra cháy, mỗi gia đình cần xác định trước lối ra an toàn và phải có lối thoát nạn thứ hai. Các lối thoát thường gặp gồm: cửa chính, cầu thang thoát nạn ngoài nhà, ban công, sân thượng hoặc lối sang mái nhà liền kề. Với nhà ở độc lập, lối thoát qua cửa sổ và ban công chỉ an toàn khi có hỗ trợ như thang dây, dây tự cứu, thang cây. Khi phát hiện cháy, người đầu tiên phải hô hoán báo động, nhanh chóng thoát ra bằng cửa chính nếu chưa bị lửa, khói bao phủ. Trong quá trình di chuyển, cần cúi thấp, dùng khăn ướt che mũi - miệng để tránh khói độc. Nếu lối chính bị chắn, hãy bình tĩnh tìm lối khác ra ban công, dùng thang dây, hoặc thoát sang mái hoặc công trình liền kề nếu điều kiện cho phép. Tuyệt đối không bịt kín ban công, cửa sổ bằng lồng sắt... Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH khuyến khích người dân tham gia phong trào "Nhà tôi 3 có”: có bình chữa cháy, có lối thoát nạn thứ hai, có kỹ năng PCCC cơ bản. Trong mọi trường hợp, khi phát hiện cháy, phải gọi ngay 114 để lực lượng chuyên nghiệp kịp thời cứu nạn, dập tắt đám cháy.

Hồng Đăng

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/doi-song/toan-dan-phong-chay-chua-chay/canh-bao-chay-tu-som-chia-khoa-vang-de-chien-thang-giac-lua_186569.html