Cảnh báo mới: Bệnh tật rình rập khi trẻ 'nghiện' điện thoại

13 giờ trướcBài gốc

Có bằng chứng về mối liên hệ giữa thời gian sử dụng thiết bị điện tử và nguy cơ mắc các rối loạn tim mạch – chuyển hóa ở lứa tuổi nhỏ. Ảnh: Getty Images

Bệnh tim mạch từ lâu đã được coi là “kẻ giết người thầm lặng” hàng đầu trên toàn cầu. Điều đáng lo ngại là những nguy cơ liên quan đến căn bệnh này có thể bắt đầu ngay từ thời thơ ấu, khi trẻ em và thanh thiếu niên ngày càng dành nhiều thời gian hơn trước màn hình điện thoại, máy tính hay.

Một nghiên cứu mới công bố trên Tạp chí Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đã đưa ra bằng chứng về mối liên hệ đáng báo động giữa thời gian sử dụng thiết bị điện tử và nguy cơ mắc các rối loạn tim mạch – chuyển hóa ở lứa tuổi nhỏ.

Khi thói quen màn hình “bào mòn” sức khỏe

Các nhà khoa học nhận thấy rằng thời gian dùng màn hình kéo dài có liên quan tới tình trạng kháng insulin, viêm nhiễm và những rối loạn chuyển hóa khác – vốn là các yếu tố nguy cơ hình thành bệnh tim mạch. Ngoài ra, việc trẻ em dành quá nhiều giờ cho màn hình đồng nghĩa với ít vận động, thiếu ngủ và thói quen ăn uống không lành mạnh.

Thời gian dùng màn hình kéo dài có liên quan tới tình trạng kháng insulin, viêm nhiễm và những rối loạn chuyển hóa khác ở trẻ em.

Điều này càng đáng lo hơn khi nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thanh thiếu niên có thói quen dùng thiết bị điện tử nhiều giờ mỗi ngày dễ gặp phải béo phì, vòng eo lớn và nguy cơ tiểu đường khi trưởng thành.

Nghiên cứu được tiến hành như thế nào?

Nghiên cứu mới dựa trên dữ liệu từ dự án COPSAC (Nghiên cứu tiền cứu về hen suyễn ở trẻ em tại Copenhagen, Đan Mạch). Nhóm đã theo dõi hai nhóm trẻ từ khi chào đời đến 10 tuổi và đến 18 tuổi.

Thời gian sử dụng thiết bị được ghi nhận qua bảng hỏi: cha mẹ báo cáo khi con còn nhỏ, còn thanh thiếu niên tự báo cáo khi lớn hơn. Các chỉ số về vòng eo, huyết áp, cholesterol, mỡ máu, đường huyết… được tổng hợp thành điểm rủi ro tim mạch – chuyển hóa (CMR). Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu còn dùng thiết bị đeo để đo vận động và giấc ngủ, đồng thời xét đến nhiều yếu tố như thu nhập gia đình, trình độ học vấn của mẹ hay thời điểm dậy thì.

Kết quả cho thấy điều gì?

Ở nhóm trẻ theo dõi đến 10 tuổi, mỗi giờ dùng màn hình tăng thêm làm tăng đáng kể nguy cơ tim mạch – chuyển hóa. Tác động này rõ rệt hơn ở tuổi 10 so với tuổi 6 và có xu hướng mạnh hơn ở bé trai. Ngoài ra, trẻ có thời gian màn hình dài cũng ghi nhận tình trạng kháng insulin cao hơn.

Mỗi giờ dùng màn hình tăng thêm làm tăng đáng kể nguy cơ tim mạch – chuyển hóa.

Ở nhóm theo dõi đến 18 tuổi, tác động càng rõ rệt: mỗi giờ dùng màn hình tăng thêm gắn với vòng eo lớn hơn (tăng trung bình 1,3 cm), huyết áp tâm thu cao hơn, HDL (cholesterol “tốt”) giảm nhẹ, trong khi các dấu hiệu viêm và mỡ máu xấu tăng.

Điểm đáng chú ý là giấc ngủ đóng vai trò điều tiết quan trọng. Trẻ ngủ ít hoặc đi ngủ muộn chịu tác động tiêu cực của màn hình mạnh hơn nhiều so với những trẻ ngủ đủ và đều đặn.

Những hạn chế và thông điệp thực tiễn

Dù nghiên cứu mang lại bằng chứng giá trị, các tác giả nhấn mạnh đây là nghiên cứu quan sát, chưa thể khẳng định màn hình là nguyên nhân trực tiếp. Thêm vào đó, dữ liệu về thời gian dùng thiết bị và chế độ ăn chủ yếu dựa vào tự báo cáo nên có thể chưa hoàn toàn chính xác. Tuy nhiên, kết hợp với đo lường khách quan về giấc ngủ và vận động, nghiên cứu cho thấy xu hướng đáng tin cậy.

Điều quan trọng rút ra là: càng ít thời gian trước màn hình, sức khỏe lâu dài càng được bảo vệ. Ngay cả việc cắt giảm một đến hai giờ mỗi ngày cũng có thể tạo ra sự khác biệt tích cực.

Màn hình đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của hầu hết trẻ em, nhưng đối với một số trẻ, chúng lại gây nghiện. Ảnh: ABC News

“Việc hạn chế thời gian sử dụng màn hình ở trẻ em và thanh thiếu niên có thể bảo vệ sức khỏe tim mạch và trao đổi chất lâu dài cho các em. Nghiên cứu của chúng tôi cung cấp bằng chứng cho thấy mối liên hệ này bắt đầu từ sớm và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì thói quen sinh hoạt cân bằng hàng ngày”, tác giả chính của nghiên cứu David Horner thuộc Đại học Copenhagen khẳng định.

Nghiên cứu này cũng bổ sung thêm vào số lượng lớn các nghiên cứu và kết luận về những ảnh hưởng tiềm tàng của thời gian sử dụng màn hình và thiết bị kỹ thuật số đối với sức khỏe và hạnh phúc của giới trẻ.

Lời khuyên cho phụ huynh và thanh thiếu niên

Trẻ em có thể vượt qua sự phụ thuộc vào thiết bị điện tử bằng sự hỗ trợ và hiểu biết của người lớn. Ảnh: Unsplash

Các chuyên gia khuyến nghị một số biện pháp đơn giản để giảm thiểu rủi ro:

• Thiết lập giới hạn thời gian dùng thiết bị điện tử.

• Khuyến khích trẻ vận động ngoài trời, tham gia hoạt động thể thao và sinh hoạt gia đình.

• Giữ lịch ngủ đều đặn, ngủ sớm và đủ giấc.

• Xây dựng chế độ ăn cân bằng, hạn chế thức ăn nhanh và đồ uống có đường.

Trong bối cảnh màn hình đã trở thành một phần không thể thiếu của đời sống hiện đại, việc tìm sự cân bằng là chìa khóa. Cho trẻ sử dụng công nghệ hợp lý, đồng thời duy trì hoạt động thể chất và thói quen ngủ lành mạnh, sẽ giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch và tạo nền tảng tốt cho tương lai.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/canh-bao-moi-benh-tat-rinh-rap-khi-tre-nghien-dien-thoai-10384500.html