Nước lũ đã rút, tại nhiều khu phố vẫn còn lại lớp bùn dày, đặc mùi tanh, ẩm ướt, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh dễ dàng bùng phát.
Tại tổ dân phố 2 Hợp Giang, phường Thục Phán (Phố Cũ) nơi từng là vùng ngập sâu nhất trong đợt hoàn lưu bão số 10 và 11, hơn 160 hộ dân bị ngập sâu, nhiều gia đình phải vội vã di chuyển lên tầng cao hoặc sang nhà họ hàng để tránh lũ. Khi nước rút, khắp khu phố chỉ còn lại lớp bùn dày, đặc mùi tanh, ẩm ướt, khiến việc sinh hoạt trở nên vô cùng khó khăn.
Bà Vũ Thị Thái Bằng, Tổ trưởng tổ dân phố 2 Hợp Giang, phường Thục Phán, chia sẻ: Nước rút rồi, nhưng mùi bùn, rác, xác động vật chết bốc lên rất khó chịu. Chúng tôi lo lắm, vì sau lũ là dễ phát sinh dịch bệnh, nhất là bệnh tiêu chảy, đau mắt đỏ, bệnh ngoài da hay sốt xuất huyết. Tổ dân phố đã vận động bà con vệ sinh môi trường, ngành y tế đã phun khử khuẩn, nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khiến dịch bệnh bùng phát gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.
Anh Bế Văn Quân, tổ 6 Đề Thám, phường Thục Phán chia sẻ: Nước ngập vào tận trong nhà suốt hai trận lũ, tất cả đồ đạc đều ẩm mốc, rác trôi dạt vào tận bếp. Cứ tưởng chỉ cần lau rửa là xong, ai ngờ bùn đọng lâu sinh ruồi muỗi, chân, tay tôi đều bị ngứa rát ngoài da. Đặc biệt, ngay trong khi dọn dẹp, tôi bị một vết xước ở chân do giẫm phải mảnh tôn gỉ. Vết thương nhỏ, nhưng khiến tôi lo lắng phải đến trạm y tế tiêm phòng uốn ván.
Người dân cần tránh giẫm phải vật nhọn, kính vỡ, tôn sắt hoặc va quệt cây cối trong quá trình dọn dẹp.
Theo bác sĩ Lương Thị Huyền, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh: Uốn ván là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất, với tỷ lệ tử vong có thể lên tới 90% nếu không điều trị kịp thời. Chỉ một vết thương nhỏ khi tiếp xúc với bùn đất, sắt gỉ hay nước thải cũng có thể là “cửa ngõ” cho vi khuẩn uốn ván xâm nhập. Những ngày sau mưa lũ, phòng tiêm của Trung tâm liên tục tiếp nhận người dân đến tiêm phòng, chủ yếu là các trường hợp bị giẫm phải vật nhọn, kính vỡ, tôn sắt hoặc va quệt cây cối trong quá trình dọn dẹp, cứu hộ. Việc tiêm phòng kịp thời giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ nhiễm khuẩn và biến chứng nguy hiểm.
Theo thống kê của ngành Y tế, sau mưa bão, nguy cơ bùng phát các bệnh truyền nhiễm tăng gấp nhiều lần so với bình thường. Đó là các bệnh đường tiêu hóa như: tiêu chảy cấp, tả, thương hàn, viêm gan A do dùng nước và thực phẩm nhiễm khuẩn; các bệnh ngoài da như nấm da, ghẻ, viêm da tiếp xúc do ngâm nước bẩn; các bệnh về mắt như: đau mắt đỏ, viêm kết mạc do khói, bụi và nước ô nhiễm và bệnh hô hấp như viêm phổi, cảm cúm do thời tiết ẩm ướt, nồm lạnh. Bên cạnh đó, sốt xuất huyết, sốt mò, leptospirosis (bệnh vàng da xuất huyết do chuột truyền) cũng là những bệnh có thể xuất hiện rải rác ở khu vực ẩm thấp, vệ sinh môi trường kém.
Bác sĩ Bế Thị Bạch, Giám đốc CDC tỉnh, cảnh báo: Khi nước ngập lâu, nguồn nước sinh hoạt dễ bị nhiễm khuẩn. Kết quả kiểm tra sau lũ tại nhiều khu dân cư cho thấy, mẫu nước giếng và nước suối đều có chỉ số vi sinh vượt ngưỡng cho phép. Nếu người dân dùng trực tiếp mà không khử trùng hoặc đun sôi, rất dễ mắc các bệnh tiêu hóa. Khuyến cáo người dân cần tuyệt đối không dùng nước chưa qua xử lý, đặc biệt là nước có mùi lạ, vẩn đục hoặc có cặn bùn.
Không chỉ nước, môi trường sau lũ còn là nơi trú ngụ của vô số côn trùng và động vật trung gian truyền bệnh. Ruồi, muỗi, chuột phát triển mạnh trong các khu vực ẩm thấp, rác thải chưa được thu gom. Nhiều hộ dân tại phường Thục Phán cho biết, chỉ vài ngày sau khi nước rút, khi nắng lên ruồi nhặng đã xuất hiện, nhất là quanh khu vực bếp, nơi đổ rác. Tối đến, muỗi nhiều đến mức phải đốt hương đuổi muỗi, trẻ em trong khu do không cẩn thận đã bị đốt.
Sau lũ, ngành y tế tỉnh đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ: phân bổ hóa chất khử khuẩn cho các xã, phường bị ngập; tổ chức đội y tế cơ động kiểm tra, giám sát dịch bệnh tại cộng đồng; tuyên truyền trên loa truyền thanh, đài xã và mạng xã hội để nâng cao cảnh giác. Các trạm y tế cũng được yêu cầu chuẩn bị đủ thuốc, dung dịch sát khuẩn, Cloramin B và vắc xin phòng uốn ván, viêm gan, bạch hầu - ho gà - uốn ván.
Cán bộ y tế tỉnh tiến hành phun khử khuẩn tại các Tổ dân phố thuộc phường Thục Phán.
Bác sĩ Bế Thị Bạch, Giám đốc CDC tỉnh, khẳng định: Sau thiên tai, điều quan trọng không chỉ là khắc phục hạ tầng mà còn là bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Chúng tôi luôn nhấn mạnh phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh. Mỗi người dân cần chủ động tự bảo vệ bản thân bằng những hành động rất cụ thể như: ăn chín, uống sôi, dùng nước sạch, vệ sinh nhà cửa và khử khuẩn ngay sau khi nước rút.
Đáng lo ngại hơn, trong điều kiện khí hậu ẩm lạnh của vùng núi, vi khuẩn có thể tồn tại lâu trong bùn đất và nước đọng, làm tăng nguy cơ lây lan chéo trong cộng đồng. Ở một số khu vực có chăn nuôi gia súc, gia cầm, chuồng trại bị ngập, xác động vật chết nếu không được chôn lấp, tiêu hủy đúng cách cũng là nguồn lây bệnh nguy hiểm. Để hạn chế tối đa rủi ro, các cơ quan chức năng khuyến cáo người dân thực hiện nghiêm các biện pháp vệ sinh môi trường và phòng chống dịch: Dọn dẹp, thu gom rác, khơi thông cống rãnh, tiêu diệt ruồi, muỗi, bọ gậy; dùng nước sạch, khử trùng bằng Cloramin B hoặc đun sôi trước khi uống; ăn thực phẩm rõ nguồn gốc, không sử dụng thực phẩm bị ngâm nước hoặc ôi thiu; giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với nước bẩn; khi có vết thương, phải sát khuẩn, băng kín và đến trạm y tế tiêm phòng uốn ván nếu cần; khi có biểu hiện sốt, đau bụng, nôn, tiêu chảy, ho kéo dài, nổi ban, cần đi khám sớm, không tự ý điều trị tại nhà. Cùng với đó, các địa phương cũng được yêu cầu theo dõi sát tình hình, không để xảy ra ổ dịch tập thể. Các trường học, trạm y tế, khu dân cư phải phối hợp thường xuyên với cơ quan chuyên môn để đảm bảo nguồn nước, thực phẩm và vệ sinh môi trường an toàn. Bão lũ có thể tàn phá nhà cửa, nhưng sự chủ quan mới là nguyên nhân khiến dịch bệnh lan rộng. Chỉ cần một người bất cẩn cũng có thể làm ảnh hưởng tới cả cộng đồng. Phòng bệnh không chỉ là việc của ngành y tế, mà là trách nhiệm của mỗi gia đình, mỗi công dân.
Thế Hiển