Cạnh tranh cán cân quyền lực trên bầu trời

5 giờ trướcBài gốc

Củng cố và phát triển

Báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, Trung Quốc đã gia tăng và mở rộng năng lực của các hệ thống máy bay không người lái (UAS), đạt tiến bộ trong các lĩnh vực như tên lửa không đối không, chiến tranh điện tử, máy bay ném bom và tiêm kích, nhưng vẫn chưa thể sánh ngang sức mạnh của Không quân Mỹ (USAF). Tuy nhiên, việc Trung Quốc cho ra mắt một loại tiêm kích thế hệ mới làm dấy lên khả năng về sự thay đổi cán cân quyền lực trên bầu trời.

Máy bay chiến đấu không người lái thế hệ mới YFQ-44A của Không quân Mỹ. Ảnh: TREVOR DALTON/USAF

Mỹ sử dụng các loại máy bay ném bom chuyên dụng từ những năm 1920, tích lũy được kinh nghiệm triển khai máy bay ném bom trong Thế chiến thứ II và các cuộc chiến sau đó. Tính đến năm 2024, USAF sở hữu gần 375 máy bay chiến đấu dòng F-15, 726 chiếc F-16C, và 261 chiếc A-10C. Về máy bay thế hệ 5, Mỹ hiện có hơn 180 tiêm kích F-22, mặc dù vậy chúng ít khi được tham chiến. Mỹ có gần 630 chiếc F-35.

Theo Military News, trong năm tài khóa 2025, khoản ngân sách quốc phòng của Mỹ được duyệt là 895 tỷ USD - mức cao kỷ lục dành cho cơ quan này, trong đó một phần ngân sách sẽ dùng để củng cố và phát triển các dòng máy chiến đấu. Vào cuối tháng 5-2025, Không quân Mỹ chính thức bước vào giai đoạn thử nghiệm mặt đất đối với YFQ-44A, mẫu máy bay chiến đấu không người lái thế hệ mới do Anduril Industries phát triển, một phần của chương trình Máy bay Tác chiến hợp tác (CCA) đầy tham vọng nhằm cách mạng hóa chiến đấu trên không. YFQ-44A được thiết kế để tham gia các nhiệm vụ nguy hiểm bên cạnh các chiến đấu cơ thế hệ thứ năm như F-35 Lightning II và cả tiêm kích thế hệ tiếp theo của Mỹ hiện được gọi là F-47.

Theo nhà phân tích hàng không và Giám đốc điều hành Công ty tư vấn AeroDynamic tại Mỹ Richard Aboulafia, CCA được thiết kế để hoạt động cùng máy bay có người lái và có mức độ tự chủ, khả năng sinh tồn cao do sử dụng công nghệ tàng hình và AI. Điều đó khác với các thế hệ UCAV trước đây, thường “được điều khiển từ xa và có ít khả năng sống sót” trên chiến trường nếu bị tấn công. Không quân Mỹ đánh giá chương trình CCA có ý nghĩa rất quan trọng, hướng tới các nhóm lực lượng có thể mở rộng quy mô và hợp tác giữa con người và máy móc. Mục đích chính là tạo ra “máy nhân lực lượng” để mở rộng phạm vi hoạt động, cải thiện khả năng sống sót và tăng khả năng sát thương, thông qua việc sử dụng các thiết bị bay không người lái hoạt động cùng với máy bay có người lái trong môi trường cạnh tranh với chi phí phải chăng hơn so với máy bay chiến đấu truyền thống.

Trung Quốc sở hữu công nghệ thế hệ mới

Trong những năm gần đây, Trung Quốc cho ra mắt một loạt máy bay không người lái tiên tiến, bao gồm Xianglong (máy bay không người lái phản lực), WZ-8 (máy bay không người lái siêu thanh), và GJ-11 (máy bay chiến đấu không người lái tàng hình). Nhiều mẫu máy bay không người lái của Trung Quốc sở hữu công nghệ thế hệ mới như cánh tàng hình.

Khi chương trình CCA của Mỹ đang dần hình thành, Trung Quốc cũng đạt tiến bộ với máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 của mình. Từ tháng 12-2024, các nguyên mẫu của 2 máy bay chiến đấu do Tổng công ty máy bay Thành Đô và Tổng công ty máy bay Thẩm Dương phát triển, được gọi không chính thức là J-36 và J-50, đã xuất hiện trong quá trình bay thử nghiệm gần cơ sở của 2 tổng công ty này ở Trung Quốc. Mặc dù chưa có xác nhận chính thức rằng các máy bay chiến đấu trên cũng có máy bay yểm trợ, nhưng năm 2022, Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) phát sóng hình ảnh do máy tính tạo ra cho thấy 1 máy bay chiến đấu J-20 đang bay cùng 3 máy bay GJ-11. Động thái khiến dư luận đồn đoán Trung Quốc có thể đang nghiên cứu công nghệ này cho các hoạt động tác chiến trên không trong tương lai.

Ông Andreas Rupprecht, chuyên gia nghiên cứu về máy bay quân sự, nhận xét thiết kế của máy bay mới độc đáo và khác xa so với hiểu biết thông thường về máy bay chiến đấu. Theo ông Rupprecht, đây có thể là lần đầu tiên Trung Quốc thể hiện quan điểm của mình về sức mạnh trên không trong tương lai. Trong đó, chiến đấu cơ có tầm bay xa hơn, mang theo nhiều vũ khí hơn, có diện tích phản xạ radar thấp và tốc độ cao hơn J-20, có khả năng thực hiện các nhiệm vụ chống tiếp cận/chống xâm nhập khu và khả năng kiểm soát thiết bị bay không người lái tốt hơn bằng hệ thống cảm biến.

Còn theo nhà nghiên cứu quốc phòng quốc tế cấp cao tại Tập đoàn Rand (Mỹ) Timothy Heath, cả Trung Quốc và Mỹ đều quan tâm đến khái niệm CCA. Công nghệ hàng không quân sự của Mỹ đi trước Trung Quốc nhiều năm, đặc biệt là trong các lĩnh vực như động cơ máy bay, nhưng “khoảng cách đang thu hẹp”. Thành công của Trung Quốc trong đổi mới và sáng tạo AI có thể đặc biệt có giá trị đối với nỗ lực của Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) trong việc phát triển dòng máy bay CCA của mình.

PHƯƠNG NAM tổng hợp

Nguồn SGGP : https://sggp.org.vn/canh-tranh-can-can-quyen-luc-tren-bau-troi-post800574.html