Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đã giám sát việc thực hiện nhiều công trình đảm bảo chất lượng và tiến độ triển khai.
Từ năm 2022 đến nay, Cao Bằng tập trung phát triển đa dạng các mô hình sản xuất như trồng cam, quýt, cây dược liệu, lúa đặc sản, mía tím và chăn nuôi theo hướng hàng hóa gắn kết chuỗi giá trị. Nhiều hợp tác xã (HTX) và tổ hợp tác được thành lập như HTX trồng dược liệu ở Nguyên Bình, HTX cam Quảng Hòa, tổ hợp tác chăn nuôi trâu sinh sản Hà Quảng, tạo tiền đề cho sự chuyển đổi tư duy sản xuất của đồng bào dân tộc từ tự cung tự cấp sang sản xuất thương phẩm.
Công tác tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn quy trình canh tác an toàn sinh học và tổ chức liên kết tiêu thụ sản phẩm được triển khai đồng bộ, giúp người dân cải thiện năng suất, chất lượng sản phẩm, từ đó mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh.
Bởi vậy, nhiều hộ dân đã nhanh chóng có thu nhập ổn định. Đơn cử tại xã Lý Bôn, nuôi bò sinh sản mang lại mức thu nhập 80 - 100 triệu đồng mỗi năm cho các hộ dân nhờ được hỗ trợ vốn và tập huấn kỹ thuật nuôi dưỡng khoa học. Những câu chuyện đổi đời từ sản xuất hàng hóa đã trở thành nguồn động viên thiết thực, thúc đẩy tinh thần chủ động, sáng tạo trong phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).
Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả ban đầu, Dự án 9 vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn. Công tác giải ngân vốn còn chậm, một số mô hình sản xuất quy mô nhỏ, manh mún, chưa kết nối thành chuỗi giá trị bền vững. Giá cả vật tư, con giống tăng cao trong khi mức hỗ trợ còn hạn chế là những thách thức lớn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng mở rộng sản xuất. Ngoài ra, việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên thực tế vẫn diễn ra chậm. Năng lực quản lý và điều hành của một số hợp tác xã chưa đồng đều, cơ chế phối hợp lồng ghép các chương trình còn chồng chéo, xác định chưa sát thực tế nhu cầu người dân.
Nổi bật trong hệ thống giám sát thực hiện Chương trình, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng đóng vai trò quan trọng, chủ động ban hành kế hoạch kiểm tra và đánh giá tiến độ các dự án thành phần. Qua đó, Mặt trận đã kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, phản ánh trung thực ý kiến người dân để đưa ra các kiến nghị cơ quan chức năng điều chỉnh phù hợp. Sự giám sát của Mặt trận góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, đảm bảo chương trình triển khai sâu rộng, hiệu quả tại cơ sở.
Hoạt động này không chỉ tạo nên kênh thông tin 2 chiều quan trọng giữa người dân và chính quyền, mà còn thúc đẩy sự minh bạch, công khai trong quản lý dự án, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người dân. Phản biện xã hội của Mặt trận đồng thời giúp vận động cộng đồng tích cực tham gia, tạo sự đồng thuận để chương trình đi vào thực chất. Việc phối hợp chặt chẽ với các cấp chính quyền địa phương cũng giúp quá trình giám sát, đánh giá và điều chỉnh kịp thời, đáp ứng sát với nhu cầu và điều kiện thực tế của đồng bào.
Bên cạnh đó, Mặt trận còn góp phần tuyên truyền, khuyến khích ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, thực hành sản xuất theo chuỗi giá trị, tăng cường liên kết để nâng cao giá trị nông sản. Đây là động lực quan trọng giúp các mô hình phát huy hiệu quả lâu dài, từng bước xây dựng hệ thống sản xuất mang tính bền vững và có khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Trước thực tế đó, HĐND tỉnh Cao Bằng đề nghị các cấp, ngành tiếp tục rà soát, điều chỉnh kế hoạch triển khai Dự án 9, tránh dàn trải và tập trung hỗ trợ mô hình có tiềm năng mở rộng cao, phù hợp đặc sản vùng miền. Việc tăng cường hợp tác giữa doanh nghiệp, HTX để liên kết sản xuất, tiêu thụ cũng được nhấn mạnh nhằm đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Phát triển sản phẩm OCOP, xây dựng nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý được xem là yếu tố then chốt thúc đẩy nâng cao chất lượng, mẫu mã, tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, sự tập trung lãnh đạo quyết liệt và vai trò giám sát tích cực của Mặt trận, Dự án 9 ở tỉnh Cao Bằng đang dần trở thành đòn bẩy quan trọng, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn theo chuỗi giá trị, nâng cao thu nhập cho đồng bào DTTS, góp phần thiết thực vào công cuộc giảm nghèo bền vững và phát triển toàn diện vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh.
Tấn Minh