Cấp bách bảo vệ di tích

3 giờ trướcBài gốc

Nơm nớp lo nhà sập

Ngôi nhà cổ ở số 23 Tiểu La, phường Hội An, TP Đà Nẵng trùm kín bạt trên mái. Ông Dương Thanh Cường (71 tuổi), chủ ngôi nhà cho hay, cả nhà vừa đi tránh bão về. Ông nói, nhà xuống cấp nên cứ mưa lũ lại đi tránh trú. Đồ đạc dù được kê lên nhưng cũng bị ẩm ướt, hư hỏng. Đợt lũ vừa rồi nước ngập hơn 2 mét khiến đồ đạc không thể cứu nổi. Lũ vừa ngớt, chưa kịp dọn dẹp thì bão số 13 tới, cả nhà lại tất tả đi tránh bão. “Năm nào cũng vậy, cứ mưa xuống là phải đi trú tránh, ở trong nhà, nhỡ bão đánh sập thì mất mạng như chơi”, ông nói.

Sáu người sinh sống trong ngôi nhà cổ luôn trong trạng thái bất an, nhất là khi mưa bão. Căn nhà rệu rạo, nền và tường nứt, trần thì dột, hệ mái âm dương xuống cấp, hệ khung gỗ, đòn tay, rui lách bị hư hại. Để an toàn, gia đình ông xin sửa khu vực phía sau nhà để làm chỗ ở sinh hoạt. Dẫn khách khẽ bước cầu thang gỗ ọp ẹp lên phòng thờ phía trên, khung gỗ bị mối mọt ăn sâu, mái dột khắp nơi phải trùm bạt, ông Cường trần tình rằng, ngôi nhà cổ này là tài sản quý giá của ông cha để lại nhưng nơi thờ tự dột nát khiến ông cảm thấy có lỗi với gia tiên.

Vậy nhưng bài toán mấy chục năm nay không thể giải đó là nhà thuộc sở hữu của gia đình nhưng cũng là di tích, muốn sửa sang phải được cấp thẩm quyền cho phép. Bởi vậy, tu bổ theo quy định hướng dẫn thì không đủ khả năng mà sửa sang tự phát thì không được phép. Để mưu sinh, ông mở quán nước ngay phía trước nhà nhưng cũng chỉ đủ sống chứ không có khả năng góp tiền với nhà nước mà tu bổ theo phương án mà chính quyền đưa ra.

Ngôi nhà cổ ở số 23 Tiểu La - trung tâm phố cổ Hội An xuống cấp trầm trọng, nguy cơ đổ sụp. Ảnh: Hoài Văn

Qua kiểm tra khảo sát, Trung tâm Bảo tồn Di sản thế giới Hội An đánh giá di tích xuống cấp nghiêm trọng, đề nghị hạ giải trùng tu. “Ngôi nhà xuống cấp và gia đình xin tu sửa từ 15 năm trước. Đến khoảng năm 2015 thì đề xuất giải pháp hạ giải hoàn toàn. Tuy nhiên với phương án nhà nước hỗ trợ 60%, chủ hộ 40% thì khả năng kinh tế của gia đình không thể đáp ứng được”, ông Cường nói.

Tương tự, ngôi nhà cổ ở số 18/76 Trần Phú cũng xuống cấp nghiêm trọng hơn chục năm nay. Anh Trần Sơn, chủ nhà cổ cho hay mùa mưa bão về lại thấp thỏm. “Nhà 4 người ở chen chúc, mưa xuống là dột tứ bề. Nhà xuống cấp, cột kèo ọp ẹp chùng xuống như muốn sập xuống. “Ngôi nhà không thể chống đỡ tạm bợ được nữa, nguy cấp lắm rồi”, anh Sơn nói và chỉ tay lên các dấu mốc được ngành chức năng đánh dấu các đợt chống đỡ.

“Để bảo tồn tính nguyên gốc, toàn vẹn của di sản, đồng thời đảm bảo an toàn cho người dân và du khách trong khu phố cổ, Trung tâm đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Đà Nẵng xin chủ trương thống nhất của UBND thành phố về việc triển khai lập Dự án đầu tư tu bổ khẩn cấp đối với các di tích có nguy cơ sụp đổ - Đô thị cổ Hội An nguồn vốn 100% kinh phí nhà nước để bảo tồn bền vững di sản” . ông Phạm Phú Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa thế giới Hội An

Cột mốc đầu tiên đánh dấu mốc là từ năm 2012, mỗi năm cơ quan chức năng tiến hành đợt khảo sát lại chằng chống một chút nhưng theo anh giải pháp chống đỡ tạm bợ không còn phù hợp với một ngôi nhà hư hỏng nặng. “Gia đình chúng tôi đề xuất được sửa để ở cho an toàn nhưng không được phép mà phương án đưa ra đối với tu bổ di tích nhà cổ nhà nước hỗ trợ 60%, gia đình phải bỏ ra 40% thì lấy đâu ra tiền mà làm. Chúng tôi đề xuất nhà nước hỗ trợ 100%, nếu không đành chờ sập”, anh Sơn nói.

Khẩn cấp tu bổ, bảo tồn

Trao đổi với Tiền Phong, ông Phạm Phú Ngọc – Phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa thế giới Hội An cho hay, hằng năm đơn vị tiến hành khảo sát để có phương án bảo vệ di tích trước mùa mưa lũ.

Mới đây, Trung tâm đã kiểm tra, đánh giá sơ bộ hiện trạng các di tích trong khu phố cổ. Kết quả bước đầu cho thấy có trên 30 di tích đang trong tình trạng xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ sụp đổ, mặc dầu đã được chống đỡ, gia cố qua nhiều năm và có phương án phòng ngừa khi có bão lụt xảy ra. Tuy nhiên, cần giải quyết dứt điểm tình trạng trên nhằm chủ động trong công tác phòng ngừa, đồng thời bảo vệ giá trị nguyên gốc của di tích cũng như đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của nhân dân đang sinh sống trong khu phố cổ”, ông Ngọc nói.

Hoài Văn

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/cap-bach-bao-ve-di-tich-post1794367.tpo