CAR-T và triển vọng điều trị ung thư tại Việt Nam

7 giờ trướcBài gốc

Liệu pháp tế bào CAR-T là gì?

Theo BSCKI Lê Thị Thu Huyền, Khoa Huyết học Lâm sàng - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, liệu pháp tế bào T thụ thể kháng nguyên thể khảm, còn gọi là liệu pháp tế bào CAR-T (Chimeric Antigen Receptor T-cell therapy), là phương pháp chỉnh sửa gen tế bào lympho T thu thập từ chính người bệnh.

Sau khi được gắn protein khảm (CAR) trên bề mặt, các tế bào lympho T này có khả năng nhận diện đặc hiệu và tiêu diệt tế bào ung thư. Khác với những phương pháp điều trị ung thư truyền thống như phẫu thuật, hóa trị hay xạ trị, liệu pháp CAR-T tận dụng sức mạnh của hệ miễn dịch, giúp nhắm trúng đích và loại bỏ tế bào ung thư chính xác hơn.

Quy trình thực hiện liệu pháp tế bào CAR-T. Ảnh: Internet

CAR-T - Bước tiến mới trong điều trị bệnh máu ác tính

Đến nay, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt CAR-T trong điều trị một số bệnh máu ác tính như bạch cầu cấp dòng lympho B tái phát hoặc dai dẳng, u lympho thể nang tái phát hoặc dai dẳng, u lympho tế bào B lớn lan tỏa tái phát hoặc dai dẳng, đa u tủy xương tái phát hoặc dai dẳng. Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy CAR-T mang lại hiệu quả điều trị đáng khích lệ và được đánh giá là an toàn khi bệnh nhân được theo dõi sát sao trong quá trình điều trị.

Tuy nhiên, liệu pháp này có thể gây ra một số tác dụng phụ, phổ biến nhất là hội chứng giải phóng cytokine và hội chứng độc tính thần kinh liên quan đến tế bào miễn dịch, với biểu hiện như sốt, mệt mỏi, đau đầu, tiêu chảy. Phần lớn người bệnh chỉ gặp triệu chứng mức độ nhẹ, song một số ít có thể diễn biến nặng hơn.

Hiện nay, các biến chứng này đã có biện pháp xử trí hiệu quả như dùng corticoid, kháng thể đơn dòng Tocilizumab kết hợp chăm sóc tích cực tại bệnh viện. Nhờ đó, các bác sĩ và điều dưỡng có thể kiểm soát tốt và đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Triển vọng mở rộng ứng dụng CAR-T tại Việt Nam và tương lai y học hiện đại

Chi phí cho một sản phẩm CAR-T thương mại hiện nay còn rất cao, dao động khoảng 400.000 đến 500.000 USD, là rào cản lớn đối với bệnh nhân. Tại nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Đức, Pháp, một số bệnh viện đã có khả năng tự sản xuất CAR-T tại chỗ, vừa rút ngắn thời gian chờ đợi vừa giảm chi phí điều trị.

Ở Việt Nam, các bác sĩ và nhà khoa học đang nỗ lực nghiên cứu và triển khai sản xuất CAR-T trong nước. Đây là một quá trình đòi hỏi phòng sạch đạt tiêu chuẩn, trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ chuyên môn cao, nhưng nếu thành công sẽ giúp CAR-T trở nên dễ tiếp cận hơn với người bệnh, mở ra hy vọng mới trong cuộc chiến với ung thư.

Không chỉ dừng lại ở điều trị bệnh máu ác tính, nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy CAR-T còn mang lại kết quả khả quan trong điều trị ung thư tạng đặc như ung thư phổi, ung thư vú, ung thư gan, cũng như một số bệnh lý tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống, nhược cơ.

Đặc biệt, điều này mở ra triển vọng để CAR-T trở thành một trong những chiến lược điều trị quan trọng của y học hiện đại. Song song với đó, liệu pháp CAR-NK (Chimeric Antigen Receptor - Natural Killer cells) cũng đang được nghiên cứu như một hướng đi tiềm năng, hứa hẹn mang lại thêm cơ hội cho người bệnh mắc bệnh máu ác tính trong tương lai.

Liệu pháp tế bào CAR-T đã mở ra nhiều cơ hội sống cho bệnh nhân mắc bệnh máu ác tính, đặc biệt là những trường hợp tái phát hoặc kháng trị sau nhiều phương pháp khác mà không còn lựa chọn hiệu quả nào. Việc chủ động nghiên cứu và triển khai CAR-T tại Việt Nam sẽ là bước tiến quan trọng, mang lại hy vọng mới cho hàng nghìn người bệnh ung thư.

Mạnh Hưng

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/car-t-va-trien-vong-dieu-tri-ung-thu-tai-viet-nam-10385638.html