Hội nghị thượng đỉnh EU không chính tại Brussels. (Nguồn: European Union)
Việc ông Donald Trump, người từ lâu đã tỏ ra hoài nghi về NATO, chính thức quay lại Nhà Trắng khiến châu Âu không còn có thể chậm trễ. Không chỉ đe dọa rời khỏi liên minh, ông Trump còn cảnh báo sẽ không bảo vệ những thành viên không đáp ứng mức chi tiêu quốc phòng 2% GDP. Ông Trump hết than phiền: “Châu Âu chỉ bỏ ra số tiền rất nhỏ so với chúng ta. Vì sao Mỹ phải chi nhiều hơn châu Âu hàng tỷ USD?”, lại đòi nâng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP khiến nhiều thành viên NATO giật mình.
Khác với châu Âu, ông Trump từng cho rằng việc Washington dưới thời ông Joe Biden muốn Ukraine gia nhập NATO là nguyên nhân khiến Nga mở chiến dịch quân sự tại quốc gia láng giềng. Ông tuyên bố: “Có ai đó đứng ngay trước cửa nhà của Nga, nên tôi có thể hiểu cảm giác của họ về điều đó”. Vì thế, khả năng Mỹ giảm trợ giúp Ukraine là điều dễ xảy ra.
Trong bối cảnh đó, châu Âu cần phải tự chủ, không thể cứ phụ thuộc Mỹ. Tuy nhiên, hiện quốc phòng châu Âu lại đang thiếu nhiều thứ. Những yếu tố phòng thủ quan trọng như phòng không và tên lửa tích hợp, pháo và tên lửa chính xác tầm xa, vệ tinh và máy bay tiếp nhiên liệu trên không đều do Mỹ cung cấp.
Thêm vào đó, muốn thay đổi thì lấy đâu ra tiền. Theo ước tính, châu Âu phải cần tới 500 tỷ Euro cho quốc phòng trong thập kỷ tới. Muốn vậy thì chỉ có cách là phát hành trái phiếu chung của khu vực. Nhưng điều này lại đặt thêm gánh nặng tài chính với các nước thành viên vốn đang đau đầu vì thâm hụt ngân sách.
Nhiều câu hỏi khó đang khiến châu Âu bối rối, nhất là khi ông bạn Washington có thể vì lợi ích của mình mà sẵn sàng nặng tay với đồng minh hơn cả đối thủ.
TIẾN THÀNH