Chân dung nhà Toán học Việt Nam gia nhập Viện Hàn lâm Khoa học châu Âu

6 giờ trướcBài gốc

Ngày 19/5/2025, Viện Hàn lâm Khoa học châu Âu (European Academy of Sciences - EurASc) chính thức công bố việc bầu chọn GS.TSKH Hoàng Xuân Phú, nghiên cứu viên cao cấp của Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, làm viện sĩ mới. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp xuất sắc của ông trong lĩnh vực toán học và khoa học tính toán.

GS.TSKH Hoàng Xuân Phú - Ảnh: VAST.

Hành trình học thuật quốc tế

GS.TSKH Hoàng Xuân Phú sinh năm 1956 tại Nghệ An. Ông bảo vệ luận án tiến sĩ (Dr. rer. nat.) năm 1983 và tiến sĩ khoa học (Dr. sc. nat.) năm 1987 tại Đại học Leipzig, Đức. Từ năm 1992, ông thiết lập mối quan hệ hợp tác nghiên cứu với Trung tâm Tính toán Khoa học Liên ngành của Đại học Heidelberg. Năm 2008, ông được mời làm Giáo sư Khách mời Werner Romberg tại Trường Sau đại học Heidelberg về Phương pháp Toán học và Tính toán cho Khoa học .

Hướng nghiên cứu chính của GS Phú bao gồm tối ưu, điều khiển tối ưu, giải tích số và tính toán khoa học. Ông đã chủ trì 7 hội nghị khoa học quốc tế về tính toán hiệu năng cao (các năm 2000, 2003, 2006, 2009, 2012, 2015, 2018) và 23 hội thảo khoa học thường niên về tối ưu và tính toán khoa học từ năm 2003 đến nay.

Trong sự nghiệp, GS.TSKH. Hoàng Xuân Phú từng đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như: Ủy viên đại diện châu Á trong Hội đồng Các nước đang phát triển của Liên đoàn Toán học Thế giới (2011–2014); thành viên Hội đồng biên tập của 6 tạp chí quốc tế uy tín chuyên ngành toán học; Tổng Biên tập Vietnam Journal of Mathematics (2011–2022) và hiện là Tổng Biên tập danh dự của tạp chí này.

Việc được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học châu Âu là sự công nhận cao nhất đối với những đóng góp khoa học xuất sắc và vị thế quốc tế của GS Phú.

Sự ghi nhận cao nhất đối với những đóng góp khoa học xuất sắc

Trong thư của GS Rodrigo Martins - chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học châu Âu - gửi GS.TSKH Hoàng Xuân Phú khẳng định: "Việc bầu chọn được hội đồng của Viện hàn lâm thông qua sau một quá trình đánh giá nghiêm ngặt, thể hiện sự ghi nhận cao nhất đối với những đóng góp khoa học xuất sắc và vị thế quốc tế của giáo sư".

Viện Hàn lâm Khoa học châu Âu (European Academy of Sciences - EurASc) là một tổ chức độc lập, hoạt động trên cơ sở tôn vinh những đóng góp học thuật xuất sắc. Viện quy tụ các nhà khoa học, kỹ sư và học giả hàng đầu đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau, đại diện cho nền khoa học tiên tiến trên toàn châu lục.

Sứ mệnh cốt lõi của EurASc là thúc đẩy sự xuất sắc trong khoa học và công nghệ; hỗ trợ hoạch định chính sách dựa trên các bằng chứng khoa học xác thực; đồng thời tăng cường hợp tác nghiên cứu xuyên biên giới, nhằm hướng tới một nền khoa học vì lợi ích chung của toàn cầu.

Không chỉ vừa được bầu chọn vào EurASc, GS.TSKH Hoàng Xuân Phú còn là thành viên của bốn Viện hàn lâm danh tiếng khác, phản ánh vị thế quốc tế vững chắc của ông:

Năm 2004, ông trở thành viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Heidelberg (Heidelberger Akademie der Wissenschaften), một trong những Viện Hàn lâm lâu đời và uy tín nhất nước Đức.

Năm 2010, ông được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học Bayern (Bayerische Akademie der Wissenschaften), nơi quy tụ các nhà khoa học ưu tú tại bang Bayern.

Năm 2013, ông được công nhận là viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới (TWAS – The World Academy of Sciences), một tổ chức quốc tế nhằm thúc đẩy sự phát triển khoa học ở các quốc gia đang phát triển.

Và đến năm 2019, ông tiếp tục được vinh danh tại Viện Hàn lâm Khoa học Kỹ thuật Đức (acatech – Deutsche Akademie der Technikwissenschaften), cơ quan tư vấn chiến lược về khoa học kỹ thuật cho chính phủ liên bang Đức.

Việc GS.TSKH Hoàng Xuân Phú được bầu làm viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học châu Âu không chỉ là niềm tự hào cá nhân mà còn là minh chứng cho sự phát triển và hội nhập quốc tế của nền khoa học Việt Nam. Đây là động lực để các nhà khoa học trẻ tiếp tục phấn đấu và đóng góp cho cộng đồng khoa học toàn cầu.

Không chỉ là nhà nghiên cứu xuất sắc trong lĩnh vực toán học và tính toán khoa học, GS.TSKH Hoàng Xuân Phú còn được biết đến như một tiếng nói thẳng thắn và sắc sảo trong các vấn đề học thuật, giáo dục và quản lý khoa học tại Việt Nam.

Ông đã từng lên tiếng về các bất cập trong hệ thống xét chức danh giáo sư, phó giáo sư, tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học, cũng như tình trạng “bệnh thành tích” trong giới học thuật. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của trung thực khoa học và tư duy phản biện trong môi trường nghiên cứu. Theo ông, học thuật chỉ phát triển thực chất nếu được xây dựng trên nền tảng minh bạch, đánh giá khách quan và khuyến khích tư duy độc lập.

Trong một chia sẻ với báo chí về thực trạng xét duyệt chức danh giáo sư – phó giáo sư tại Việt Nam, GS Hoàng Xuân Phú nhấn mạnh vai trò của chất lượng học thuật gắn với trách nhiệm xã hội và quốc gia.

“Những nhà khoa học thể hiện được mình đạt đẳng cấp quốc tế mới thực sự xứng đáng đứng ra đảm nhận sứ mệnh và nhiệm vụ chính trị, nhất là trong thời kỳ hội nhập quốc tế. Nếu không thì chỉ góp phần lái dân tộc vào con đường lầm lạc mà thôi", ông nói.

Hoàng Mai

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/chan-dung-nha-toan-hoc-viet-nam-gia-nhap-vien-han-lam-khoa-hoc-chau-au-post1542682.html