Chánh án Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế do ai bổ nhiệm?

2 giờ trướcBài gốc

Ngày 3-12, tại phiên họp thứ 52, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Dự thảo Luật quy định thành lập một Tòa án chuyên biệt tại TP.HCM, có thẩm quyền giải quyết đối với các tranh chấp, yêu cầu phát sinh tại Trung tâm tài chính quốc tế cả ở TP.HCM và TP Đà Nẵng.

Hai vấn đề còn ý kiến khác nhau

Tại tờ trình gửi Quốc hội, TAND Tối cao xin ý kiến về hai nội dung hiện còn ý kiến khác nhau.

Về thành phần xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, dự thảo Luật quy định việc xét xử sơ thẩm bằng một Thẩm phán, không có sự tham gia của Hội thẩm nhân dân. Trường hợp vụ việc phức tạp, theo đề nghị của các bên, Chánh án Tòa án quyết định việc xét xử sơ thẩm bằng Hội đồng gồm ba Thẩm phán. Việc xét xử phúc thẩm bằng Hội đồng gồm ba Thẩm phán.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị chỉ quy định việc xét xử sơ thẩm bằng một Thẩm phán, không có sự tham gia của Hội thẩm nhân dân. Việc xét xử phúc thẩm bằng Hội đồng gồm ba Thẩm phán.

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Quảng phát biểu ý kiến tại phiên họp. Ảnh: QH

TAND Tối cao đề nghị giữ quy định như dự thảo, để bảo đảm chất lượng xét xử, tính chuyên môn hóa cao, phù hợp với thông lệ quốc tế đối với những vụ việc liên quan đến đầu tư, kinh doanh, tài chính có giá trị tranh chấp lớn, tính chất đặc biệt phức tạp.

Quy định tranh chấp tại Tòa án chuyên biệt được giải quyết theo hướng rút gọn về thành phần HĐXX, về quy trình, thủ tục tố tụng.

Về Chánh án Tòa án chuyên biệt, dự thảo quy định Chánh án Tòa án chuyên biệt được lựa chọn, bổ nhiệm từ Thẩm phán Tòa án chuyên biệt. Nhiệm kỳ của Chánh án Tòa án chuyên biệt là 5 năm kể từ ngày được bổ nhiệm.

Liên quan đến thẩm quyền bổ nhiệm Chánh án Tòa án chuyên biệt, cơ quan soạn thảo cho hay hiện có hai quan điểm khác nhau.

Quan điểm thứ nhất cho rằng Chánh án Tòa án chuyên biệt do Chánh án TAND Tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức.

Quan điểm thứ hai cho rằng Chánh án Tòa án chuyên biệt do Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức.

Dự thảo thể hiện như quan điểm thứ nhất. Nêu lý do, TAND Tối cao cho rằng quy định này bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ về thẩm quyền của Chánh án TAND Tối cao trong việc bổ nhiệm các chức danh lãnh đạo quản lý thuộc hệ thống TAND, phù hợp với mô hình tổ chức hiện nay (tương tự việc bổ nhiệm Chánh tòa Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao, Chánh án TAND cấp tỉnh, Chánh án TAND khu vực…).

“Việc quy định Chủ tịch nước bổ nhiệm Chánh án Tòa án chuyên biệt như bổ nhiệm Phó Chánh án TAND Tối cao là không phù hợp với cơ cấu, tổ chức bộ máy cũng như vị trí, vai trò của chức danh này trong hệ thống TAND”- tờ trình nêu rõ.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho hay đa số ý kiến Ủy ban nhất trí với TAND Tối cao, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện theo quan điểm thứ nhất đối với cả hai vấn đề nêu trên.

Áp dụng nguyên tắc của hệ thống thông luật trong giải quyết tranh chấp

Liên quan đến việc áp dụng pháp luật tại Tòa án chuyên biệt, dự thảo Luật quy định thủ tục tố tụng giải quyết vụ việc tại Tòa án chuyên biệt được thực hiện theo quy định của Luật này và Quy tắc tố tụng của Tòa án chuyên biệt.

Cơ quan thẩm tra thẩm tra đánh giá việc dự thảo Luật quy định áp dụng các nội dung có tính chất nền tảng, cốt lõi của thủ tục tố tụng thông luật để giải quyết tranh chấp về đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, làm cơ sở để TAND Tối cao ban hành Quy tắc tố tụng của Tòa án chuyên biệt “thể hiện tính đặc thù, vượt trội”.

Điều này cũng phù hợp với định hướng chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về “áp dụng nguyên tắc của hệ thống thông luật trong giải quyết tranh chấp” và thông lệ quốc tế.

“Đây là cơ sở vững chắc để Tòa án chuyên biệt đáp ứng được tính cạnh tranh quốc tế”, theo cơ quan thẩm tra.

Về áp dụng pháp luật nội dung, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng điểm cốt lõi của thông luật và pháp luật thương mại quốc tế là nguyên tắc Tự do thỏa thuận lựa chọn luật. Theo đó, sự lựa chọn của các bên về nguyên tắc phải được ưu tiên tuyệt đối, đứng đầu trong mọi thứ tự áp dụng.

Tuy nhiên, việc dự thảo Luật tách lựa chọn pháp luật Việt Nam khỏi nguyên tắc chung về thỏa thuận lựa chọn luật đã làm phân mảnh nguyên tắc cốt lõi này, dẫn đến sự thiếu logic trong việc thiết lập quy tắc xung đột pháp luật và khó hiểu đối với các bên tranh chấp quốc tế.

“Đề nghị Cơ quan trình nghiên cứu, thiết kế lại điều khoản nêu trên”- Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị.

Ngoài ra, Ủy ban này cũng đề nghị chỉnh lý dự thảo theo hướng trường hợp các bên không có thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng, hoặc pháp luật được chọn không thể áp dụng, thì áp dụng pháp luật của nước có mối liên hệ gắn bó nhất với quan hệ tranh chấp đó.

Nếu không xác định được mối liên hệ gắn bó nhất thì áp dụng pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm Tài chính quốc tế. Quy định này tạo sự minh bạch, rõ ràng và tương đồng với quy tắc xung đột pháp luật được chấp nhận rộng rãi, phù hợp với thông lệ quốc tế…

Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án chuyên biệt

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Lê Thị Nga cho hay bà tán thành quy định của dự thảo luật về thành lập Tòa án chuyên biệt đặt tại TP.HCM; cơ cấu tổ chức gồm Tòa sơ thẩm, Tòa phúc thẩm, bộ máy giúp việc.

Bà cũng bày tỏ sự tán thành quy định về nguồn bổ nhiệm thẩm phán tại Tòa án chuyên biệt bao gồm người nước ngoài, công dân Việt Nam, công chức, luật sư, trọng tài viên, thẩm phán TAND.

Cạnh đó, bà Lê Thị Nga đề nghị TAND Tối cao tiếp tục nghiên cứu pháp luật quốc tế về quy định thuê thẩm phán quốc tế theo từng vụ việc. Trường hợp có kinh nghiệm quốc tế phù hợp, khả thi, bà cho rằng có thể nghiên cứu bổ sung quy định này để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, thúc đẩy hội nhập quốc tế.

Một trong những nội dung đáng chú ý, dự thảo Luật quy định tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án chuyên biệt là tiếng Anh hoặc tiếng Anh kèm theo bản dịch tiếng Việt.

Bản án, quyết định của Tòa án được ban hành bằng tiếng Anh hoặc tiếng Anh kèm theo bản dịch tiếng Việt.

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/chanh-an-toa-an-chuyen-biet-tai-trung-tam-tai-chinh-quoc-te-do-ai-bo-nhiem-post884703.html