Một cách thông thường nhất, mụn trứng cá phát triển khi bã nhờn, chất béo mà tuyến bã nhờn tạo ra, cùng tế bào da chết, làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Điều này có thể gây ra mụn đầu trắng, mụn đầu đen và mụn nhọt… gây viêm và đỏ da.
Tuy nhiên, theo TS. Robin Evans, bác sĩ da liễu tại Trường Y Albert Einstein, mụn trứng cá là tình trạng phức tạp, chịu ảnh hưởng của các yếu tố di truyền, nội tiết tố, môi trường và cả chế độ ăn uống. Mụn trứng cá của mỗi người là duy nhất, cần được đánh giá kỹ lưỡng bởi chuyên gia da liễu, để xác định nguyên nhân gây mụn và cách giải quyết những nguyên nhân đó.
Bất kỳ chất bổ sung nào cũng có thể gây ra mụn nếu cơ thể người dùng đặc biệt nhạy cảm với một trong các thành phần của sản phẩm. Các vitamin như B6, B12; khoáng chất như i-ốt và các chất bổ sung xây dựng cơ bắp như testosterone, whey và axit amin chuỗi nhánh (BCAA) là thủ phạm lớn nhất.
Một số chất bổ sung có thể là thủ phạm gây ra hoặc làm trầm trọng hơn mụn trứng có hiện có.
1. Một số chất bổ sung có thể là nguyên nhân gây mụn trứng cá
Chất bổ sung vitamin B6 và B12
Việc dùng liều cao chất bổ sung vitamin B6 và B12 đã được chứng minh là gây mụn trứng cá hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá hiện có. Một giả thuyết được cho là quá trình trao đổi chất của Cutibacterium acnes (C.acnes) - vi khuẩn liên quan đến mụn trứng cá - cần vitamin B12. Khi bổ sung vitamin, về cơ bản sẽ cung cấp chất dinh dưỡng cho vi khuẩn, có thể dẫn đến tình trạng viêm và mụn trứng cá.
Vitamin B6 và B12 liều cao cũng có liên quan đến bệnh trứng cá đỏ fulminans (một loại phát ban viêm trên mặt nghiêm trọng ảnh hưởng đến phụ nữ trẻ). Bệnh trứng cá đỏ được biểu hiện bằng các nốt đỏ lớn, mụn mủ thường xuất hiện trên mũi, cằm và/hoặc má.
Chất bổ sung i - ốt
I- ốt là một khoáng chất vi lượng quan trọng đối với chức năng tuyến giáp. Tuy nhiên, bạn khó để có đủ i- ốt từ chế độ ăn uống thông thường (trừ khi ăn nhiều cá nước mặn, rong biển hoặc muối chứa i- ốt).
Nhiều loại vitamin tổng hợp có chứa i- ốt để giúp thu hẹp khoảng cách này. Bạn cũng có thể nhận được một lượng lớn I -ốt từ các chất bổ sung tảo bẹ. Mặc dù vậy, các chất bổ sung có i- ốt (bao gồm cả tảo bẹ) có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá hiện có. Thông thường nhất, mụn trứng cá do i- ốt biểu hiện dưới dạng mụn mủ hoặc mụn đầu trắng bị viêm trên mặt và ngực.
Protein váng sữa
Một nguyên nhân gây mụn trứng cá do chế độ ăn uống mà sữa là một trong những thủ phạm chính. Khi tiêu hóa protein trong sữa - váng sữa và casein – sẽ giải phóng một loại hormone giống như insulin. Đây được gọi là yếu tố tăng trưởng insulin 1 (IGF-1). Sự gia tăng IGF-1 này có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm mụn trứng cá.
Trên thực tế, các chất bổ sung protein whey có tác dụng đáng kể đối với insulin và IGF-1. Điều này là do chúng có nồng độ whey cao và hầu như không có chất béo.
Việc dùng liều cao chất bổ sung vitamin B6 và B12 đã được chứng minh là gây mụn trứng cá hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá hiện có.
Axit amin chuỗi nhánh (BCAA)
Giống như váng sữa, axit amin chuỗi nhánh (BCAA) thúc đẩy tiết insulin từ tuyến tụy và tăng IGF-1. Điều này cũng có thể dẫn đến sản xuất quá nhiều dầu. Dầu bị mắc kẹt trong tuyến bã nhờn, gây ra mụn và tổn thương do mụn.
Testosterone và các loại steroid khác
Các chất bổ sung xây dựng cơ bắp như testosterone và steroid, có thể làm tăng sản xuất bã nhờn, đặc biệt tập trung ở mặt và da đầu. Mặc dù, bã nhờn có tác dụng bôi trơn và bảo vệ làn da, nhưng khi cơ thể sản xuất quá nhiều, có thể ngăn chặn quá trình bong tróc da bình thường, làm tắc nghẽn lỗ chân lông, gây mụn.
Hầu hết các trường hợp mụn trứng cá do thực phẩm bổ sung có xu hướng hết trong vòng vài tuần sau khi ngừng dùng các sản phẩm này hoặc giảm liều dùng.
Tuy nhiên, hãy trao đổi với chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi thay đổi phác đồ điều trị, nhất là đối với những trường hợp đang được bác sĩ kê đơn để điều trị một tình trạng sức khỏe nào đó hoặc khi bạn bị thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng.
2. Điều trị mụn trứng cá như thế nào?
Nếu mụn trứng cá là do dùng chất bổ sung, việc điều trị có thể đơn giản như ngừng dùng các chất bổ sung này hoặc giảm liều lượng. Tuy nhiên, nguyên nhân gây mụn trứng cá thường phức tạp hơn và có thể có nhiều yếu tố góp phần gây nên.
TS. Evans cho biết, điều trị mụn trứng cá không phải là phương pháp điều trị theo khuôn mẫu và thường bao gồm chế độ bôi thuốc theo toa, liệu pháp toàn thân khi cần thiết, làm sạch mụn đầu đen chuyên nghiệp, thay đổi chế độ ăn uống, xét nghiệm độ nhạy cảm với thực phẩm…
Thay đổi chế độ ăn uống có thể tạo ra sự khác biệt đối với một số người, TS. Evans khuyến nghị:
Uống nhiều nước hơn
Giảm tiêu thụ sữa
Hạn chế lượng muối ăn vào cơ thể
Tránh các loại thực phẩm siêu chế biến…
Một số loại thực phẩm bổ sung phổ biến có thể gây ra mụn trứng cá hoặc làm cho tình trạng bùng phát trở nên tồi tệ hơn. Đôi khi, dùng quá nhiều một loại thực phẩm bổ sung nào đó có thể dẫn đến mụn… Việc ngừng sử dụng các chất bổ sung này có thể giúp loại bỏ mụn trứng cá. Tuy nhiên, hãy đảm bảo kiểm tra với chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào.
DS. Hoàng Thủy