Châu Âu giảm vũ khí Mỹ, tăng tự chủ quốc phòng nội khối

8 giờ trướcBài gốc

Các nước châu Âu đang chuyển trọng tâm sang vũ khí nội khối, giảm phụ thuộc vào nhà cung cấp Mỹ. Theo tài liệu nội bộ được Politico dẫn, Đức dự kiến chi gần 83 tỷ euro cho mua sắm quốc phòng từ nay đến hết 2026, trong đó phần lớn dành cho tập đoàn châu Âu; các hợp đồng liên quan vũ khí Mỹ chỉ khoảng 6,8 tỷ euro (chưa đến 8%). Hai thương vụ lớn của Mỹ là Patriot trị giá 5,1 tỷ euro và ngư lôi trang bị cho P-8A khoảng 150 triệu euro.

Tổng quan: động lực tự chủ quốc phòng

Xu hướng ưu tiên vũ khí nội địa gắn với bối cảnh xung đột Nga - Ukraine và nhu cầu củng cố khả năng phòng vệ độc lập. Theo Ủy ban châu Âu, các sáng kiến như Quỹ Quốc phòng châu Âu (EDF) và Sáng kiến đầu tư công nghiệp quốc phòng châu Âu (EDIP) nhằm tăng đầu tư, phối hợp sản xuất và thiết lập chuỗi cung ứng quốc phòng trong khối.

Về mặt mua sắm, kế hoạch của Đức và một số nước EU giai đoạn 2025-2026 cho thấy nhiều dự án lớn trải trên hải quân, không quân, lục quân và phòng không, với trọng tâm là hệ sinh thái công nghiệp quốc phòng châu Âu.

Phân tích kỹ thuật: các hạng mục mua sắm nổi bật

Theo National Defense, chương trình F-35 vốn được kỳ vọng tại châu Âu đang gặp dè dặt do lo ngại phụ thuộc vào Mỹ trong bảo trì, nâng cấp và điều khiển, chi phí cao, cùng những nghi vấn về khả năng can thiệp từ xa vào hệ thống.

Chiến thuật và chiến lược: giảm phụ thuộc, bảo toàn chủ quyền kỹ thuật

Trọng tâm triển khai là tăng tỷ lệ nội địa hóa và quyền kiểm soát vòng đời trang bị (bảo trì, nâng cấp, phần mềm). Cách tiếp cận này giảm rủi ro chuỗi cung ứng và phụ thuộc chiến lược, đồng thời duy trì năng lực công nghiệp quốc phòng EU.

Dự phòng năng lực: do các khoảng trống công nghệ như máy bay tàng hình, đánh chặn tầm xa, UAV hạng nặng, châu Âu vẫn cần bổ sung từ bên ngoài trong ngắn hạn.
Nút thắt công suất: năng lực sản xuất chưa đáp ứng nhu cầu sau xung đột. IRIS-T hiện sản xuất khoảng 4 tổ hợp/năm, mục tiêu 10, trong khi Đức cần 50–100 tổ hợp. Typhoon sản xuất 12–14 chiếc/năm, kế hoạch nâng lên 30 chiếc vào 2028.
Giải pháp cầu nối: một số nước đặt hàng từ Hàn Quốc nhờ giao nhanh và chi phí hợp lý (K2, K239, FA-50; Na Uy chọn K9). Tuy vậy, phần lớn công nghệ trong vũ khí Hàn Quốc vẫn do Mỹ cung cấp.

Những điều chỉnh liên quan F-35 tại châu Âu

Bồ Đào Nha loại F-35 khỏi danh sách, chuyển hướng sang Gripen và Rafale.
Tây Ban Nha mở rộng mua sắm Typhoon và tăng đầu tư cho FCAS (Đức–Pháp–Tây Ban Nha).
Thụy Sĩ: thương vụ F-35 đối mặt phản đối chính trị.
Ba Lan: sau khi nhận 2 chiếc đầu tiên, tạm hoãn kế hoạch mua thêm 32 chiếc.

So sánh năng lực: công suất và tính sẵn sàng

So với năng lực sản xuất lớn của Mỹ, EU cần thời gian để mở rộng quy mô. Trong ngắn hạn, việc kết hợp mua sắm nội khối với một số trang bị từ bên ngoài là phương án thực dụng nhằm lấp khoảng trống năng lực, song vẫn giữ mục tiêu tự chủ.

Tác động tới cán cân khu vực

Việc tăng tự chủ quốc phòng giúp EU giảm rủi ro phụ thuộc và nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu, đồng thời có thể điều chỉnh vị thế trong NATO. The National Interest nhận định Mỹ có thể vẫn dẫn đầu xuất khẩu vũ khí toàn cầu, nhưng thời kỳ thống trị thị trường châu Âu có thể dần khép lại. Trong bối cảnh an ninh biến động nhanh, một châu Âu củng cố năng lực phòng vệ bằng nền công nghiệp của chính mình sẽ tác động đáng kể tới cấu trúc an ninh khu vực.

CTVX

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/chau-au-giam-vu-khi-my-tang-tu-chu-quoc-phong-noi-khoi-397612.html