Châu Âu quyết không để ông Trump tận dụng tài sản Nga bị phong tỏa

4 giờ trướcBài gốc

Sau khi bất ngờ trước đề xuất hòa bình 28 điểm giữa Mỹ và Nga về Ukraine vào tuần trước, Liên minh châu Âu (EU) đã tiến hành một loạt cuộc họp nhằm chủ động ứng phó với những diễn biến thay đổi nhanh chóng.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý hàng tỷ USD tài sản của Nga bị phong tỏa tại các quốc gia châu Âu có thể được sử dụng vì lợi ích của chính phủ và các doanh nghiệp Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý hàng tỷ USD tài sản của Nga bị phong tỏa tại các quốc gia châu Âu có thể được sử dụng vì lợi ích của chính phủ và các doanh nghiệp Mỹ. Ảnh: DW

Ngay sau thông tin này, châu Âu đã nhanh chóng triển khai các biện pháp “kiểm soát thiệt hại” và hiện đã đưa ra một đề xuất phản đối thay thế.

Bà Agathe Demarais, chuyên gia cao cấp về địa kinh tế tại Hội đồng Đối ngoại châu Âu (ECFR), cho rằng hàng tỷ USD tài sản Nga dường như là động lực chính thúc đẩy ông Trump theo đuổi một thỏa thuận.

Tài sản Nga bị đóng băng đang ở đâu?

Năm 2022, khi Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine, gần 300 tỷ euro (347 tỷ USD) tài sản của Nga nằm ngoài lãnh thổ nước này đã bị phong tỏa do các lệnh trừng phạt của phương Tây. Các tài sản này bao gồm tài khoản ngân hàng, chứng khoán, bất động sản và du thuyền.

Nhiều quốc gia đang nắm giữ những tài sản này, trong đó có Mỹ, Canada, Anh và Nhật Bản, nhưng phần lớn tập trung ở các nước thành viên EU, và nhiều nhất là tại Bỉ.

Euroclear, một tổ chức lưu ký tài chính có trụ sở tại Brussels, đang nắm giữ khoảng 180 tỷ euro tài sản Nga bị đóng băng.

Kể từ khi chiến tranh nổ ra, châu Âu đã bàn thảo việc có nên và bằng cách nào sử dụng những tài sản này để buộc Nga ngừng cuộc xung đột. Cuộc thảo luận gần nhất diễn ra vào tháng 10, khi Bỉ phủ quyết một khoản “vay bồi thường” mà EU muốn dành cho Ukraine nhằm tái thiết đất nước.

Tuy nhiên, Bỉ lo ngại rủi ro pháp lý và khả năng sẽ trở thành quốc gia bị Nga yêu cầu hoàn trả tiền trong tương lai. Vì vậy, Bỉ từ chối tham gia và yêu cầu trách nhiệm pháp lý phải được chia sẻ với các nước khác.

EU dự kiến sẽ xoa dịu các lo ngại của Bỉ và thuyết phục nước này tại hội nghị thượng đỉnh vào giữa tháng 12. Nhưng đề xuất của ông Trump đã làm đổ vỡ kế hoạch đó, đồng thời đưa ra điều mà bà Demarais gọi là đề xuất nhằm “tịch thu các tài sản Nga nằm tại châu Âu”.

Đề xuất của ông Trump và phản ứng của châu Âu

Theo đề xuất 28 điểm của Tổng thống Mỹ được nhiều cơ quan truyền thông đăng tải, 100 tỷ USD (86 tỷ euro) tài sản Nga bị phong tỏa sẽ được đầu tư vào các nỗ lực “do Mỹ dẫn dắt nhằm tái thiết và đầu tư vào Ukraine”. Nói cách khác, DW dẫn lời bà Demarais nhận định, ông Trump muốn lấy 86 tỷ euro đầu tiên từ khối tài sản Nga bị đóng băng tại châu Âu để mang lại lợi nhuận cho cả chính phủ Mỹ và các công ty Mỹ.

Kế hoạch cũng nêu rằng châu Âu sẽ đóng góp thêm một khoản tương đương để tăng nguồn vốn cho quá trình tái thiết Ukraine. Khoản tiền mà ông Trump muốn châu Âu chi trả sẽ không lấy từ tài sản Nga bị đóng băng, mà “sẽ là tiền từ túi của người nộp thuế châu Âu,” bà Demarais nói.

Phần tài sản bị phong tỏa còn lại, vẫn hơn 200 tỷ euro, sẽ được đầu tư vào một quỹ đầu tư chung Mỹ - Nga nhằm “tạo động lực mạnh mẽ để không quay trở lại xung đột”.

“Kế hoạch này sẽ mang lại lợi ích cho ba bên: các công ty Mỹ, chính phủ Mỹ và Nga,” bà Demarais nhận định.

Trong khi đó, phản đề nghị của các cường quốc châu Âu gồm Đức, Pháp và Anh kêu gọi sử dụng tiền quốc gia của Nga cho tái thiết Ukraine.

Bà Jana Kobzova, đồng Giám đốc Chương trình An ninh châu Âu tại ECFR, cho biết Mỹ “chỉ nắm giữ khoảng 5 tỷ USD” tài sản Nga bị đóng băng và không có quyền quyết định cách sử dụng các tài sản được giữ tại các quốc gia châu Âu.

Trong một bài viết cho ECFR, bà Kobzova cho rằng châu Âu phải kiên quyết khẳng định rằng dư luận châu Âu có thể chấp nhận việc sử dụng tài sản Nga tại châu Âu để ổn định Ukraine và bù đắp cho các khoản chi tiêu quốc phòng của châu Âu, “nhưng sẽ rất khó để chấp nhận việc những tài sản này chỉ tạo ra siêu lợi nhuận cho các nhà đầu tư Mỹ”.

Các nhà lãnh đạo châu Âu đã thể hiện rõ lập trường phản đối kế hoạch của ông Trump.

“Các tài sản Nga đặt tại Brussels không thể chi trả cho Mỹ. Điều đó là không tưởng,” Thủ tướng Đức Friedrich Merz nói với DW.

Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói với đài RTL rằng chỉ châu Âu mới có quyền quyết định số phận các tài sản do châu Âu nắm giữ.

Các chuyên gia cho rằng EU đã đến lúc cần thuyết phục Bỉ ủng hộ và hành động nhanh chóng.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen sáng 26/11 nói trước Nghị viện châu Âu rằng Ủy ban sẵn sàng trình một văn bản pháp lý ủng hộ kế hoạch tận dụng các tài sản này, trong bối cảnh cơ quan hành pháp EU đang thúc đẩy mạnh mẽ để hoàn tất thỏa thuận.

Liên Hà (Theo DW, CNBC)

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/chau-au-quyet-khong-de-ong-trump-tan-dung-tai-san-nga-bi-phong-toa.920165.html