Châu Âu trước sự 'xoay trục' chiến lược của Mỹ: Thay đổi hay chịu hậu quả?

3 giờ trướcBài gốc

Khi Mỹ ưu tiên lợi ích tự thân và các lĩnh vực quyền lực mới, quan hệ xuyên Đại Tây Dương bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu sắc, đặt ra thách thức an ninh chưa từng có cho EU. Ảnh: THX/TTXVN

Bình luận với Trung tâm Phân tích chính sách châu Âu (cepa.org) mới đây, Maciej Filip Bukowski, Trưởng Chương trình Năng lượng và Khả năng phục hồi tại Quỹ Casimir Pulaski ở Ba Lan, đồng thời là nghiên cứu viên không thường trú tại CEPA cho rằng, chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump không còn là một cú sốc tạm thời mà là sự chính thức hóa một thực tế đã hình thành từ lâu: Washington đang dần rút bớt sự ưu tiên cho châu Âu để tập trung vào các lợi ích tự thân và những lĩnh vực quyền lực mới.

Chuyên gia Pulaski lưu ý, mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang trải qua một cuộc tái cấu trúc sâu sắc. Sự ràng buộc quân sự truyền thống đang được thay thế bằng một sự "lựa chọn linh hoạt" từ phía Mỹ.

Khi quyền lực không còn nằm ở lãnh thổ

Trong thế kỷ XXI, quyền lực toàn cầu đang dịch chuyển từ địa lý hữu hình sang các lĩnh vực vô hình như dữ liệu, thuật toán và hệ thống an ninh mạng. Mỹ không còn coi việc duy trì lực lượng quân sự thường trực khổng lồ tại châu Âu là một khoản đầu tư có lợi nhuận cao.

Tuy nhiên, sự "tách rời" này không đồng nghĩa với việc chấm dứt ảnh hưởng. Thực tế, châu Âu vẫn phụ thuộc sâu sắc vào Mỹ trong các hệ sinh thái cốt lõi:

Về hạ tầng số: Các tập đoàn Mỹ thống trị điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo (AI) và các nền tảng dữ liệu hỗ trợ từ tài chính đến hậu cần quốc phòng châu Âu.

Về năng lượng: Mỹ đã trở thành nhà cung cấp khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) thống trị cho khu vực Trung, Đông và Nam Âu thông qua các cảng tại Ba Lan, Hy Lạp và Croatia, thay thế khí đốt đường ống của Nga.

Chính quyền Trump đang phát đi tín hiệu về việc tìm kiếm mối quan hệ đặc quyền với một nhóm quốc gia EU có chọn lọc, đồng thời đặt kỳ vọng Đức phải gánh vác vai trò lãnh đạo và bảo vệ châu Âu. Đây được coi là chiến thuật "chia để trị" ở mức độ cao.

Sự bất đồng về Nga đang chia rẽ NATO thành các khối khu vực. Đối với các quốc gia Baltic, Ba Lan và Đức, Nga là thách thức hiện hữu buộc họ phải tái vũ trang nhanh. Ngược lại, đối với các thành viên ở phía Nam, Nga vẫn là vấn đề cần quản lý hơn là một cuộc khủng hoảng an ninh cấp bách. Sự khác biệt này dẫn đến xu hướng hình thành các liên minh quốc phòng khu vực nhỏ hơn, như việc Ba Lan chọn tàu ngầm Thụy Điển hay Na Uy chọn tàu khu trục của Anh.

Cơ hội cuối cùng để thích nghi

Châu Âu không phải là một thực thể yếu. Khu vực này sở hữu nguồn vốn dồi dào, nền tảng công nghiệp có chiều sâu và mạng lưới nghiên cứu hàng đầu thế giới. Theo chuyên gia Bukowski, vấn đề của châu Âu không phải là năng lực mà là sự thiếu hụt kỷ luật và đoàn kết trong việc ra quyết định.

Trong hơn 25 năm qua, đặc biệt là sau cuộc rút quân khỏi Afghanistan năm 2021 và cuộc xung đột Nga - Ukraine, lịch sử đã cho các nhà lãnh đạo EU thời gian để thích nghi. Tuy nhiên, cơ hội này phần lớn đã bị lãng phí bởi sự chia rẽ nội bộ và các toan tính chính trị ngắn hạn.

Chuyên giá trên kết luận, hiện nay sự thích nghi không còn là tùy chọn mà là yêu cầu sống còn của châu Âu. Tự chủ chiến lược của châu Âu sẽ chỉ thành công nếu các quốc gia thành viên thống nhất được thứ tự ưu tiên và kiên trì hành động, ngay cả khi cái giá chính trị phải trả là rất cao. Mỹ đã đưa ra lựa chọn của mình, và giờ là lúc châu Âu phải tự định hình lại bản thân trước khi thời gian cạn kiệt.

Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/chau-au-truoc-su-xoay-truc-chien-luoc-cua-my-thay-doi-hay-chiu-hau-qua-20251221220610841.htm