1. Vai trò của dinh dưỡng trong phòng chống bệnh không lây nhiễm ở người nhiễm HIV
Nội dung
1. Vai trò của dinh dưỡng trong phòng chống bệnh không lây nhiễm ở người nhiễm HIV
2. Chế độ dinh dưỡng cải thiện sức khỏe và hỗ trợ phòng bệnh không lây nhiễm
3. Thực phẩm nên ưu tiên
Đối với người nhiễm HIV, do sự suy giảm miễn dịch, tình trạng viêm kéo dài do virus cùng với một số tác dụng phụ của việc điều trị làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm như: Đái tháo đường, tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu...
Tuy nhiên, nếu tuân thủ điều trị ARV tốt cùng với thực hiện lối sống lành mạnh và dinh dưỡng khoa học sẽ là chiến lược tối ưu để người nhiễm HIV sống khỏe, kéo dài tuổi thọ và phòng ngừa hiệu quả các bệnh này.
Tuân thủ điều trị ARV tốt: Việc duy trì tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện không chỉ bảo vệ hệ miễn dịch mà còn giúp giảm tình trạng viêm mạn tính, một yếu tố nguy cơ quan trọng của nhiều bệnh không lây nhiễm.
Lối sống lành mạnh và dinh dưỡng phù hợp: Chính là biện pháp trực tiếp để kiểm soát các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm như mỡ máu cao, đái tháo đường, tăng huyết áp...
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, HIV hiện nay có thể kiểm soát được như nhiều bệnh mạn tính khác. Việc duy trì lối sống lành mạnh là biện pháp quan trọng giúp người nhiễm HIV sống khỏe mạnh và kiểm soát bệnh hiệu quả.
Một chế độ ăn uống cân đối cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết để cơ thể chống lại HIV và các bệnh khác. Người nhiễm HIV nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ điều trị để xây dựng thực đơn phù hợp đảm bảo duy trì thể trạng và sức đề kháng tốt.
Chế độ ăn đa dạng và đủ chất giúp tăng sức đề kháng chống lại bệnh tật cho người nhiễm HIV.
2. Chế độ dinh dưỡng cải thiện sức khỏe và hỗ trợ phòng bệnh không lây nhiễm
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc đáp ứng đủ các chất dinh dưỡng cho người nhiễm HIV là một phần quan trọng trong chăm sóc và điều trị toàn diện. Chế độ ăn cần đảm bảo đủ các nhóm chất, đa dạng thực phẩm giàu dinh dưỡng, đảm bảo ăn đủ bữa lành mạnh mỗi ngày.
Nguyên tắc chung như sau:
Ăn đa dạng và đủ chất: Đảm bảo cung cấp đầy đủ 4 nhóm chất chính gồm chất bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
Duy trì cân nặng ổn định: Ăn đúng lượng cần thiết để giữ chỉ số BMI ở mức khỏe mạnh, tránh tình trạng thừa cân béo phì (làm tăng nguy cơ tim mạch, đái tháo đường) hoặc sụt cân quá mức.
Chia nhỏ bữa ăn: Nên ăn nhiều bữa nhỏ để tối ưu hóa hấp thu dinh dưỡng và năng lượng, đặc biệt quan trọng đối với người đang dùng thuốc ARV hoặc có vấn đề tiêu hóa.
Uống đủ nước: Uống từ 2 đến 3 lít nước sạch đã đun sôi mỗi ngày để hỗ trợ chuyển hóa và thải độc.
Hạn chế muối: Giảm ăn các thực phẩm chế biến sẵn, các món ăn chứa nhiều muối, đồ hộp, thức ăn nhanh.
Hạn chế đường bổ sung: Giảm thiểu đồ uống có đường, kẹo, bánh ngọt...
3. Thực phẩm nên ưu tiên
- Chọn nguồn đạm tốt giúp tăng miễn dịch và cơ bắp
Ưu tiên các nguồn đạm ít béo như thịt nạc (gà bỏ da) cá (nên ăn cá 2-3 lần/tuần), trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo/không béo, các loại đậu và hạt.
Hạn chế thịt mỡ, nội tạng động vật, các loại thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt hộp, thịt nguội, thức ăn nhanh...).
- Tăng cường chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt giúp giảm cholesterol và ổn định đường huyết
Rau củ quả: Ăn đa dạng các loại rau củ quả nhiều màu sắc để bổ sung chất xơ và chất chống oxy hóa.
Ngũ cốc nguyên hạt: Chọn gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám thay cho các loại tinh bột tinh chế (gạo trắng, bánh mì trắng, bánh ngọt...).
Chất xơ và ngũ cốc nguyên hạt giúp giảm nguy cơ mắc đái tháo đường và bệnh tim mạch.
Chọn chất béo lành mạnh
Ưu tiên chất béo không bão hòa, chủ yếu từ các nguồn thực phẩm bao gồm dầu ô liu, quả bơ, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó) và cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá trích, cá mòi, cá cơm...).
Hạn chế hoặc tránh chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa: mỡ động vật, bơ thực vật, thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh, các loại bánh ngọt công nghiệp...
Lưu ý: Do hệ miễn dịch suy yếu dễ mắc bệnh nhiễm trùng và ngộ độc thực phẩm nên người nhiễm HIV cần chú ý tuân thủ: Ăn chín, uống sôi, tránh hoàn toàn thịt, cá, trứng sống hoặc tái (như gỏi, tiết canh, trứng lòng đào...); rửa tay kỹ trước khi ăn và chế biến thực phẩm; chỉ sử dụng sữa và nước ép trái cây đã được tiệt trùng...
Thu Phương