Chiến lược năng lượng Nga - Bài 1: Chuyển hướng về phía Đông

3 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Viện phân tích quan hệ quốc tế Italy (IARI) có bài phân tích về khả năng thành công của chiến lược này.

Kể từ khi xung đột Ukraine leo thang, vị thế quốc tế của Nga đã thay đổi trên nhiều mặt trận. Phương Tây lên án các hành động của Moskva, áp đặt các lệnh trừng phạt đối với lĩnh vực tài chính, cắt giảm các thỏa thuận thương mại, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng, và hạn chế Nga tiếp cận công nghệ.

Những biện pháp này đã làm trầm trọng thêm sự cô lập của Nga với các nước phương Tây, mặc dù gần đây đã có một sự cởi mở trong cuộc gặp của Tổng thống Nga Vladimir Putin với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Hiện tại, Nga cũng đang phải đối mặt với một số thách thức quân sự do cuộc xung đột kéo dài.

Chiến lược hướng Đông

Moskva đã chuyển hướng quan hệ về phía Đông để góp phần xây dựng một trật tự đa cực, liên kết với các đối tác chia sẻ tầm nhìn này trong SCO. Trong hội nghị thượng đỉnh SCO, được tổ chức trong các ngày 1-2/9 tại Thiên Tân, Trung Quốc, Moskva đã tăng cường quan hệ song phương với Bắc Kinh, và Tổng giám đốc điều hành Gazprom Alexei Miller đã công bố bản ghi nhớ với CNPC Trung Quốc về dự án đường ống dẫn dầu Power of Siberia 2.

Kể từ khi bị loại khỏi các diễn đàn chủ yếu của phương Tây, Nga đã tăng cường sự hiện diện và tham vọng của mình thông qua SCO, tổ chức mà Nga đồng sáng lập với Trung Quốc năm 2001. SCO đang ngày càng trở nên quan trọng với Mosckva như một công cụ địa chính trị, một lựa chọn thay thế mạnh mẽ cho các diễn đàn do phương Tây dẫn dắt, qua đó Nga thể hiện sức mạnh ngoại giao, củng cố trục năng lượng Á-Âu mới, đồng thời thúc đẩy và chia sẻ ý tưởng về sự cần thiết của một trật tự đa cực mới.

SCO có quan điểm chống lại sự thống trị của Mỹ. Trên thực tế, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Putin đã kêu gọi một "chủ nghĩa đa phương thực sự" trong hội nghị thượng đỉnh gần đây nhất.

Các giải pháp kinh tế

Cờ các nước tại trụ sở của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 4/7/2023. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

SCO cũng thúc đẩy việc phi đồng USD hóa như một phản ứng rõ ràng đối với các lệnh trừng phạt của phương Tây, vốn phơi bày cách thức đồng USD và các hệ thống tài chính phương Tây (như SWIFT) có thể bị lợi dụng như một vũ khí. Thông qua SCO, Moskva và các đối tác đặt mục tiêu giành lại quyền kiểm soát các giao dịch thương mại và ngăn chặn hàng hóa tiềm năng bị đóng băng hoặc loại trừ khỏi hệ thống tài chính quốc tế.

Để đạt được mục tiêu này, họ khuyến khích các quốc gia thành viên sử dụng đồng tiền quốc gia (như ruble, nhân dân tệ hoặc rupee) trong các giao dịch song phương, đặc biệt là các giao dịch liên quan đến năng lượng, để duy trì sự độc lập trước những biến động của đồng USD và các ngân hàng trung ương cũng như các tổ chức tài chính phương Tây.

Các giải pháp thay thế như SPFS của Nga và CIPS của Trung Quốc đã được thảo luận để thay thế SWIFT. Các cơ chế này bảo vệ doanh thu từ các dự án như Power of Siberia 2 khỏi bị đóng băng hoặc tịch thu. Việc chuyển đổi khỏi đồng USD trong các giao dịch quốc tế cũng sẽ đảm bảo an ninh hơn cho các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng như Power of Siberia 2, vì nó sẽ ngăn chặn việc chặn dự án do các lệnh trừng phạt đối với các khoản vay hoặc chuyển tiền quốc tế.

Hơn nữa, Nga sẽ chắc chắn được rằng lợi nhuận từ thương mại khí đốt, bằng nhân dân tệ hoặc ruble (hoặc các loại tiền tệ khác thay vì đồng USD), sẽ được bảo vệ khỏi việc bị tịch thu tiền hoặc bị ép phá giá.

SCO là một nền tảng khu vực có chung các giá trị và mục tiêu cụ thể, bao gồm các cuộc tập trận quân sự chung, các hoạt động chống khủng bố và các sáng kiến kinh tế như phát triển cơ sở hạ tầng và thương mại khu vực. Quy trình ra quyết định dựa trên sự đồng thuận của tổ chức này cho phép tất cả các thành viên có tiếng nói, củng cố sự tồn tại lâu dài của tổ chức, vượt ra ngoài phạm vi lãnh đạo cá nhân.

Điểm nhấn nổi bật là dự án Power of Siberia 2, được soạn thảo lần đầu tiên vào năm 2006 nhưng bị trì hoãn từ lâu, hiện đang được triển khai. Các bên tham gia chính của dự án, là các tập đoàn Gazprom và CNPC, đã ký một bản ghi nhớ xây dựng, báo hiệu những tiến triển đáng kể đối với dự án sau cuộc gặp song phương giữa hai nhà lãnh đạo Tập Cận Bình và Putin tại hội nghị thượng đỉnh SCO. Đường ống dài 2.800 km, từ Tây Siberia đến khu vực Tân Hương, Trung Quốc, qua Mông Cổ, với công suất 50 tỷ mét khối mỗi năm.

Sau khi xung đột Ukraine leo thang, xuất khẩu khí đốt của Nga sang Liên minh châu Âu (EU) đã giảm đáng kể. Theo số liệu của Hội đồng châu Âu, lượng khí đốt này đã giảm từ 150 tỷ mét khối năm 2021 xuống còn 51,7 tỷ mét khối năm 2024. Xét đến công suất của Dự án Sức mạnh Siberia 2, riêng dự án này sẽ không thể bù đắp được khoảng cách do mối quan hệ thương mại năng lượng đang xuống cấp với EU.

Điều cần lưu ý là Nga đã xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc thông qua đường ống Power of Siberia 1 từ năm 2019, và đến năm 2024 đã đạt công suất 35 tỷ mét khối. Hai bên đã đồng ý tăng nguồn cung từ 38 tỷ mét khối lên 44 tỷ mét khối mỗi năm, và tăng từ 10 tỷ mét khối lên 12 tỷ mét khối mỗi năm thông qua Tuyến đường phía Đông.

Dương Hoa/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/chien-luoc-nang-luong-nga-bai-1-chuyen-huong-ve-phia-dong/387427.html