Chiến lược 'vành đai sắt' liên hoàn của Ukraine biến tiền tuyến thành bẫy hỏa lực

9 giờ trướcBài gốc

Việc Nga gia tăng sử dụng máy bay không người lái FPV cùng chiến thuật tấn công dồn dập đã buộc Ukraine phải điều chỉnh thiết kế hệ thống phòng thủ. Theo đó, Kiev đang xây dựng một mạng lưới “vành đai sắt” liên hoàn, nhằm ngăn chặn các mũi tiến công nhanh của Nga thông qua hệ thống chiến hào nhiều lớp, hành lang hỏa lực được mở rộng và các chướng ngại vật chống xe cơ giới. Cách tiếp cận này phản ánh diện mạo mới của chiến hào trong xung đột hiện đại.

Bản đồ chiến sự do UNITED24 Media công bố.

Nga không chỉ tiến công nhanh chóng trên chiến tuyến tại Ukraine mà còn nhiều lần tìm cách gây sức ép cả về ngoại giao lẫn quân sự để buộc Ukraine phải rút lui mà không cần tiếp tục giao tranh. Mục tiêu của Moscow là giành quyền kiểm soát hoàn toàn, các vùng Donetsk và Lugansk ở miền Đông Ukraine.

Donetsk hiện được xem là khu vực phòng thủ kiên cố bậc nhất châu Âu, hình thành một “vành đai pháo đài” nơi các chỉ huy Nga phải điều động hàng trăm nghìn binh sĩ để giành quyền kiểm soát từng phần lãnh thổ nhỏ. Bản đồ do United24media công bố cho thấy Các đường màu vàng thể hiện hệ thống công sự phòng thủ dày đặc của Ukraine trải dài khắp vùng Donetsk, trong đó có khu vực gọi là “vành đai pháo đài” với các vị trí phòng thủ nhiều lớp. Hệ thống này được xây dựng trong nhiều năm và hiện đóng vai trò then chốt trong việc ngăn chặn các bước tiến sâu hơn của Nga về khu vực miền trung Ukraine.

Trên thực tế, Ukraine đã đầu tư đáng kể vào việc củng cố phòng tuyến. Các công sự mới nhất dọc theo tiền tuyến, kéo dài từ nam lên bắc qua các vùng Dnipropetrovsk, Donetsk và Kharkov, được đánh giá là phù hợp hơn với hình thái giao tranh bằng máy bay không người lái phát triển từ năm 2023. Những công trình này cũng phản ánh sự điều chỉnh trước chiến thuật hiện nay của lực lượng Nga, triển khai các nhóm nhỏ tấ công thay vì tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn.

Ukraine mở rộng “vành đai sắt”

Giai đoạn hiện nay của xung đột được định hình rõ nét bởi sự xuất hiện dày đặc của máy bay không người lái FPV trên chiến trường kể từ mùa hè năm 2023, và xu hướng này tiếp tục gia tăng. Trong các “vành đai sắt”, khi một máy bay không người lái phát hiện mục tiêu ở khu vực trống trải, xác suất tấn công trúng được ước tính vượt 80%. Ngoài ra, loại vũ khí này có chi phí thấp hơn đáng kể so với đạn pháo truyền thống, làm thay đổi tương quan hiệu quả – chi phí trên chiến trường.

Nguyên tắc cố thủ sau các công sự kiên cố nhằm buộc đối phương phải tìm hướng tiến công khác không phải là khái niệm mới. Vào thế kỷ XVII, kỹ sư quân sự người Pháp Sébastien de Vauban đã xây dựng hệ thống “vành đai sắt” nổi tiếng — mạng lưới các pháo đài hình sao, lấy cảm hứng từ thiết kế của Italy, nhằm bảo vệ nước Pháp. Hệ thống này phát huy hiệu quả trước pháo nòng trơn và chỉ suy yếu khi các loại đạn nổ hiện đại xuất hiện vào cuối thế kỷ XIX. Trong Thế chiến I, kinh nghiệm chiến trường cho thấy chỉ những công sự chôn sâu, phân tán và làm bằng bê tông cốt thép mới có thể tồn tại trước hỏa lực hiện đại.

Trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột năm 2022, cả Nga và Ukraine đều xây dựng công sự dựa trên học thuyết quân sự thời Liên Xô. Theo Trung tâm Quốc tế về Quốc phòng và An ninh (ICDS) có trụ sở tại Estonia, học thuyết này dựa trên việc “tập trung lực lượng và trang bị trong các cứ điểm lớn, được trang bị mạnh mẽ để đối phó với hỏa lực pháo binh tập trung và các đợt tấn công bộ binh quy mô lớn có xe bọc thép yểm trợ”.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của máy bay không người lái đã khiến chiến hào - từng là xương sống của phòng thủ mặt đất - trở thành một trong những khu vực kém an toàn nhất trên chiến trường. Đến giai đoạn 2023–2024, các “vùng sát thương” được mở rộng đáng kể. ICDS nhận định rằng một "vùng sát thương" sâu từ 5 đến 10 km dọc theo tuyến tiếp xúc đã khiến các công sự truyền thống như chiến hào rộng, hầm trú ẩn cỡ trung đội hoặc đại đội, cũng như các cứ điểm tập trung, trở nên dễ bị tấn công và ngày càng mất tính hiệu quả. Vào năm 2025, “vùng tiêu diệt” được mở rộng lên tới 35-40 km và trở nên nguy hiểm hơn.

Xu hướng này phát triển song song cùng với việc triển khai rộng rãi máy bay không người lái FPV và các loại UAV dẫn đường quang học mới, vốn ít bị ảnh hưởng bởi tác chiến điện tử, đồng thời cung cấp hình ảnh rõ nét về mục tiêu.

Một dự án quy mô lớn dưới hỏa lực Nga

Khác với nhiều cuộc xung đột trước đây, cuộc chiến của Nga tại Ukraine diễn ra trên một chiến tuyến rộng lớn, biến động liên tục và chịu sự giám sát gần như thường trực bằng các hệ thống trinh sát, camera. Trên toàn tuyến, Ukraine triển khai các cụm chiến hào quy mô nhỏ, kết hợp với máy bay không người lái hoạt động ở khoảng cách trên 10 km, nhằm phát hiện và ngăn chặn các đợt triển khai bộ binh, phương tiện cơ giới và pháo binh của đối phương.

Tốc độ đổi mới công nghệ trên chiến trường diễn ra rất nhanh, buộc các bên tham chiến không chỉ liên tục điều chỉnh chiến thuật mà còn phải dự đoán những hình thái tác chiến tiếp theo.

Hiện nay, các tuyến phòng thủ của Ukraine đang được điều chỉnh cả ở tiền tuyến lẫn khu vực phía sau. Những ưu tiên chính bao gồm: tăng chiều sâu phòng ngự; phân tán lực lượng ở mức độ cao hơn, kể cả các vị trí chỉ bố trí một binh sĩ; phân tán trang thiết bị và hậu cần để giảm thiểu thiệt hại, đẩy mạnh sử dụng robot, đặc biệt là robot mặt đất - lĩnh vực được đánh giá vẫn mang lại lợi thế tương đối cho Ukraine.

Lực lượng công binh Ukraine đã triển khai xây dựng một tuyến phòng thủ liên tục với chiều dài hơn 2.000 km, trải qua các khu vực Donetsk, Kharkov và Dnipropetrovsk, trong điều kiện thường xuyên chịu hỏa lực từ phía Nga.

Tùy thuộc địa hình và lựa chọn chiến thuật cụ thể, hệ thống này có thể bao gồm bãi mìn chống tăng và chống bộ binh; plutanka — mạng lưới dây kim loại mảnh được neo xuống đất, trải dài vài mét nhằm làm chậm bước tiến của bộ binh; một hào chống tăng đầu tiên, có bố trí dây thép gai ở đáy để ngăn đối phương ẩn nấp; một hàng chướng ngại vật bê tông hình tứ diện (thường gọi là “răng rồng”) cùng nhiều lớp dây thép gai cuộn, được liên kết với nhau bằng cáp kim loại dày nhằm tăng độ bền và hiệu quả ngăn chặn.

Lực lượng Hỗ trợ thuộc Lực lượng Vũ trang Ukraine, hoạt động sát tiền tuyến là đơn vị chịu trách nhiệm xây dựng các công sự phòng thủ này. Song song với đó, Kiev cũng thành lập các đội chuyên trách để giám sát không phận, nhằm bảo vệ các kỹ sư và nhân viên kỹ thuật trước các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, đặc biệt là các loại máy bay không người lái quang học. Theo lực lượng này, mỗi ngày họ phải đối mặt với từ bốn đến năm đợt tấn công bằng máy bay không người lái FPV của Nga.

Xung quanh các tuyến phòng thủ chính, Ukraine đã xây dựng một mạng lưới dày đặc các công sự quy mô nhỏ dành cho các tổ điều khiển máy bay không người lái hạng nhẹ. Các vị trí này có khả năng bao phủ phạm vi lên tới gần 20 km, qua đó hình thành một “vùng sát thương" thực sự bao quanh các tuyến phòng ngự.

Những hầm trú ẩn và chiến hào này được ngụy trang kỹ lưỡng, đồng thời gia cố bằng bẫy và mái kim loại nhằm giảm thiểu nguy cơ bị tấn công bởi máy bay không người lái hoặc bộ binh đối phương. Các tuyến đường hậu cần cũng được phủ lưới đánh cá để làm vướng và vô hiệu hóa máy bay không người lái FPV.

Các vị trí này có thể được tiếp tế bằng máy bay không người lái trên không hoặc robot mặt đất. Chúng khó bị phát hiện hơn so với các tuyến hậu cần truyền thống, đồng thời giúp giảm thiểu tổn thất nhân lực trong quá trình vận chuyển và tiếp tế.

Hồng Anh/VOV.VN (Biên dịch) Theo United24Media

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/chien-luoc-vanh-dai-sat-lien-hoan-cua-ukraine-bien-tien-tuyen-thanh-bay-hoa-luc-post1254152.vov