Chiến sĩ Nguyễn Thế Gia và bức ảnh 'Nắng dưới lòng đất'

3 giờ trướcBài gốc

Bom đạn ngày đêm dội xuống Thành Cổ nhưng kẻ thù vẫn không tiến được một bước

Trong bức ảnh ấy, có người chiến sĩ Nguyễn Thế Gia - khi đó là Chính trị viên kiêm Đại đội trưởng Đại đội 24 Công binh giao thông chiến.

Ký ức không thể phai mờ

Vào một ngày tháng 9 năm 2025, chúng tôi may mắn được gặp cựu chiến binh Nguyễn Thế Gia, nhân vật chính trong bức ảnh lịch sử “Nắng dưới lòng đất” ghi lại hình ảnh các chiến sĩ tranh thủ đọc sách báo và thư gia đình tại Thành cổ Quảng Trị năm 1972. Dù đã bước qua tuổi 80, cụ Nguyễn Thế Gia vẫn duy trì cuộc sống khỏe mạnh, giản dị tại phường Cam Ly - Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Trong cuộc trò chuyện, ông nghẹn ngào chia sẻ những ký ức không thể nào quên về những ngày hè đỏ lửa nơi chiến trường Quảng Trị khốc liệt.

Ông bồi hồi nhớ lại, cách đây 53 năm, khi đang là một chàng trai 32 tuổi, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, ông đã lên đường nhập ngũ. Trước khi đi, ông không dám nghĩ nhiều về ngày mai, chỉ biết rằng phía trước là nhiệm vụ phải hoàn thành, là phải bảo vệ vùng đất ấy bằng mọi giá.

Ông Gia nhớ lại bức hình được nhà báo - phóng viên chiến trường Đoàn Công Tính ghi lại: “Khoảnh khắc trong một tầng hầm với 4 người lính trẻ bên nhau, mỗi người một tư thế, 3 người chiến sĩ chăm chú nhìn vào những trang viết. Người còn lại tay ôm cây súng, trên môi vẫn giữ nụ cười dõi theo những người đồng đội của mình. Đó là những khoảnh khắc ngắn ngủi của sự yên bình hiếm hoi trong lửa đạn. Dù xung quanh là tiếng bom rền, dù bất cứ lúc nào căn hầm cũng có thể rung chuyển vì pháo kích nhưng chúng tôi vẫn dành trọn vẹn sự tập trung cho những con chữ”.

Hình ảnh người chiến sĩ Nguyễn Thế Gia (ngoài cùng bên trái) đang ngồi đọc báo và thư gia đình do nhà báo - phóng viên chiến trường Đoàn Công Tính ghi lại

Ông nói tiếp: “Chính những dòng chữ ngắn ngủi đó đã giúp cho các chiến sĩ chúng tôi thêm vững tin. Có khi chỉ vài dòng về tình hình chiến sự thuận lợi ở một nơi khác, có khi là thư động viên từ gia đình, đồng bào, cũng đủ để chúng tôi cảm thấy sức mạnh tinh thần được nhân lên gấp bội”.

Và trong ký ức của ông Nguyễn Thế Gia, Thành cổ Quảng Trị không chỉ là chiến trường khốc liệt mà còn là nơi ông đã có những tháng ngày không hề run sợ, nao núng trước khó khăn. Ở đó, tình đồng đội thiêng liêng được tôi luyện trong khói lửa. Các chiến sĩ chia nhau từng ngụm nước, từng nắm cơm, thậm chí là điếu thuốc lá cuối cùng. Họ vừa là đồng chí, vừa là anh em ruột thịt, gắn bó với nhau bằng cả sinh mạng. Khi chiến tranh qua đi, nhiều đồng đội đã nằm lại vĩnh viễn nơi mảnh đất ấy. Ông Gia may mắn sống sót, nhưng những vết thương trong tâm hồn thì chẳng bao giờ liền sẹo. Mỗi lần nhớ lại, ông vẫn hình dung ra căn hầm chật chội, nơi có 4 người lính cùng nhau hôm ấy: “Nếu không có những phút giây đọc sách báo, nghe tin chiến thắng, có lẽ chúng tôi khó lòng mà vượt qua được những ngày khốc liệt nhất”.

Tác giả Đoàn Công Tính đã đặt tên cho bức ảnh là “Nắng dưới lòng đất”. Giữa khung cảnh tối tăm, ẩm thấp của tầng hầm, ánh sáng lọt qua khe cửa, hắt vào khuôn mặt các anh, làm nổi bật nụ cười, ánh mắt và sự say mê với những dòng chữ trên tay. Trong những ngày dài căng thẳng, giữa ranh giới sự sống và cái chết, những trang giấy ấy là niềm động viên, là sợi dây gắn kết giữa mặt trận và hậu phương, giữa người lính và Tổ quốc. Đây được xem là một lát cắt hiếm hoi về đời sống tinh thần của người lính trẻ nơi chiến trường.

Cán bộ Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV đã có cuộc gặp gỡ với ông Nguyễn Thế Gia - Cựu chiến binh trong bức ảnh “Nắng dưới lòng đất” do tác giả Đoàn Công Tính ghi lại

Từ Thành cổ đến Đà Lạt - hành trình một đời người

Sau chiến tranh, ông Nguyễn Thế Gia phục viên và chọn Đà Lạt làm nơi gắn bó. Mảnh đất cao nguyên hiền hòa với rừng thông và sương mù, dường như xoa dịu phần nào nỗi mất mát trong ông. Tuy nhiên, ký ức về Thành cổ Quảng Trị vẫn chưa bao giờ phai mờ. Ông thường kể cho con cháu nghe về những ngày tháng ấy, để thế hệ sau hiểu rằng, hòa bình hôm nay được đánh đổi bằng máu xương của biết bao người chiến sĩ đã ngã xuống.

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, ông Nguyễn Thế Gia vẫn nhớ như in từng khuôn mặt, từng ánh mắt của các chiến sĩ trong bức ảnh năm xưa. Giờ đây, ông cũng không rõ những đồng đội của mình còn sống hay đã mất.

Và trong căn nhà nhỏ ở Đà Lạt, kỷ vật “Nắng dưới lòng đất” vẫn luôn được ông nâng niu, giữ gìn cẩn thận. Có thể nói, hành trình của người chiến sĩ Nguyễn Thế Gia từ tầng hầm tối tăm của Thành cổ năm xưa, đến ngôi nhà bình yên ở Đà Lạt hôm nay là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của con người Việt Nam.

Thơm Quang.

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/chien-si-nguyen-the-gia-va-buc-anh-nang-duoi-long-dat-393776.html