Phát biểu tại khóa họp lần thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ngày 23/9, ông Trump khiến cộng đồng quốc tế bất ngờ và làm Kiev vui mừng khi tuyên bố ủng hộ mục tiêu giành lại toàn bộ lãnh thổ của Ukraine, cho rằng điều này hoàn toàn có khả năng nếu Ukraine có đủ sự hậu thuẫn.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại phiên họp lần thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, ngày 23/9/2025. Ảnh: Getty
Chính sách Mỹ chưa thay đổi thực chất
Theo quan chức Nhà Trắng, sự thay đổi đột ngột cho thấy mức độ thất vọng ngày càng lớn của ông Trump đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin, đặc biệt sau hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ tại Alaska hồi tháng trước nhưng không mang lại nhiều kết quả thực chất.
Tuy nhiên, vị quan chức này khẳng định đây không phải là sự điều chỉnh lớn trong chính sách của Mỹ với Ukraine. Trong thời gian qua, ông Trump nhiều lần ám chỉ Kiev có thể phải nhượng bộ lãnh thổ để kết thúc chiến tranh. Do đó, việc ông bất ngờ tuyên bố Ukraine có thể “giành lại toàn bộ lãnh thổ ban đầu” là một bước ngoặt đáng chú ý.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio phát biểu tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc rằng xung đột Nga – Ukraine chỉ có thể kết thúc trên bàn đàm phán chứ không phải trên chiến trường, qua đó gián tiếp khẳng định Washington chưa thay đổi chính sách cốt lõi.
“Ông Trump luôn nhìn mọi việc qua lăng kính ‘làm thế nào để đạt một thỏa thuận’”, quan chức Nhà Trắng nói, đồng thời cho biết Tổng thống Mỹ “rất thất vọng với ông Putin” và muốn gửi đi thông điệp cứng rắn.
“Tất cả những gì ông Trump muốn nói là: nếu Nga không muốn hòa bình thì họ cứ để giao tranh tiếp diễn và chúng tôi cũng sẽ tiếp tục bán vũ khí cho NATO”, quan chức Nhà Trắng nói thêm.
Trong cuộc gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, ông Trump không chỉ thể hiện sự am hiểu chi tiết tình hình chiến sự mà còn ủng hộ khả năng các nước châu Âu bắn hạ máy bay Nga nếu xâm phạm không phận NATO. Ông thậm chí gọi quân đội Nga là “hổ giấy”.
Các quan chức Ukraine tỏ ra hài lòng, coi đây là tín hiệu tích cực so với khi Tổng thống Zelensky tới Nhà Trắng hồi tháng 2. Dù vậy, giới lãnh đạo Kiev cũng thừa nhận quan điểm của ông Trump có thể lại thay đổi, song việc ông công khai ủng hộ họ sẽ giúp các nghị sĩ Cộng hòa có lý do mạnh mẽ hơn để thúc đẩy các biện pháp chống Nga.
Phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, ông Zelensky chỉ nhắc ngắn gọn rằng cuộc gặp với ông Trump diễn ra “tốt đẹp”, đồng thời cảnh báo chiến tranh hiện đại đang thay đổi với sự xuất hiện của UAV, trí tuệ nhân tạo và vũ khí hạt nhân – lý do cần ngăn chặn Nga mở rộng xung đột.
Theo quan chức Ukraine, tình trạng xuống cấp của quân đội Nga cũng là chủ đề trao đổi trong cuộc gặp. Từ sau thượng đỉnh ở Alaska, Moscow đã gia tăng các đợt tập kích vào Ukraine và ông Putin từ chối đối thoại trực tiếp với ông Zelensky. Điều này khiến ông Trump, vốn nỗ lực xây dựng quan hệ nồng ấm với Nga, ngày càng bức xúc. Một quan chức Nhà Trắng khác tiết lộ, Tổng thống Mỹ vẫn đang cân nhắc khả năng áp đặt trừng phạt Nga.
Cách ông Trump tạo động lực cho đàm phán?
Giới quan sát cho rằng ông Trump thường xuyên “đảo chiều” lập trường, khi thì gây sức ép với Ukraine, khi thì với Nga, để tạo động lực cho đàm phán. Tuy nhiên, cách tiếp cận này chưa đem lại kết quả rõ rệt cho tiến trình hòa bình.
“Với thời gian, sự kiên nhẫn và hỗ trợ tài chính từ châu Âu và NATO, việc khôi phục đường biên giới ban đầu của Ukraine hoàn toàn có thể”, ông Trump viết trên mạng xã hội. Đây được coi là sự thay đổi mạnh mẽ, đi ngược với các đánh giá tình báo Mỹ vốn cho rằng Kiev khó có khả năng giành lại toàn bộ lãnh thổ.
Ukraine hiện không chỉ thiếu hụt vũ khí mà còn cả tình trạng thiếu binh sĩ sẵn sàng chiến đấu – thách thức mà viện trợ phương Tây khó có thể khắc phục. Trong khi đó, Nga đã kiểm soát Crimea và một phần miền Đông Ukraine, từ đó nắm giữ lợi thế phòng thủ đáng kể để đáp trả bất cứ cuộc tiến công nào của Ukraine. Công nghệ UAV hiện đại cũng khiến chiến tuyến gần như đóng băng.
Tuy vậy, các nhà lãnh đạo Ukraine khẳng định với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ phương Tây, họ có thể giành chiến thắng, đồng thời nhắc lại rằng nhiều báo cáo trước đây của Mỹ từng đánh giá thấp khả năng kháng cự của Kiev.
Tại châu Âu, nhiều lãnh đạo hoan nghênh việc ông Trump gia tăng sức ép với Nga, dù còn dè dặt về việc ông có duy trì lập trường này lâu dài hay không. Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski bình luận: “Ông ấy thích đứng về phía người chiến thắng. Có lẽ ông ấy đã tin rằng Ukraine thực sự có cơ hội”.
Ba Lan và Estonia, hai quốc gia sát biên giới Nga, đều coi đây là sự thay đổi quan trọng về mặt ngôn từ. Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna khẳng định: “Ukraine sẽ chiến thắng. Đây là thông điệp rất rõ ràng”.
Trong khi đó, các nghị sĩ Dân chủ ủng hộ Kiev cho rằng, tuyên bố của ông Trump về việc Ukraine có thể giành chiến thắng trên chiến trường hoàn toàn có thể hiện thực hóa nếu Tổng thống ủng hộ dự luật lưỡng đảng nhằm áp đặt trừng phạt Nga và cung cấp thêm vũ khí cho Ukraine.
“Nếu không, đó chỉ là lời nói suông”, Hạ nghị sĩ Gregory Meeks, thành viên cấp cao Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, nhấn mạnh.
Hoàng Phạm/VOV.VN Theo Washington Post