Mặt bằng quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.
Chính phủ vừa có Tờ trình số 1004/TTr-CP đề nghị Quốc hội chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình theo hình thức thực hiện dự án đầu tư quy định tại Luật Đầu tư.
Siêu cảng hàng không 5 sao
Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được triển khai trên địa bàn các xã Gia Bình, Lương Tài, Nhân Thắng, Lâm Thao thuộc tỉnh Bắc Ninh với diện tích lên tới khoảng 1.884,93 ha, trong đó có 922,25 ha đất trồng lúa 2 vụ.
Công trình hạ tầng hàng không lớn nhất tại khu vực phía Bắc này có mục tiêu đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình theo các chuẩn mực quốc tế, trở thành cảng hàng không thông minh, xanh, bền vững, thế hệ mới, đẳng cấp quốc tế, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ khai thác lưỡng dụng, đảm bảo hoạt động an ninh - quốc phòng và các sự kiện đối ngoại quan trọng, trong đó có Hội nghị Cấp cao APEC năm 2027.
Bên cạnh đó, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình còn đặt mục tiêu đạt tiêu chuẩn dịch vụ cảng hàng không quốc tế 5 sao, thuộc nhóm 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới theo tiêu chí của Skytrax và nằm trong nhóm sân bay có trải nghiệm hành khách xuất sắc (ASQ) theo đánh giá của Hội đồng Sân bay Quốc tế (ACI); hướng tới là cửa ngõ hàng không của miền Bắc, là cảng hàng không trung chuyển hành khách, hàng hóa và cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu máy bay (MRO) của khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Cảng hàng không quốc tế Gia Bình sẽ có cấp 4F (theo tiêu chuẩn của Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế - ICAO); đáp ứng nhu cầu khai thác khoảng 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm giai đoạn đến năm 2030; khoảng 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm tầm nhìn đến năm 2050.
 Trong đó, điểm nhấn nổi bật nhất tại Dự án là việc Chính phủ đề xuất xây dựng 2 cặp đường cất hạ cánh song song, mỗi cặp bao gồm 2 đường cất hạ cánh; khoảng cách giữa hai cặp đường cất hạ cánh là 1.800 m để bảo đảm khả năng cất hạ cánh độc lập nhằm tối ưu cho công tác quản lý bay và khai thác.
Chiều dài các đường cất hạ cánh có kích thước từ 3.500 m - 4.000 m, đáp ứng khả năng khai thác đối với tất cả các loại máy bay thân rộng, tầm xa thế hệ mới hiện nay.
Nhà ga hành khách được xây dựng trên cơ sở tiêu chuẩn phục vụ 5 sao của Skytrax, tập trung tối ưu hóa công năng khai thác, tổ chức không gian hiệu quả, bảo đảm phục vụ lưu lượng hành khách lớn một cách thuận tiện, hợp lý. Giai đoạn đến năm 2030 được xây dựng với diện tích dự kiến khoảng 350.000 m²; giai đoạn đến năm 2050 được mở rộng với diện tích dự kiến khoảng 460.000 m².
Nhà ga VIP được xây dựng độc lập với khu nhà ga hành khách với diện tích dự kiến khoảng 5.900 m². Nhà ga hàng hóa được xây dựng theo các mô-đun và được mở rộng theo nhu cầu từng thời điểm mà không làm ảnh hưởng đến quá trình khai thác của các nhà ga đã xây dựng.
Giai đoạn đến năm 2030 được xây dựng với diện tích dự kiến khoảng 11 ha để đáp ứng công suất khoảng 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm; giai đoạn đến năm 2050 được mở rộng với diện tích dự kiến khoảng 26 ha để đáp ứng công suất khoảng 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm.
Với quy mô đầu tư như trên, Dự án có tổng vốn đầu tư khoảng 196.378 tỷ đồng bằng nguồn vốn của nhà đầu tư; trong đó vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư khoảng 29.457 tỷ đồng (tương ứng với 15% tổng vốn đầu tư); vốn huy động hợp pháp khoảng 166.921 tỷ đồng (tương ứng với 85% tổng vốn đầu tư).
Chính phủ dự kiến phân kỳ đầu tư Dự án theo 2 giai đoạn, trong đó Giai đoạn 1.1 (từ năm 2025 - 2027) đầu tư xây dựng các công trình cần thiết để phục vụ Hội nghị Cấp cao APEC 2027; Giai đoạn 1.2 (từ năm 2026 - 2030) hoàn thành xây dựng các công trình còn lại của giai đoạn 1, bảo đảm đồng bộ vận hành, khai thác đáp ứng công suất 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm.
Giai đoạn 2 của Dự án (từ năm 2031 - 2050) sẽ tập trung hoàn thành xây dựng các công trình đáp ứng công suất 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm.
Dự kiến, thời hạn hoạt động của Dự án là 70 năm (từ năm 2025 đến năm 2095).
Tại Tờ trình số 1004, Chính phủ cho biết nhà đầu tư theo lựa chọn của Bộ Công an trên cơ sở thông báo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và quy định tại Nghị quyết số 3/2025/NQ-CP ngày 14/8/2025 của Chính phủ về cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.
Để triển khai thành công Dự án có quy mô đặc biệt này, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép UBND tỉnh Bắc Ninh được phép di dời các di tích lịch sử - văn hóa (các cấp) trong quá trình triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thực hiện đầu tư xây dựng Dự án.
Việc di dời được thực hiện trên cơ sở phương án do UBND tỉnh Bắc Ninh quyết định, bảo đảm bảo tồn tối đa và phát huy giá trị của các di tích.
Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được thiết kế để đón được tất cả các tàu bay dân dụng lớn nhất hiện nay.
Bước đi chiến lược
Một thông tin quan trọng được đề cập tại Tờ trình số 1004 là việc Chính phủ đã ưu tiên làm rõ phương án tổ chức vùng trời, phương thức bay.
Do Cảng hàng không quốc tế Gia Bình cách Cảng hàng không quốc tế Nội Bài khoảng 43 km về phía Đông Nam và nằm trên hướng khởi hành chính của Cảng hàng không quốc tế Nội Bài nên 2 cảng này nằm chung vùng trời hoạt động bay.
Vì vậy, tư vấn và các chuyên gia chuyên ngành quản lý bay đã tuân thủ theo 6 nguyên tắc để thiết kế sơ bộ vùng trời và phương thức bay nhằm bảo đảm khai thác chung vùng trời tối ưu, an toàn và hiệu quả.
Một là, toàn bộ cụm cảng hàng không, sân bay và vùng trời được xem xét như một hệ thống duy nhất, không tách rời.
Hai là, thiết lập một vùng trời “kiểm soát tiếp cận” chung bao trùm toàn bộ phạm vi cụm cảng hàng không và các sân bay lân cận để điều hành bay chung.
Ba là, thiết kế phương thức bay cho các cảng hàng không có dẫn đường theo tính năng, bảo đảm phân cách giữa các luồng hoạt động bay và hạn chế các điểm giao cắt, xung đột.
Bốn là, quy hoạch, điều chỉnh lại giới hạn các khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay, khu vực nguy hiểm, các vùng trời và khu vực hoạt động quân sự, khu vực hoạt động hàng không chung để có thêm không gian và thuận lợi cho việc tổ chức vùng trời.
Năm là, xây dựng cơ chế phối hợp, hiệp đồng giữa các cơ quan, đơn vị sử dụng và quản lý vùng trời để lập kế hoạch, điều hành đồng bộ, nhất quán.
Sáu là, trang bị các công cụ hỗ trợ ra quyết định hiện đại cho kiểm soát viên không lưu, giúp sắp xếp luồng hoạt động bay một cách khoa học.
Chính phủ cho biết Cảng hàng không quốc tế Gia Bình sẽ được kết nối đồng bộ với hệ thống giao thông cấp quốc gia (tuyến cao tốc Hà Nội - Lạng Sơn, Hà Nội - Thái Nguyên, Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh và Hà Nội - Bắc Ninh - Hạ Long; Quốc lộ 17); cấp vùng, cấp tỉnh (tuyến Vành đai 4 vùng Thủ đô; các tuyến tỉnh lộ ĐT.285B, ĐT.82B, ĐT.285, ĐT.280, ĐT.281, ĐT.284, ĐT.279 đang được nghiên cứu mở rộng).
 Trong đó, khu vực Hà Nội, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được kết nối trực tiếp thông qua tuyến cao tốc nối Hà Nội qua Cảng hàng không quốc tế Gia Bình đi TP. Hải Phòng; đường sắt đô thị (tuyến đường sắt đô thị số 9 kéo dài; kết nối với Cảng hàng không quốc tế Nội Bài thông qua tuyến số 2 và số 6) và đường sắt quốc gia (tuyến đường sắt quốc gia đoạn Hà Nội - Quảng Ninh).
Được biết, theo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, dự báo nhu cầu sản lượng vận tải hàng không khu vực vùng Thủ đô đến năm 2050 khoảng 100 triệu hành khách/năm.
Trong đó, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài là cửa ngõ hàng không quốc tế chính của Thủ đô Hà Nội và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.
Thời gian qua, lượng hành khách thông qua Cảng hàng không quốc tế Nội Bài tăng trưởng cao hơn mức trung bình toàn quốc; đặc biệt với tuyến bay Hà Nội - TP.HCM là một trong những đường bay nội địa nhộn nhịp nhất thế giới.
Cảng hàng không quốc tế Nội Bài hiện là cảng hàng không có sản lượng vận tải đứng thứ hai của Việt Nam, đang khai thác vượt công suất thiết kế, đồng thời còn một số hạn chế về chất lượng dịch vụ, tiện ích, công nghệ so với các cảng hàng không quốc tế trong khu vực.
Mặc dù Cảng hàng không quốc tế Nội Bài đã có nghiên cứu, quy hoạch mở rộng, nhưng gặp khó khăn do hạn chế về quỹ đất, giải phóng mặt bằng và cần thời gian để hoàn thành.
Trong bối cảnh đó, việc đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình là bước đi chiến lược, mang tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không vùng Thủ đô theo mô hình “trung tâm kép” đã được nhiều đô thị lớn trên thế giới áp dụng thành công như London (Vương quốc Anh), Tokyo (Nhật Bản).
Chính phủ cho biết, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình sẽ giữ vai trò bổ trợ chiến lược cho Nội Bài, phát huy lợi thế về không gian, kết nối và hạ tầng, đồng thời tạo đà phát triển cho các ngành công nghiệp, logistics, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ.
Dự án đồng thời có ý nghĩa đặc biệt trong bảo đảm quốc phòng, an ninh và phục vụ các sự kiện đối ngoại quan trọng, đặc biệt là Hội nghị Cấp cao APEC năm 2027.
Theo đó, để đáp ứng nhu cầu vận tải hàng không vùng Thủ đô, công suất Cảng hàng không quốc tế Gia Bình cần điều chỉnh để đáp ứng mục tiêu phục vụ giai đoạn đến năm 2030 khoảng 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm; tầm nhìn đến năm 2050 khoảng 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm.
“Đây là cơ sở để Cảng hàng không quốc tế Gia Bình hướng tới là cửa ngõ hàng không của miền Bắc, là cảng hàng không trung chuyển hành khách, hàng hóa và cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu máy bay (MRO) của khu vực châu Á - Thái Bình Dương”, Tờ trình của Chính phủ nêu rõ.
Anh Minh