Chính phủ Pháp sụp đổ - lựa chọn nào cho ông Macron?

8 giờ trướcBài gốc

Chính phủ Pháp một lần nữa sụp đổ sau khi quốc hội Pháp ngày 8-9 bỏ phiếu bất tín nhiệm Thủ tướng Francois Bayrou vì kế hoạch thắt chặt tài chính công do ông đề xuất. Bất chấp lời kêu gọi đầy nhiệt huyết vào phút chót gửi đến quốc hội, ông Bayrou chỉ giành được 194 trong số 558 phiếu bầu trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm, theo hãng tin Reuters.

Diễn biến này giáng một đòn nặng nề lên liên minh trung dung của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Theo hiến pháp Pháp, ông Bayrou buộc phải nộp đơn từ chức. Tổng thống Macron sẽ phải tìm kiếm thủ tướng thứ năm của mình trong chưa đầy hai năm.

Văn phòng tổng thống cho biết ông Macron sẽ chấp nhận đơn từ chức của chính phủ ông Bayrou vào ngày 9-9 và bổ nhiệm một thủ tướng mới “trong những ngày tới”.

Thủ tướng Pháp Francois Bayrou bị quốc hội phế truất vào ngày 8-9. Ảnh: AFP

Canh bạc sai lầm?

Chính ông Bayrou đã đề nghị Tổng thống Macron triệu tập phiên họp quốc hội để bỏ phiếu tín nhiệm với chính phủ về kế hoạch tiết kiệm ngân sách trị giá 44 tỉ euro (51 tỉ USD) vào năm 2026 nhằm kiềm chế thâm hụt ngân sách của Pháp, hiện đang ở mức 5,4% GDP.

Thủ tướng Pháp đánh cược rằng các nghị sĩ sẽ ủng hộ quan điểm rằng Pháp phải cắt giảm chi tiêu công để kiềm chế nợ nần. Tuy nhiên, phe đối lập ở cả cánh tả và cánh hữu đã từ chối hợp tác trong nỗ lực siết chặt ngân sách mà ông Bayrou đề xuất.

Đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia (RN) của bà Marine Le Pen và đảng cực tả Nước Pháp bất khuất đều bỏ phiếu chống lại chính phủ. Điều đáng ngạc nhiên hơn là cả những nghị sĩ đảng Xã hội và thậm chí cả một số người thuộc đảng Cộng hòa trung hữu cũng bỏ phiếu chống.

Ông Bayrou thừa nhận trong bài phát biểu cuối cùng tại Hạ viện trên cương vị thủ tướng rằng việc đặt vận mệnh chính trị vào cuộc bỏ phiếu là một nước đi rủi ro.

“Quý vị có quyền lật đổ chính phủ, nhưng quý vị không có quyền xóa bỏ thực tế. Thực tế sẽ vẫn khắc nghiệt: chi tiêu sẽ tiếp tục tăng, và gánh nặng nợ nần, vốn đã không thể chịu nổi, sẽ ngày càng nặng nề và tốn kém hơn” - ông Bayrou nói với các nghị sĩ.

Thủ tướng Pháp nói rằng cuộc khủng hoảng nợ buộc ông phải tìm kiếm sự ủng hộ lập pháp cho các biện pháp khắc phục.

“Rủi ro lớn nhất chính là không dám chấp nhận rủi ro, để mọi thứ tiếp diễn mà không thay đổi gì, tiếp tục làm chính trị như thường lệ. Sự lệ thuộc vào nợ nần cũng giống như sự lệ thuộc vào sức mạnh quân sự. Bị áp đảo bởi vũ khí, hay bị áp đảo bởi các chủ nợ vì món nợ đang nhấn chìm chúng ta” - ông Bayrou nói thêm.

Ông Macron trước các lựa chọn

Thất bại của ông Bayrou đẩy nước Pháp vào một giai đoạn khó khăn mới với ba mối lo: bất ổn chính trị, thị trường bất ổn và sự bất an của người dân, theo tờ The Economist.

Chỉ chín tháng trước, quốc hội Pháp đã lật đổ chính phủ tiền nhiệm, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Michel Barnier - một chính trị gia trung hữu, trong khi cuộc tranh luận tại quốc hội trước cuộc bỏ phiếu vào ngày 8-9 cho thấy các đảng phái vẫn chưa sẵn sàng thỏa hiệp. Bên cạnh đó, chi phí vay nợ của Pháp đã cao hơn cả Hy Lạp và một loạt cuộc biểu tình và đình công mới dự kiến diễn ra vào ngày 10 và 18-9.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (phải) và Thủ tướng Pháp Francois Bayrou. Ảnh: AFP

Tổng thống Macron hiện đang đối mặt một loạt lựa chọn khó khăn, không lựa chọn nào có khả năng phá vỡ vòng bế tắc chính trị. Các đảng đối lập đang kêu gọi ông Macron giải tán quốc hội và từ chức. Song nhà lãnh đạo Pháp không có nghĩa vụ hiến định phải kêu gọi bầu cử sớm và cũng không mấy mặn mà với việc này.

Trong khi đó, bà Le Pen chắc chắn muốn một cuộc bỏ phiếu mới. Ngày 8-9, bà Le Pen gọi việc quốc hội lật đổ chính phủ của ông Bayrou là “khoảnh khắc đánh dấu sự chấm dứt cơn hấp hối của một chính phủ ma”, đồng thời thúc đẩy tổ chức một cuộc bầu cử quốc hội sớm.

Đảng của bà Le Pen hiện là đảng lớn nhất trong quốc hội và bà tin rằng có thể giành được đa số trong một cuộc bầu cử mới. Một cuộc khảo sát hồi đầu tháng cho thấy RN và các đồng minh sẽ dẫn đầu vòng bỏ phiếu đầu tiên với 33%; liên minh cánh tả đạt tổng cộng 25%; còn khối trung dung của ông Macron sẽ rơi xuống vị trí thứ ba, chỉ với 15%. Có tới 63% người Pháp cho biết họ ủng hộ một cuộc bầu cử sớm.

Lần gần nhất ông Macron giải tán quốc hội vào tháng 6-2024. Cuộc bầu cử quốc hội ngay sau đó đã cho thấy không có phe phái nào giành được đa số tuyệt đối. Liên minh của ông Macron mất đa số tương đối và chỉ còn duy trì được 163 ghế so với 254 đại biểu trong cơ quan lập pháp nhiệm kỳ trước. Do đó, ông Macron khó có thể muốn lặp lại kịch bản này.

Điều đó để lại cho tổng thống Pháp phương án thứ hai: tiếp tục tìm thủ tướng có thể ít nhất thông qua được ngân sách cho năm 2026. Một số người trong liên minh trung dung cho rằng cách làm là ký một thỏa thuận với đảng Xã hội - lực lượng đang nắm 66 ghế trong Hạ viện gồm 577 ghế.

Tuy nhiên, cái giá phải trả có thể là đồng ý với kế hoạch mang tính biểu tượng của đảng Xã hội về áp thuế tài sản mới đối với giới siêu giàu, mức tối thiểu 2% mỗi năm với những người sở hữu tài sản trị giá hơn 100 triệu euro. Theo một quan chức, ông Macron kiên quyết phản đối, vì điều này sẽ làm suy yếu thành tích của ông trong việc biến Pháp trở thành một nơi thân thiện hơn với doanh nghiệp.

VĨNH KHANG

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/chinh-phu-phap-sup-do-lua-chon-nao-cho-ong-macron-post869577.html