Chính phủ sụp đổ, Pháp loay hoay trong vòng xoáy bất ổn

8 giờ trướcBài gốc

Với 364 phiếu chống và 194 phiếu ủng hộ, Thủ tướng Francois Bayrou, người chỉ mới nhậm chức chưa đầy chín tháng, đã phải rời nhiệm sở, để lại khoảng trống quyền lực lớn ngay giữa thời điểm nền kinh tế và chính trị Pháp đang chịu nhiều sức ép.

Thủ tướng Pháp Francois Bayrou rời Hạ viện trước cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội ở Paris, ngày 8/9/2025. Ảnh: AFP/Getty Images

Sự thất bại của một canh bạc chính trị

Ông Francois Bayrou, 74 tuổi, vốn là chính khách kỳ cựu, được Tổng thống Emmanuel Macron bổ nhiệm vào tháng 12/2024 với kỳ vọng có thể tạo dựng được sự đồng thuận trong Quốc hội vốn phân rẽ sâu sắc. Thế nhưng, nỗ lực khẳng định vai trò đã phản tác dụng. Việc ông tự đưa Chính phủ ra bỏ phiếu tín nhiệm với mục tiêu thuyết phục các nghị sĩ ủng hộ kế hoạch cắt giảm chi tiêu công để giảm nợ công lại trở thành cơ hội để phe đối lập “bắt tay” loại bỏ ông.

Trong phát biểu cuối trước Hạ viện, ông Bayrou thừa nhận đây là quyết định mạo hiểm của bản thân, song khẳng định “nợ công đang tạo ra một sự chảy máu ngầm, vô hình nhưng không thể chịu đựng nổi”. Ông nhấn mạnh: “Nỗi nguy hiểm lớn nhất là không hành động, để mọi thứ tiếp tục như cũ… Phục tùng nợ chẳng khác nào phục tùng sức mạnh quân sự: Bị thống trị bởi vũ khí hay bởi chủ nợ thì trong cả hai trường hợp, chúng ta đều mất tự do”.

Với 364 phiếu chống và 194 phiếu ủng hộ, Thủ tướng Francois Bayrou đã thất bại trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội. Ảnh: Reuters

Dù vậy, lời kêu gọi siết chặt ngân sách của ông không thuyết phục được đa số nghị sĩ, vốn đang muốn tận dụng cuộc bỏ phiếu để gây áp lực lên Tổng thống Macron.

Những nguyên nhân sâu xa

Cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay ở Pháp không chỉ bắt nguồn từ quyết định của ông Bayrou, mà đã bắt đầu bùng phát từ bước đi đầy rủi ro của Tổng thống Macron khi giải tán Quốc hội hồi tháng 6/2024. Mục tiêu của Tổng thống Pháp là tổ chức bầu cử sớm để củng cố thế mạnh của liên minh trung dung thân châu Âu. Tuy nhiên, kết quả cuộc bầu cử lại tạo ra một nghị viện phân mảnh, lần đầu tiên trong lịch sử nền Cộng hòa hiện đại không có phe nào nắm đa số trong Quốc hội.

Kể từ đó, các Chính phủ thiểu số liên tiếp ra đời và liên tiếp thất bại. Ông Gabriel Attal rời ghế Thủ tướng tháng 9/2024, tiếp đến là ông Michel Barnier bị Quốc hội phế truất tháng 12/2024, và nay ông Francois Bayrou cũng chịu chung số phận. Mỗi lần thay đổi lãnh đạo là một lần nước Pháp lại rơi sâu hơn vào tình trạng bế tắc chính trị.

Phản ứng của phe đối lập

Ngay sau cuộc bỏ phiếu, bà Marine Le Pen, lãnh đạo đảng Tập hợp Quốc gia tuyên bố: “Khoảnh khắc này đánh dấu sự kết thúc của một Chính phủ ảo”. Bà đồng thời kêu gọi Tổng thống Macron giải tán Quốc hội và tổ chức cuộc bầu cử mới, với niềm tin rằng phe cực hữu có thể giành đa số và thành lập Chính phủ.

Nhà lãnh đạo cực hữu Marine Le Pen được các nhà lập pháp từ đảng Tập hợp Quốc gia hoan nghênh sau bài phát biểu tranh luận trước cuộc bỏ phiếu tín nhiệm ngày 8/9. Ảnh: Reuters

Ở phía đối lập cực tả, bà Mathilde Panot (Nước Pháp bất khuất) cũng bày tỏ: “Hôm nay là ngày nhẹ nhõm của hàng triệu người dân Pháp, khi Thủ tướng rời nhiệm sở”.

Những phát biểu này phản ánh rõ rệt chiến lược của phe đối lập: Tận dụng bất ổn để gia tăng sức ép chính trị, đồng thời củng cố vị thế trong bối cảnh dư luận xã hội Pháp đang ngày càng mất niềm tin vào chính phủ thiểu số.

Thách thức đối với Tổng thống Macron

Theo thông báo từ Phủ Tổng thống, ông Macron sẽ chính thức chấp nhận đơn từ chức của Chính phủ ông Bayrou trong ngày hôm nay, 9/9, và sẽ bổ nhiệm một Thủ tướng mới “trong những ngày tới”. Tuy nhiên, việc tìm ra nhân vật đủ khả năng tạo được sự đồng thuận trong Quốc hội Pháp hiện vẫn là bài toán khó.

Trên trường quốc tế, ông Macron vẫn giữ quyền lớn về đối ngoại, đặc biệt trong chính sách châu Âu và vai trò Tổng tư lệnh quân đội. Nhưng trong nội bộ nước Pháp, uy tín và tham vọng cải cách của ông đang ngày càng bị đe dọa. Trong bối cảnh nợ công đã đạt 3.346 tỷ euro (114% GDP) và chi phí trả lãi chiếm tới 7% ngân sách quốc gia, mọi chính phủ tiếp theo đều sẽ phải đối mặt với thách thức khắc nghiệt.

Trong phiên họp bất thường giữa kỳ nghỉ hè, Quốc hội Pháp đã gây áp lực lớn lên Tổng thống Emmanuel Macron, từ việc đòi tổ chức cuộc bầu cử mới đến yêu cầu ông từ chức. Ảnh: Reuters

Ông Bayrou từng cảnh báo: “Các vị có thể lật đổ Chính phủ, nhưng không thể xóa bỏ hiện thực. Hiện thực ấy là chi tiêu tiếp tục tăng, gánh nặng nợ công, vốn đã không thể chịu nổi sẽ ngày càng nặng nề và tốn kém”.

Tương lai nhiều rủi ro

Tình thế hiện tại cho thấy nước Pháp đang đứng trước một giai đoạn chính trị đầy rủi ro. Việc liên tiếp thay đổi Thủ tướng không chỉ làm suy yếu bộ máy điều hành, mà còn bộc lộ những giới hạn trong khả năng tìm kiếm sự đồng thuận của Tổng thống Macron. Người kế nhiệm ông Bayrou, bất kể là ai, sẽ phải đối diện cùng lúc nhiều thách thức: Xử lý khủng hoảng ngân sách và duy trì sự tồn tại của một Chính phủ thiểu số vốn luôn bị đe dọa bởi những cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm mới.

Trong khi Tổng thống Macron tuyên bố sẽ tại vị đến hết nhiệm kỳ, giới quan sát cho rằng ông sẽ phải đối mặt thêm nhiều sức ép hơn nữa trên chính trường, khi liên tiếp phải đối phó với sự chống đối từ cả hai cực tả - hữu. Một nền chính trị bị chia rẽ, thiếu vắng sự đồng thuận sẽ đẩy nước Pháp, cường quốc số hai châu Âu có nguy cơ rơi vào tình trạng tê liệt kéo dài.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/chinh-phu-sup-do-phap-loay-hoay-trong-vong-xoay-bat-on-10386120.html