Chính sách nghỉ thai sản cần hướng đến sự linh hoạt hơn so với trước đây

4 giờ trướcBài gốc

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn ĐBQH thành phố Hải Phòng) trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN. Ảnh: Hải Ngọc/TTXVN

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng), việc ban hành luật lần này là vô cùng cần thiết, bởi các chính sách dân số hiện hành đã bộc lộ nhiều hạn chế, không còn phù hợp với thực trạng dân số Việt Nam hiện nay. Quy mô dân số đang tăng chậm, mức sinh có xu hướng suy giảm tại nhiều địa phương, trong khi mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức đáng báo động và tình trạng già hóa dân số diễn ra nhanh hơn dự báo.

Bên cạnh đó, điều kiện kinh tế – xã hội của đất nước đã thay đổi mạnh mẽ; nhận thức, lối sống và quan điểm về hôn nhân – gia đình của người dân, đặc biệt là giới trẻ, cũng có nhiều thay đổi. Tâm lý kết hôn muộn, sinh ít, thậm chí không muốn sinh con ngày càng phổ biến; trong khi một số định kiến giới tính vẫn tiếp tục tồn tại ở một số bộ phận. Những sự thay đổi này tạo ra thách thức mới đối với công tác dân số, đặt lên yêu cầu phải thay đổi, ban hành chính sách mới để nâng cao chất lượng dân số và thích ứng với già hóa dân số.

Về quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai, theo đại biểu, đây là quy định sẽ nhận được sự đồng tình của khá nhiều những người đã, đang và sẽ làm mẹ. Tuy nhiên đại biểu Nga cho rằng, cần cân nhắc kỹ lưỡng vì khi kéo dài thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ, doanh nghiệp sẽ có xu hướng e ngại tuyển hoặc bố trí lao động nữ vào các vị trí quan trọng do lo ngại gián đoạn công việc và chi phí phát sinh.

“Quy định này có thể vô tình trở thành rào cản đối với lao động nữ và làm gia tăng nguy cơ phân biệt đối xử về giới trong tuyển dụng và sử dụng lao động nữ”, đại biểu lưu ý.

Đại biểu phân tích, đối với nhóm phụ nữ hiện nay có xu hướng coi trọng sự nghiệp, đặc biệt là nhóm lao động trẻ, lao động chất lượng cao, chính sách tăng thời gian nghỉ thai sản có thể tạo tâm lý e ngại sinh con thứ hai. Do sự lo lắng rằng việc vắng mặt dài hơn sẽ ảnh hưởng đến cơ hội thăng tiến, đánh giá hiệu quả công việc hoặc vị trí trong cơ quan, doanh nghiệp.

Một trong những vấn đề cần được quan tâm là phát triển hệ thống nhà trẻ, cơ sở trông giữ trẻ từ 6 tháng tuổi, tạo điều kiện để phụ nữ quay trở lại công việc sớm hơn nếu họ có nhu cầu. Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, cần thay đổi tư duy trong xây dựng chính sách, nên quy định vợ hoặc chồng đều có thể nghỉ dài ngày để chăm sóc con mới sinh, thay vì chỉ quy định phụ nữ nghỉ dài như hiện nay.

Thực tế hiện nay, với sự hỗ trợ của các thiết bị, dụng cụ hút – trữ – bảo quản sữa, người mẹ không nhất thiết phải ở cạnh con liên tục mà vẫn có thể bảo đảm trẻ được uống sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời theo khuyến cáo của ngành y tế. Vì vậy, chính sách nghỉ thai sản cần hướng đến sự linh hoạt hơn so với trước đây.

Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh Nguyễn Tâm Hùng phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Thành phố Hồ Chí Minh) đồng tình với các biện pháp tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai, mở rộng nghỉ cho chồng, hỗ trợ tài chính, ưu tiên nhà ở xã hội. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, cần đặt tiêu chí nhận diện “địa phương mức sinh thấp” theo ngưỡng chỉ số và chu kỳ cập nhật, tránh bất cập giữa các địa phương.

Dự thảo đã xác định rõ phạm vi điều chỉnh gồm truyền thông, duy trì mức sinh thay thế, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa, nâng cao chất lượng dân số và các điều kiện bảo đảm thực hiện. Đây là định hướng đúng và cần được thể chế hóa đồng bộ để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, để dự thảo Luật hoàn thiện hơn, đại biểu Hùng đề nghị ban soạn thảo cân nhắc bổ sung cơ chế “đánh giá tác động dân số” bắt buộc khi xây dựng chiến lược, quy hoạch, chương trình, dự án quan trọng nhằm bảo đảm việc lồng ghép yếu tố dân số được thực chất, có cơ quan thẩm định, tiêu chí và sản phẩm đánh giá cụ thể.

Về việc cấm tiết lộ giới tính thai nhi ngoài mục đích y khoa và quy định đình chỉ hành nghề theo luật khám chữa bệnh, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị làm rõ quy trình xử lý, thẩm quyền, thời hạn; tăng cường phối hợp giữa y tế và thông tin - truyền thông để ngăn quảng cáo, môi giới lựa chọn giới tính trên môi trường số; đồng thời giao Bộ Y tế ban hành danh mục bệnh di truyền liên quan đến giới tính và quy trình chuyên môn để tránh bị lạm dụng.

Về chuyển đổi số và bảo vệ dữ liệu dân số, đại biểu đề nghị cân nhắc dành một điều riêng về hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu dân số và bảo vệ dữ liệu: mục đích sử dụng; thu thập tối thiểu; kết nối, chia sẻ theo phân quyền; an toàn, bảo mật; quyền truy cập, chỉnh sửa của công dân; trách nhiệm giải trình khi lộ lọt dữ liệu. Đây là nền tảng để thi hành hiệu quả các chính sách trong luật.

Các ý kiến cũng cho rằng, việc duy trì mức sinh thay thế là nhiệm vụ không thể chỉ do Nhà nước đảm nhiệm, mà cần huy động sự tham gia của các tổ chức kinh tế, xã hội và doanh nghiệp; đề nghị mở rộng quy định về chủ thể có trách nhiệm hỗ trợ người lao động duy trì mức sinh, thông qua các chính sách linh hoạt về nghỉ sinh, hỗ trợ tài chính hoặc môi trường làm việc thân thiện…

Đỗ Bình (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/thoi-su/chinh-sach-nghi-thai-san-can-huong-den-su-linh-hoat-hon-so-voi-truoc-day-20251110201236821.htm