Chuyển từ 'dân số và chính sách kế hoạch hóa gia đình' sang 'dân số và phát triển'

4 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tiếp thu, giải trình. Ảnh: quochoi.vn

Chiều 10-11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ mười, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự án Luật Dân số và Dự án Luật Phòng bệnh.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh, hai dự án luật này có ý nghĩa rất quan trọng. Cụ thể, Luật Dân số nhằm thay thế Pháp lệnh Dân số đã được triển khai thực hiện từ lâu. Trong khi đó, Luật Phòng bệnh thay thế Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm. Đặc biệt, sau đại dịch Covid-19, việc kiện toàn, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến công tác phòng bệnh là hết sức cấp thiết.

Trong quá trình triển khai xây dựng hai dự án luật này, Bộ Y tế đã cố gắng thể chế hóa tinh thần chỉ đạo, đặc biệt là các nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, giải quyết những vấn đề đặt ra trong thực tiễn.

“Một trong những đặc điểm trong quá trình xây dựng luật theo tinh thần chủ đạo của Quốc hội là xây dựng trên cơ sở luật khung, những vấn đề thuộc thẩm quyền do Chính phủ hướng dẫn sẽ được thể chế hóa trong các văn bản dưới luật. Bên cạnh đó, phải bảo đảm nguồn lực để triển khai thực hiện các chính sách, pháp luật”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Đánh giá cao và tiếp thu ý kiến của 22 đại biểu Quốc hội phát biểu thảo luận tại hội trường, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, đối với Dự án Luật Dân số, Bộ Y tế đã rà soát toàn bộ các quy định pháp luật liên quan - khoảng 60 luật và bộ luật có liên quan đến con người và quyền con người. Cụ thể, vấn đề quy mô dân số được xác định là một trong các tiêu chí trong quá trình xây dựng Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Trong khi đó, cơ cấu dân số được thể hiện trong Luật Trẻ em, Luật Người cao tuổi, Luật Thanh niên, Luật Bình đẳng giới, Bộ luật Lao động, Luật Việc làm, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học…

Bộ trưởng nhấn mạnh, trong lĩnh vực y tế, các vấn đề về hành nghề khám, chữa bệnh; đình chỉ hoạt động; quy trình chuyên môn... cũng đã được quy định cụ thể. Vì vậy, khi xây dựng Luật Dân số, Bộ Y tế đã thể hiện theo tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TƯ ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; Kết luận số 149 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 72-NQ/TƯ ngày 9-9-2025 của Bộ Chính trị “Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân”, thể hiện các định hướng, tinh thần mới.

Theo Bộ trưởng, một thay đổi căn bản của Luật Dân số lần này là chuyển từ “Dân số và chính sách kế hoạch hóa gia đình” sang “Dân số và phát triển” nhằm giải quyết đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số, trong mối quan hệ với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và từng địa phương.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tiếp thu, giải trình. Ảnh: quochoi.vn

Các quy định của Luật không trùng lặp với các luật khác, được Chính phủ phê duyệt với phạm vi điều chỉnh gồm sáu nhóm vấn đề chính: Duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số và dân số giảm; nâng cao chất lượng dân số; công tác truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; các điều kiện bảo đảm triển khai thực hiện.

Về nguồn lực, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho rằng cần nhìn nhận cả trước mắt và lâu dài. Bởi chính sách dân số, giải quyết vấn đề già hóa dân số, nâng cao mức sinh thay thế đòi hỏi đầu tư rất lớn. Qua nghiên cứu báo cáo của các đại biểu và kinh nghiệm quốc tế, có thể thấy, nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc chi ngân sách khổng lồ cho lĩnh vực này, song đến nay kết quả vẫn rất thách thức.

Để thể chế hóa quan điểm của Đảng trong Nghị quyết số 20 và Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị - chuyển tư duy từ “chữa bệnh” sang “chủ động phòng bệnh”, lấy người dân làm trung tâm, phòng bệnh sớm, phòng bệnh từ xa, Luật Phòng bệnh đã thể hiện rõ các nguyên tắc chung, tránh chồng chéo, mâu thuẫn với các quy định hiện hành. Cùng với đó, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân không chỉ là nhiệm vụ của ngành Y tế, mà là trách nhiệm của nhiều cấp, nhiều ngành, của cả hệ thống chính trị.

Do đó, Chính phủ trong quá trình xây dựng luật đã tập trung phạm vi điều chỉnh vào các nội dung gồm: Phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống rối loạn sức khỏe tâm thần; kiểm soát yếu tố nguy cơ, dinh dưỡng trong phòng bệnh; các điều kiện bảo đảm cho công tác phòng bệnh.

“Với tinh thần cầu thị và trách nhiệm cao nhất, Bộ Y tế sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội để rà soát, chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật, báo cáo Chính phủ trình Quốc hội thông qua”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.

Đình Hiệp

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/chuyen-tu-dan-so-va-chinh-sach-ke-hoach-hoa-gia-dinh-sang-dan-so-va-phat-trien-722822.html