Chính sách thuế quan của Mỹ: Phân hóa đối tác, viết lại luật chơi toàn cầu

18 giờ trướcBài gốc

Container hàng hóa được bốc dỡ tại cảng Long Beach ở California (Mỹ). (Ảnh: AFP/TTXVN)

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 31/7 đã ký sắc lệnh áp đặt thuế quan lên hàng chục đối tác thương mại.

Đây là chiến lược cốt lõi của ông nhằm tái định hình thương mại toàn cầu theo hướng có lợi cho nền kinh tế Mỹ.

Tuy nhiên, Nhà Trắng cũng đưa ra một sự nới lỏng nhỏ khi cho biết các biện pháp này sẽ có hiệu lực sau một tuần nữa, thay vì vào ngày 1/8 như dự kiến ban đầu, qua đó mở ra cơ hội cho các cuộc đàm phán tiếp theo.

Tình cảnh trái ngược giữa các đối tác thương mại của Mỹ

Các biện pháp mới của ông Trump, được ban hành trong một sắc lệnh hành pháp, sẽ nâng mức thuế đối với gần 70 nền kinh tế từ mức 10% hiện tại được áp đặt vào tháng Tư. Các mức thuế cao hơn này, thay đổi tùy theo từng đối tác thương mại, có thể lên tới 41% như trường hợp của Syria. Ngược lại, mức thuế thấp nhất, 10%, sẽ được áp dụng với Australia, Vương quốc Anh, Quần đảo Falkland và Brazil.

Ông Trump cũng điều chỉnh một số mức thuế đã cảnh báo áp dụng vào tháng Tư. Mức thuế đối với các hàng hóa của vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) đã được điều chỉnh giảm xuống còn 20%, nhưng các quan chức Đài Loan cho biết sẽ tìm cách đàm phán để có một mức thuế thấp hơn nữa.

Đáng chú ý trong số các nước được nới lỏng so với mức thuế được công bố hồi tháng 4/2025 là Lesotho - một quốc gia nhỏ ở miền Nam châu Phi. Mức thuế đối với nước này được điều chỉnh xuống còn 15%, sau khi từng bị cảnh báo áp thuế tới 50% hồi tháng 4/2025, mức cao nhất trong số các đối tác thương mại của Mỹ.

Trong khi đó, mức thuế đối với Malaysia cũng được giảm, với mức thuế mới là 19% - thấp hơn so với mức 25% từng bị cảnh báo trước đó. Đây cũng là mức thuế cho Thái Lan sau khi đã được điều chỉnh giảm.

Ở chiều ngược lại, Thụy Sĩ hiện phải đối mặt với mức thuế cao hơn là 39%. Và trong một động thái đáng chú ý, ông Trump đã tăng thuế đối với hàng hóa Canada lên 35%, mặc dù trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình NBC, ông cho biết vẫn để ngỏ khả năng đàm phán thêm.

Một tờ thông tin của Nhà Trắng cho biết hàng hóa trung chuyển để né tránh mức thuế 35% của nước này sẽ phải đối mặt với các mức thuế thậm chí còn cao hơn. Canada và Mexico phải đối mặt với một chế độ thuế quan riêng. Tuy nhiên, các miễn trừ vẫn được áp dụng cho hàng nhập khẩu vào Mỹ theo Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA).

Cũng trong ngày 31/7, ông Trump đã thông báo trì hoãn việc tăng thuế đối với các sản phẩm của Mexico, giữ nguyên mức 25% với các miễn trừ hiện có. Việc trì hoãn 90 ngày này diễn ra sau các cuộc đàm phán của ông với Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum.

Trước đó, trong số những nước đã đạt được thỏa thuận với Mỹ để tránh các mức thuế cao hơn mà ông Trump cảnh báo có Nhật Bản, Indonesia, Philippines, Hàn Quốc và Liên minh châu Âu (EU). Anh cũng đã đạt được một thỏa thuận với Mỹ, mặc dù nước này ban đầu không nằm trong danh sách bị nhắm đến với các mức thuế đối ứng cao hơn.

Tuy nhiên, một số quốc gia ban đầu không bị nhắm đến vào tháng 4/2025 thì nay lại phải chịu mức thuế 15% trong sắc lệnh mới nhất của ông Trump. Các nước này bao gồm Ecuador, Ghana và Iceland.

Đáng chú ý, Trung Quốc không nằm trong tâm điểm của đợt này. Thay vào đó, nước này phải đối mặt với thời hạn chót là ngày 12/8, khi các mức thuế có thể quay trở lại những ngưỡng cao hơn.

Mỹ và Trung Quốc từng có thời điểm áp đặt các mức thuế ăn miếng trả miếng lên tới ba chữ số, nhưng cả hai nước đã đồng ý tạm thời hạ thấp những mức thuế này và đang nỗ lực để gia hạn thỏa thuận đình chiến thương mại của họ.

Hiệu quả chưa chắc chắn

Bà Wendy Cutler, Phó chủ tịch cấp cao của Viện Chính sách Xã hội châu Á, nhận định rằng sắc lệnh hành pháp này và các thỏa thuận liên quan được ký kết trong vài tháng qua rõ ràng đã thay đổi hoàn toàn bộ quy tắc thương mại đã chi phối hoạt động thương mại quốc tế kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Người dân mua sắm tại một siêu thị ở Millbrae, bang California, Mỹ. (Ảnh: THX/TTXVN)

Các mức thuế này là một sự phô diễn sức mạnh kinh tế mà ông Trump tin rằng sẽ củng cố vị thế của những nhà xuất khẩu Mỹ, đồng thời khuyến khích sản xuất trong nước bằng cách hạn chế hàng nhập khẩu.

Ông Trump đã biến thuế quan trở thành thành phần cốt lõi trong đường lối chính sách cứng rắn và mang màu sắc bảo hộ của mình.

Ngày 31/7, ông khẳng định kinh tế Mỹ sẽ "không có cơ hội sống sót hay thành công" nếu không có thuế quan.

Tuy nhiên, cách tiếp cận cứng rắn này đã làm dấy lên lo ngại về lạm phát và các hệ lụy kinh tế khác cho nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Bên cạnh đó, khi tính hiệu quả của các thỏa thuận thương mại song phương đã đạt được - bao gồm cả với EU và Nhật Bản - vẫn còn là một dấu hỏi lớn, thì kết quả cuối cùng của kế hoạch này vẫn chưa có gì là chắc chắn.

Ngoài ra, đợt áp thuế mới nhất diễn ra trong bối cảnh vẫn có nhiều thách thức pháp lý đối với việc ông Trump sử dụng quyền lực kinh tế khẩn cấp.

Sau khi một tòa án cấp dưới cho rằng tổng thống đã vượt quá thẩm quyền của mình, Tòa phúc thẩm Mỹ ngày 31/7 đã nghe các lập luận trong những vụ kiện đối với các mức thuế áp dụng chung của ông Trump nhắm vào những quốc gia khác nhau.

Trong khi ông Trump ca ngợi sự gia tăng nguồn thu hải quan trong năm nay, các nhà kinh tế lại cảnh báo những mức thuế này có thể thúc đẩy lạm phát. Những người ủng hộ chính sách của ông lập luận rằng tác động của chúng sẽ chỉ là nhất thời, nhưng các nhà phân tích đang chờ đợi thêm dữ liệu để đánh giá những tác động lâu dài hơn của thuế quan./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/chinh-sach-thue-quan-cua-my-phan-hoa-doi-tac-viet-lai-luat-choi-toan-cau-post1053169.vnp