Hiện nay, hệ thống câu hỏi của Cuộc thi tập trung vào ba nhóm nội dung: kiến thức về lịch sử, địa lý biển đảo Việt Nam; kiến thức pháp luật về biển đảo; kiến thức về địa phương. Trong đó, kiến thức lịch sử, địa lý biển đảo và kiến thức địa phương - như tên gọi hành chính, đơn vị hành chính ven biển, truyền thống văn hóa gắn với địa phương ven biển - giữ vai trò quan trọng trong việc tạo sự gần gũi, gắn kết giữa học sinh và thực tiễn địa bàn cư trú.
Chỉnh lý, hoàn thiện ngân hàng câu hỏi Cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”.
Tuy nhiên, việc sáp nhập đơn vị hành chính hiện nay đặt ra những kiến thức mới, những vấn đề mới, đòi hỏi hệ thống câu hỏi của Cuộc thi cần được nghiên cứu, sửa đổi. Các đơn vị hành chính mới được thành lập hoặc hợp nhất dẫn đến việc nhiều câu hỏi trước đây không còn chính xác, ví dụ như: “Tỉnh A có bao nhiêu huyện giáp biển?” hay “Huyện đảo X thuộc tỉnh nào?”,... Dạng câu hỏi này sẽ gây khó khăn cho học sinh khi đơn vị hành chính cũ không còn tồn tại hoặc đã được đổi tên. Nếu không được cập nhật, hệ thống câu trả lời sẽ gây nhầm lẫn, nhiễu loạn trong nhận thức của học sinh về kiến thức lịch sử, địa lý và đơn vị hành chính.
Trước yêu cầu đó, việc nghiên cứu, sửa đổi và tái cấu trúc hệ thống câu hỏi của Cuộc thi là cần thiết và phải được triển khai trên cả ba bình diện: nội dung - phương pháp - cơ chế tổ chức.
Tổ chức Cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương” tại tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: CSB1
Trước hết, về nội dung, cần giảm tỷ lệ các câu hỏi mang tính hành chính đơn thuần, chuyển hướng sang các câu hỏi có tính bản chất, phản ánh vai trò chiến lược của biển đảo, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, chính sách pháp luật về biển đảo, vai trò của Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam,… Bổ sung các câu hỏi tình huống gắn với thực tiễn áp dụng trong các trường hợp thi đấu đối kháng trực tiếp, xem đây là phương pháp giúp học sinh phát triển tư duy, năng lực phản biện và vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn.
Thứ hai, chuẩn hóa hệ thống câu hỏi, cập nhật câu trả lời theo danh mục đơn vị hành chính mới sau sáp nhập nhằm bảo đảm tính chính xác, nhất quán và phù hợp với thực tiễn, tránh gây hiểu nhầm hoặc sai lệch thông tin địa lý, hành chính trong nhận thức của học sinh. Việc cập nhật đồng bộ, kịp thời địa giới hành chính mới sau sáp nhập sẽ giúp Cuộc thi giữ được tính khoa học, đáp ứng yêu cầu tuyên truyền chính thống, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục kiến thức địa phương gắn với kiến thức về biển đảo.
Thứ ba, nghiên cứu đa dạng hóa hình thức thi nhằm tránh phụ thuộc vào các dạng câu hỏi và phương pháp tổ chức truyền thống. Các nội dung như vẽ tranh, viết cảm nhận, thuyết trình về biển đảo quê hương,... sau sáp nhập đơn vị hành chính vừa mở rộng không gian sáng tạo, vừa cho phép học sinh bộc lộ tình cảm gắn bó với địa phương và đơn vị hành chính mới.
Ngoài ra, cần bổ sung lồng ghép các câu hỏi về chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính vào nội dung thi. Qua đó giúp học sinh hiểu rõ hơn đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước; mục đích, ý nghĩa của việc sáp nhập đơn vị hành chính ngay từ khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường.
Sáp nhập đơn vị hành chính là yêu cầu tất yếu trong tiến trình phát triển đất nước, hướng tới một nền hành chính công hiện đại, hiệu quả, tinh gọn. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu, sửa đổi và tái cấu trúc hệ thống câu hỏi Cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương” không chỉ là yêu cầu, mà còn là trách nhiệm trong việc nâng cao chất lượng tuyên truyền biển, đảo của toàn xã hội nói chung, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành thống nhất của Nhà nước và vai trò nòng cốt của lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam.
Hải Yến