Kênh Đôi tồn tại nhiều nhà tạm bợ.
Do vậy, dự án nạo vét, xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường bờ Bắc kênh Đôi được kỳ vọng mang lại môi trường xanh, sạch cho người dân nơi đây.
Chính quyền quyết tâm, người dân đồng thuận
Bờ Bắc kênh Đôi chạy dọc đường Hoài Thanh - Nguyễn Duy, là nơi tồn tại hàng ngàn căn nhà tạm bợ, hẻm nhỏ chằng chịt, đường ven kênh hẹp, thường xuyên bị lấn chiếm, xả thải.
Chính vì vậy môi trường bị ô nhiễm, cảnh quan đô thị xuống cấp, nguy cơ sạt lở rình rập, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống hàng ngàn hộ dân. Không chỉ là vấn đề môi trường, tình trạng này còn làm hạn chế khả năng kết nối giao thông, ảnh hưởng đến hình ảnh đô thị của khu vực TPHCM.
Nhiều năm qua, việc chỉnh trang bờ Bắc kênh Đôi luôn được đưa vào danh sách các dự án ưu tiên của TPHCM, nhưng chỉ đến những năm gần đây, khi chính sách bồi thường, tái định cư được điều chỉnh sát với giá thị trường và thủ tục giải tỏa gọn hơn, dự án mới có điều kiện triển khai đồng loạt.
Theo kế hoạch, TPHCM đặt mục tiêu di dời, tái định cư hơn 5.000 hộ dân tại khu vực này, giải tỏa toàn bộ nhà lụp xụp, xây bờ kè, mở đường ven kênh rộng 15-20m, kết hợp mảng xanh, đường dạo bộ và khu sinh hoạt cộng đồng.
Đây là một phần trong chương trình chỉnh trang kênh rạch toàn TPHCM, hướng tới mục tiêu trong giai đoạn 2026-2030 di dời khoảng 40.000 căn trên và ven kênh rạch.
Nhà tạm bợ san sát dọc kênh Đôi.
Gia đình bà Nguyễn Thị Nở (75 tuổi, phường Phú Định) có 8 nhân khẩu, từng sống chen chúc trong căn nhà 54m², được dựng trên cọc tràm sát mép kênh. Mỗi mùa mưa lớn, gia đình bà Nở phải gia cố cọc chống sập, sống trong nỗi lo nhà có thể đổ bất cứ lúc nào.
Bà Nở chia sẻ: “Khi chính quyền thông báo giải tỏa, tôi suy nghĩ kỹ và quyết định chấp nhận. Nhà được bồi thường 1,4 tỷ đồng, tôi mua một căn 125m² ở Cần Giuộc (tỉnh Long An trước đây) giá 1,2 tỷ đồng, còn lại để dành phòng thân. Nơi ở mới rộng rãi, yên tĩnh, tôi thấy mình may mắn vì vừa an cư, vừa góp phần cho thành phố đẹp hơn”.
Bà Nở là một trong 1.605 trường hợp bị ảnh hưởng bởi dự án. Đến nay, 1.272 hộ đã đồng ý phương án bồi thường, 387 mặt bằng được bàn giao. Chính sách bồi thường tiệm cận giá thị trường theo Luật Đất đai 2024 và các phương án tái định cư linh hoạt, đã tạo được sự đồng thuận cao.
Theo ông Đậu An Phúc, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TPHCM, chính sách bồi thường mới đã giải quyết được vướng mắc lớn nhất là giá đất đền bù gần bằng giá thị trường. Từ cơ sở này, Ban Quản lý dự án tập trung quản lý, điều hành để đảm bảo chất lượng, tiến độ, an toàn và đúng pháp luật. Mục tiêu là sớm hoàn thành dự án, đưa vào phục vụ người dân và phát huy hiệu quả đầu tư.
“Lột xác” dòng kênh đen
Phát biểu tại lễ khởi công dự án nạo vét, xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường bờ Bắc kênh Đôi với gói thầu đầu tiên - gói thầu xây lắp 2 vào ngày 13-8, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường khẳng định: “Cải tạo bờ Bắc kênh Đôi là nhiệm vụ cấp thiết để hình thành trục cảnh quan đô thị, đảm bảo giao thông thủy, cải thiện môi trường và nâng cao chất lượng sống.
Chính sách bồi thường thỏa đáng, người dân khẩn trương chấp nhận di dời để bàn giao mặt bằng sạch cho địa phương.
Đây là tiền đề cho các dự án chỉnh trang lớn hơn của TPHCM. Do vậy công tác bồi thường và tái định cư cần được thực hiện minh bạch, nhanh chóng để người dân yên tâm bàn giao mặt bằng, đồng thời kêu gọi sự phối hợp của các cấp chính quyền và người dân nhằm đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình”.
Dự án nạo vét, xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường bờ Bắc kênh Đôi dài 4,3km, tổng vốn hơn 7.300 tỷ đồng từ ngân sách TPHCM. Dự án gồm 3 gói thầu xây lắp, trong đó gói 2 đoạn cầu Hiệp Ân 2 đã khởi công ngày 13-8, được xem là “phát pháo” khởi đầu dự án.
Trong khi đó, gói 1 và gói 3 đang hoàn tất thủ tục thẩm định, phê duyệt thiết kế và lựa chọn nhà thầu, dự kiến khởi công trong tháng 9 và 10. Ngoài phạm vi 4,3km bờ kè, dự án còn kết hợp nạo vét 36,5km kênh rạch khác, xây dựng mảng xanh, đường dạo bộ và không gian công cộng ven kênh.
Dự án sau khi hoàn thành không chỉ giải quyết tình trạng ô nhiễm, thoát nước và chống ngập, mà còn mở ra trục giao thông thủy - bộ mới, kết nối các khu vực lân cận. Cảnh quan “trên bến dưới thuyền” truyền thống của Sài Gòn - Chợ Lớn sẽ được khôi phục, tạo điểm nhấn văn hóa - du lịch, đồng thời nâng cao giá trị bất động sản và chất lượng sống cho người dân.
Phối cảnh dự án khi hoàn thành vào năm 2028.
Để dự án đảm bảo tiến độ và chất lượng, ông Bùi Xuân Cường yêu cầu chủ đầu tư và các nhà thầu cần huy động máy móc, nhân lực để đảm bảo thi công nhanh chóng và chất lượng.
Được biết, TPHCM hiện còn gần 40.000 nhà trên và ven kênh rạch, trong đó quận 8 (trước đây) là nơi tập trung nhiều nhất. Ngoài dự án bờ Bắc kênh Đôi, TPHCM còn phê duyệt nhiều dự án hướng đến di dời toàn bộ nhà ven và trên kênh, dự kiến có gần 15.000 hộ dân, kết hợp đầu tư các khu tái định cư, nhà ở xã hội, cải tạo chung cư cũ... để bố trí cho người dân.
Cùng với quá trình giải tỏa, khoảng 36,5 km kênh rạch được nạo vét, xây bờ kè, kết hợp phát triển mảng xanh, không gian công cộng. TPHCM cũng rà soát các chỉ tiêu quy hoạch, khai thác và sử dụng đất hiệu quả sau khi di dời, để đạt hiệu quả cao trong việc chỉnh trang đô thị.
Bài, ảnh: ĐÌNH DƯ