Chọn trung tâm chính trị - hành chính luôn là vấn đề được quan tâm của một quốc gia, một vùng, một thành phố/thị xã... Bởi, trung tâm chính trị - hành chính chính không chỉ là trái tim của đơn vị hành chính; nó còn là nơi cả một vùng dân cư dù đang định cư tại chỗ hay đi xa hướng về. Nó chính là nơi kết nối con người với con người, con người với công việc và với cuộc sống. Vì thế, trên hết, trung tâm chính trị - hành chính cần là nơi thuận lợi để người dân dễ tiếp cận. Và cũng bởi lẽ đó mà xưa nay việc định đô luôn là công việc hệ trọng nhất của một quốc gia, hay chỉ đơn giản là công việc của một vùng dân cư nào đó. Lựa chọn trung tâm chính trị - hành chính vì thế, không chỉ là một quyết định kỹ thuật, mà còn là một câu chuyện về quá khứ, hiện tại và tương lai của vùng đất đó.
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - đại biểu Quốc hội chuyên trách khóa XV, việc lựa chọn trung tâm chính trị - hành chính cần được hiểu không phải chỉ là “nơi đặt trụ sở của bộ máy chính quyền, mà còn là trái tim của cả một tỉnh, nơi hội tụ những dòng chảy văn hóa, kinh tế và con người. Vì vậy, quyết định này cần được cân nhắc thấu đáo, không chỉ dựa trên lý trí mà còn phải hài hòa với cảm xúc và mong muốn của cộng đồng.”
Ở góc cạnh khác PGS.TS Ngô Thành Can - Giảng viên cao cấp Học viện Hành chính và quản trị công cho rằng, "Không thể nào một tỉnh mới kéo dài khoảng 100km mà lại đặt "thủ phủ" ở đầu này hay đầu kia, như vậy sẽ có thể dẫn đến khó khăn cho người dân ở khu vực còn lại khi có nhu cầu đến liên hệ, giải quyết công việc. Do vậy việc lựa chọn "thủ phủ" ở đâu phải tính toán kỹ càng.
Trong bối cảnh “vừa chạy vừa xếp hàng” khi tinh giản bộ máy gắn với sắp xếp tỉnh, xã và giảm cấp trung gian như hiện nay thì trên hết có lẽ cần lựa chọn một trung tâm chính trị - hành chính đã có đủ hạ tầng kỹ thuật tốt như điện, đường, công trình phụ trợ… để vừa tiết kiệm chi phí mà quan trọng là vừa đáp ứng yêu cầu giúp bộ máy công quyền có thể bắt tay vào công việc ngay lập tức, không có gián đoạn. Và vì vậy, trung tâm chính trị - hành chính của một địa phương nên là/phải là một điểm kết nối thuận lợi, nơi giao thông không chỉ thông suốt mà còn có tiềm năng mở rộng trong tương lai. Nó tuyệt nhiên không thể là một vùng đất biệt lập, mà phải là nơi mọi người có thể dễ dàng đến và đi, một nơi mà doanh nghiệp, nhà đầu tư, người dân đều cảm thấy thuận tiện khi làm việc và sinh sống. “Hạ tầng đô thị ở đó cần đủ vững chắc để không làm gián đoạn hoạt động quản lý nhà nước, đồng thời có không gian để tiếp tục phát triển, tránh tình trạng chật chội hay lạc hậu sau vài năm” - ông Sơn nói.
Nhưng để con người có thể gắn kết với trung tâm chính trị - hành chính thì ngoài những yếu tố thực tiễn từ cuộc sống, mỗi trung tâm hành chính cần có một câu chuyện của mình, khiến người dân sở tại cảm thấy tự hào và khách du lịch cảm thấy thoải mái, muốn khám phá. Ở đây là một bề dầy về lịch sử, văn hóa đủ sứcgiúp người ta gợi nhớ quá khứ nhưng cũng sẵn sàng kết nối người ta với thế giới hội nhập.
Cũng có lẽ vì thế, nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu khi nói về việc lựa chọn trung tâm chính trị - hành chính mới đều nhấn mạnh yếu tố đồng thuận của cộng đồng. Bởi, một trung tâm hành chính chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó nhận được sự quan tâm, yêu mến và vun đắp, gìn giữ của người dân trong vùng.
Hoàng Mai