Sản xuất hàng dệt may xuất khẩu tại Tổng công ty cổ phần Dệt may Hà Nội.
Năm 2025, đánh dấu sự phục hồi ấn tượng của ngành dệt may Việt Nam khi kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 46 tỷ USD, tăng khoảng 6% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là cột mốc quan trọng giúp ngành hoàn thành mục tiêu trong những năm tới.
Giữ đà tăng trưởng
Theo Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) Vũ Đức Giang, thời gian qua, ngành dệt may đối diện nhiều khó khăn, thách thức trước biến động thị trường, những bất ổn địa chính trị, đặc biệt là chính sách thuế quan của Mỹ khiến nhu cầu tiêu dùng sụt giảm, lượng tồn kho cao, tạo sức ép lớn tới hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nhờ sự chủ động, linh hoạt của cộng đồng doanh nghiệp đã giúp ngành duy trì đà tăng trưởng, giữ vững vị thế tốp 3 cường quốc xuất khẩu dệt may thế giới.
Năm 2025 cũng đánh dấu sự phục hồi ấn tượng của ngành với các chỉ số nổi bật như kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 46 tỷ USD, tăng 6% so với năm 2024. Xuất siêu đạt 21 tỷ USD, tỷ lệ giá trị nội địa tăng thêm đạt khoảng 52%, cho thấy bước tiến lớn trong việc chủ động nguồn cung nguyên phụ liệu, khẳng định vai trò trụ cột trong cán cân thương mại quốc gia. “Với chiến lược đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, khách hàng, đặc biệt, hàng dệt may Việt Nam hiện có mặt tại 138 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới cùng 28 doanh nghiệp dệt may đang đầu tư ra nước ngoài nhằm tận dụng tốt các chính sách, ưu đãi thuế quan, qua đó làm giảm rủi ro chính trị, chi phí vận chuyển, tiền lương,… sẽ là tiền đề quan trọng thúc đẩy ngành dệt may phát triển”, ông Vũ Đức Giang nhấn mạnh.
Với chiến lược đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, khách hàng, đặc biệt, hàng dệt may Việt Nam hiện có mặt tại 138 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới cùng 28 doanh nghiệp dệt may đang đầu tư ra nước ngoài nhằm tận dụng tốt các chính sách, ưu đãi thuế quan, qua đó làm giảm rủi ro chính trị, chi phí vận chuyển, tiền lương,… sẽ là tiền đề quan trọng thúc đẩy ngành dệt may phát triển.
Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) Vũ Đức Giang
Từ sau dịch Covid-19 đến nay, ngành dệt may đối diện nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là chính sách thuế quan mới của Mỹ đã tác động trực tiếp và tiêu cực đến ngành dệt may Việt Nam. Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) Cao Hữu Hiếu cho rằng, qua quá trình khảo sát tại các thị trường trọng điểm như Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc nhằm nắm bắt diễn biến nhu cầu, xu hướng tiêu dùng và cơ hội hợp tác cho thấy, nhu cầu tiêu dùng hàng dệt may toàn cầu chưa trở lại mức trước đại dịch; lạm phát và chi phí sinh hoạt cao tiếp tục khiến người tiêu dùng tại nhiều quốc gia thắt chặt chi tiêu cho các mặt hàng không thiết yếu. Sau khi chính sách thuế đối ứng của Mỹ có hiệu lực, sức mua tại thị trường này sụt giảm mạnh, đơn hàng giảm từ 20-30%. Những tháng tới, các doanh nghiệp tiếp tục đối diện thách thức rất lớn, bởi Mỹ là thị trường lớn, chiếm hơn 40% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.
Ông Cao Hữu Hiếu cũng phân tích thêm, việc tăng thuế khiến giá hàng hóa xuất khẩu tăng, lạm phát cao dẫn đến người tiêu dùng giảm chi tiêu. Các khảo sát mới đây cho thấy, mặc dù giá bán lẻ sản phẩm dệt may tại thị trường Mỹ chưa tăng nhưng áp lực chi phí sinh hoạt khác khiến nhu cầu mua sắm thời trang giảm rõ rệt. Cùng với đó, khách hàng có xu hướng đặt hàng ngắn hạn, đơn hàng nhỏ, yêu cầu giao hàng nhanh hay sức ép cạnh tranh cao khiến giá gia công giảm mạnh, kéo theo biên lợi nhuận giảm là những thách thức doanh nghiệp tiếp tục phải đối diện. “Với Vinatex, do linh hoạt triển khai các giải pháp ứng phó đã giúp đơn vị giữ đà tăng trưởng, bảo đảm doanh thu, tiến sát ngưỡng lợi nhuận 1.400 tỷ đồng như năm 2021 - mức cao nhất trong30 năm phát triển của Tập đoàn”, Tổng Giám đốc Vinatex khẳng định.
Tận dụng tốt cơ hội
Với định hướng phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn, ngành dệt may Việt Nam đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 64,5 tỷ USD vào năm 2030, tốc độ tăng trưởng bình quân 6,5-7%/năm, phát triển thị trường nội địa đạt quy mô 8-9 tỷ USD, trong đó, trọng tâm chiến lược là “xanh hóa-số hóa”, tăng tỷ lệ nội địa hóa lên hơn 60%, xây dựng thương hiệu thời trang lớn mạnh,… Muốn đạt được mục tiêu này,
Chủ tịch Vitas Vũ Đức Giang cho rằng, doanh nghiệp phải đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa thị trường, mặt hàng, khách hàng cũng như thúc đẩy khả năng kêu gọi đầu tư vào phần cung thiếu hụt, xây dựng chiến lược phát triển nguồn lực đi đôi với khoa học-công nghệ, đặc biệt phải xây dựng khát vọng đưa thương hiệu Việt Nam ra thị trường thế giới. “Việt Nam đã nghiên cứu và sản xuất một số mặt hàng khác biệt, có giá trị lớn, đáp ứng nhu cầu các ngành công nghiệp, y tế, hàng không,… Hiện một số các nhà máy đang hoàn thiện các khâu cuối cùng để đưa vào vận hành năm 2026. Đây là bước đột phá, nâng cao giá trị và thúc đẩy ngành phát triển trong thời gian tới”, ông Vũ Đức Giang nhấn mạnh.
Cũng theo ông Vũ Đức Giang, Việt Nam đã ký và tham gia 17 Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới sẽ là cơ hội rất lớn để các doanh nghiệp mở rộng thị trường, đối tác, khách hàng, kêu gọi đầu tư vào nguồn cung thiếu hụt nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa. Muốn tận dụng tốt các cơ hội, đòi hỏi doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định về xuất xứ sản phẩm để được hưởng các ưu đãi, đặc biệt là tránh khả năng bị Mỹ áp dụng thuế bổ sung đối với sản phẩm trung chuyển.
Tương tự, Tổng Giám đốc Vinatex Cao Hữu Hiếu đánh giá, dệt may là ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu đứng thứ ba cả nước nhưng đang đối diện nhiều thách thức trước bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, yêu cầu khắt khe từ các thị trường nhập khẩu chính. Do đó, doanh nghiệp phải chủ động trong việc đáp ứng các đơn hàng nhỏ, yêu cầu kỹ thuật cao, thời gian ngắn, giao hàng nhanh cũng như chủ động được nguồn cung nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước. Hiện tại, dệt may Việt Nam đang phụ thuộc rất lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc.
Đơn cử nguyên liệu cho ngành sợi, phải nhập khẩu 100% bông, 90-95% xơ, cùng các loại hóa chất, thuốc nhuộm trong nước chưa sản xuất được. Điều này dẫn đến rủi ro lớn cho ngành nếu Mỹ áp dụng quy định thuế quan đối với sản phẩm có tỷ lệ xuất xứ cao từ nước thứ ba. Tiếp đến, ngành dệt may Việt Nam chủ yếu tham gia khâu sản xuất, chưa phát triển mạnh ở các công đoạn tạo giá trị gia tăng cao như thiết kế, xây dựng thương hiệu hay phân phối. Mặt khác, Việt Nam không còn lợi thế về giá nhân công so với nhiều quốc gia xuất khẩu khác. Các đơn hàng cơ bản số lượng lớn, có giá gia công thấp đang chuyển dịch sang các quốc gia có giá nhân công rẻ,…
Muốn nâng cao khả năng cạnh tranh, doanh nghiệp phải đầu tư thiết bị, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với áp dụng khoa học-công nghệ hiện đại cũng như thay đổi mô hình tổ chức, cách thức quản trị để có thể chuyển hướng sản xuất sang các mặt hàng cao cấp, chuyên biệt, có giá trị gia tăng cao. Đồng thời chủ động nguồn nguyên liệu, đẩy mạnh xây dựng, phát triển thương hiệu, hình thành các trung tâm phát triển công nghiệp thời trang có quy mô lớn,… nhằm đẩy mạnh sản xuất, qua đó giữ vững vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tổng Giám đốc Vinatex Cao Hữu Hiếu
“Muốn nâng cao khả năng cạnh tranh, doanh nghiệp phải đầu tư thiết bị, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với áp dụng khoa học-công nghệ hiện đại cũng như thay đổi mô hình tổ chức, cách thức quản trị để có thể chuyển hướng sản xuất sang các mặt hàng cao cấp, chuyên biệt, có giá trị gia tăng cao. Đồng thời chủ động nguồn nguyên liệu, đẩy mạnh xây dựng, phát triển thương hiệu, hình thành các trung tâm phát triển công nghiệp thời trang có quy mô lớn,… nhằm đẩy mạnh sản xuất, qua đó giữ vững vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Cao Hữu Hiếu khẳng định.
HOÀNG ANH