Bác sĩ tư vấn cho chị em phụ nữ trong độ tuổi nguy cơ cao nên khám định kỳ và tầm soát ung thư mỗi năm/lần
Báo động từ những con số
Theo thống kê từ Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 22.000 ca mắc ung thư vú mới và hơn 9.000 trường hợp tử vong. Đối với ung thư cổ tử cung, con số tử vong là hơn 4.000 phụ nữ mỗi năm, phần lớn do phát hiện muộn.
Tại Khoa Ung bướu, Bệnh viện Trung ương Huế, tỷ lệ bệnh nhân nữ chiếm đến 60-70% trong tổng số các ca đang điều trị. Trong đó, không ít trường hợp là ung thư vú và cổ tử cung. Đáng chú ý, nhiều người chỉ biết mình mắc bệnh khi đã vào giai đoạn tiến triển.
Chị Nguyễn Thị X. (45 tuổi, trú tại TX. Hương Trà) là một trong số đó. “Trước giờ tôi không hề khám sức khỏe định kỳ. Nhờ đợt khám tổng quát tại cơ quan, tôi phát hiện bị ung thư vú giai đoạn 2. May mắn là điều trị kịp thời nên giờ sức khỏe đã ổn định. Nếu chậm trễ hơn chút nữa, có lẽ tôi đã không còn cơ hội”, chị X. chia sẻ.
Theo các bác sĩ chuyên khoa ung bướu, không ít phụ nữ vẫn có tâm lý chủ quan, chỉ đi khám khi thấy triệu chứng rõ ràng, đau nhức cụ thể. Tuy nhiên, khi đó, bệnh thường đã ở giai đoạn nặng, việc điều trị trở nên khó khăn, tốn kém và nguy cơ tử vong cao.
Theo bác sĩ Trần Thị Linh, công tác tại Trạm Y tế xã Phong Xuân (TX. Phong Điền): “Trước đây, nhiều phụ nữ ngại đi khám vì sợ tốn kém hoặc nghĩ mình khỏe. Nhưng nhờ các đợt truyền thông, tổ chức khám miễn phí tại cộng đồng, chúng tôi đã phát hiện không ít ca ung thư ở giai đoạn sớm. Việc điều trị lúc đó nhẹ nhàng, hiệu quả và bệnh nhân có cơ hội hồi phục hoàn toàn”.
Cơ hội từ sàng lọc sớm
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khẳng định: Ung thư cổ tử cung là loại ung thư có thể phòng ngừa và chữa khỏi nếu phát hiện sớm, còn ung thư vú là loại phổ biến nhất ở phụ nữ toàn cầu, và Việt Nam cũng không ngoại lệ.
Tại thành phố Huế, hoạt động tầm soát ung thư phụ nữ đang được triển khai đồng bộ từ tuyến xã, phường đến tuyến huyện. Đến nay, 100% trung tâm y tế tuyến huyện có kế hoạch khám và sàng lọc ung thư vú, cổ tử cung. Các hoạt động truyền thông, tư vấn cộng đồng cũng được tổ chức thường xuyên nhằm góp phần nâng cao nhận thức cho chị em phụ nữ, đặc biệt là các địa phương vùng sâu, vùng xa.
Theo ThS.BSCKI. Hà Thị Mỹ Dung, Trưởng khoa Sức khỏe sinh sản, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Huế, virus HPV là tác nhân chính gây ung thư cổ tử cung, đặc biệt là 14 tuýp có nguy cơ cao. Trong chương trình sàng lọc hiện nay, ngoài xét nghiệm tế bào cổ tử cung, còn có thêm kỹ thuật phát hiện tuýp HPV, giúp định hướng theo dõi và điều trị phù hợp. Đặc biệt, việc tiêm vắc-xin phòng HPV cho trẻ em gái từ tuổi dậy thì cũng là biện pháp phòng ngừa hiệu quả ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, phụ nữ nên chủ động khám sức khỏe phụ khoa định kỳ, tối thiểu 1 lần/năm.
Đối với ung thư vú, chương trình tập trung vào tự khám vú, siêu âm, khám lâm sàng và chụp nhũ ảnh đối với phụ nữ trên 40 tuổi. Khi phát hiện khối u bất thường, bệnh nhân được chỉ định khám chuyên sâu. Những phương pháp này hiện đã được phổ biến tại nhiều cơ sở y tế tuyến dưới với chi phí thấp hoặc miễn phí qua các chương trình y tế cộng đồng.
ThS.BSCKI. Hà Thị Mỹ Dung cho biết thêm, để nâng cao hiệu quả, ngành y tế thành phố Huế đã và đang triển khai nhiều hình thức truyền thông đa dạng, phù hợp với từng nhóm phụ nữ, theo đặc thù văn hóa - xã hội từng vùng miền. Việc phối hợp giữa truyền thông cộng đồng và truyền thông tại cơ sở y tế nhằm thay đổi hành vi, nâng cao nhận thức phòng, chống ung thư. Trong đó, mục tiêu đặt ra đến hết năm 2025 có ít nhất 40% phụ nữ trong độ tuổi 30-49 thuộc nhóm nguy cơ cao được tầm soát ung thư cổ tử cung và ung thư vú.
Hiệu quả từ công tác khám sàng lọc tại tuyến y tế cơ sở trên địa bàn ngày càng rõ nét khi chất lượng khám, chữa bệnh không ngừng được nâng cao. Theo PGS.TS. Trần Kiêm Hảo, Giám đốc Sở Y tế thành phố Huế, hệ thống mạng lưới bệnh viện tuyến tỉnh đã được tổ chức kết nối hiệu quả giữa các bệnh viện đa khoa và chuyên khoa, đáp ứng tốt mô hình bệnh tật và nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân. Đặc biệt, công tác khám sàng lọc, phát hiện sớm bệnh tật tại các trạm y tế cơ sở được triển khai đồng bộ, quyết liệt, góp phần giảm tải cho tuyến trên và nâng cao chất lượng điều trị.
Bài, ảnh: Thanh Hương