Vừa qua, đoàn công tác của Bộ Y tế do Phó cục trưởng Cục Phòng bệnh Võ Hải Sơn dẫn đầu đã trực tiếp kiểm tra công tác phòng chống dịch tại tỉnh Lạng Sơn.
Đây là địa phương có cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, nơi có nguy cơ cao tiếp nhận người nhập cảnh từ vùng có dịch.
Ảnh minh họa.
Tại đây, đoàn đã kiểm tra công tác giám sát y tế đối với người, phương tiện, hàng hóa và điều kiện phòng chống véc tơ truyền bệnh, đồng thời khảo sát thực địa tại Trạm Y tế xã Đồng Đăng và làm việc với Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, Trung tâm Kiểm dịch Y tế quốc tế và Bệnh viện Đa khoa tỉnh về công tác chuẩn bị ứng phó dịch bệnh.
Trước đó, Bộ Y tế đã có văn bản chỉ đạo các địa phương triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống bệnh Chikungunya, trong đó yêu cầu giám sát chặt chẽ người nhập cảnh, đặc biệt từ vùng đang có dịch.
Đồng thời phát hiện sớm và xử lý triệt để các ca nghi ngờ; lồng ghép hoạt động diệt lăng quăng, bọ gậy và vệ sinh môi trường trong các chiến dịch phòng chống sốt xuất huyết. Ngành y tế cũng được yêu cầu sẵn sàng nguồn lực, thuốc men, hóa chất và trang thiết bị để kịp thời ứng phó khi dịch xảy ra.
Tại Hải Phòng, UBND thành phố đã khẩn trương chỉ đạo Sở Y tế, các sở ngành liên quan và chính quyền địa phương triển khai các biện pháp tăng cường phòng chống dịch theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Kiểm dịch y tế tại cửa khẩu và cảng biển được duy trì 24/24, đặc biệt chú trọng giám sát người trở về từ vùng có dịch.
Hà Tĩnh cũng đang siết chặt kiểm dịch tại các cửa khẩu, cảng biển, đồng thời tăng cường tuyên truyền phòng bệnh và diệt muỗi tại cộng đồng. CDC Hà Tĩnh cho biết đã bố trí lực lượng trực 24/24 tại các cửa khẩu để giám sát sức khỏe người nhập cảnh, kịp thời phát hiện ca nghi ngờ và triển khai các biện pháp cách ly, điều tra dịch tễ nếu cần thiết.
Tại TP.HCM, tuy chưa ghi nhận ca mắc Chikungunya trong cộng đồng, nhưng hệ thống giám sát của ngành y tế vẫn đang hoạt động liên tục.
Từ tháng 5/2025, Viện Pasteur TP.HCM đã triển khai giám sát virus Chikungunya, Zika và Dengue tại TP.HCM, Tây Ninh, Kiên Giang.
Kết quả bước đầu chưa phát hiện ca mắc Chikungunya, song nguy cơ dịch bệnh xâm nhập và bùng phát vẫn hiện hữu. Điều đáng chú ý là nhiều nghiên cứu cho thấy Chikungunya từng lưu hành tại Việt Nam.
Trong giai đoạn 2010-2014, đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford phối hợp với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM đã phát hiện một số ca bệnh Chikungunya ở trẻ em tại các tỉnh phía Nam.
Các chủng virus được xác định có nguồn gốc từ Ấn Độ Dương, tương đồng với các chủng ghi nhận ở Campuchia. Ngoài ra, các khảo sát huyết thanh sau đó tại TP.HCM, An Giang, Huế và Đắk Lắk đều phát hiện tỷ lệ nhất định người dân có kháng thể với virus Chikungunya, cho thấy bệnh đã từng xuất hiện từ thập niên 1980.
Chikungunya là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Chikungunya gây ra, lây lan chủ yếu qua muỗi vằn Aedes aegypti và Aedes albopictus, cùng loại muỗi gây bệnh sốt xuất huyết và Zika.
Triệu chứng điển hình bao gồm sốt cao đột ngột, đau khớp dữ dội, phát ban, đau cơ, nhức đầu và mệt mỏi. Mặc dù bệnh thường lành tính và tự khỏi, nhưng một số trường hợp có thể bị đau khớp kéo dài nhiều tháng, đặc biệt là người già, trẻ nhỏ hoặc người có bệnh nền.
Đến nay, vẫn chưa có vaccine hay thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh Chikungunya. Chính vì vậy, biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tránh muỗi đốt và loại bỏ nơi sinh sản của muỗi.
Ngành Y tế khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp như: đậy kín dụng cụ chứa nước, thau rửa lu chậu hằng tuần, thả cá vào bể nước, thu gom vật dụng chứa nước đọng, mặc quần áo dài tay, ngủ màn kể cả ban ngày, sử dụng kem chống muỗi và phối hợp với chính quyền trong các đợt phun hóa chất phòng dịch.
Đặc biệt, khi có triệu chứng nghi ngờ như sốt, đau khớp, phát ban, người dân cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng và ngăn ngừa lây lan trong cộng đồng.
Mặc dù hiện nay chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya tại Việt Nam, nhưng trước sự gia tăng giao lưu quốc tế và biến đổi khí hậu khiến môi trường thuận lợi hơn cho muỗi phát triển, nguy cơ dịch bệnh xâm nhập là hoàn toàn có thật.
Hơn 110 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới đã ghi nhận bệnh Chikungunya, bao gồm cả các nước châu Âu.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã đưa bệnh này vào danh sách cảnh báo toàn cầu đầu năm 2025. Trong bối cảnh đó, sự chủ động của hệ thống y tế, chính quyền các cấp và đặc biệt là ý thức phòng bệnh của người dân sẽ là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Ngành Y tế kêu gọi toàn dân nâng cao cảnh giác, cùng chung tay thực hiện thông điệp: Không có lăng quăng, không có muỗi, không có Chikungunya, không có sốt xuất huyết.
D.Ngân