Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Tăng cường cơ chế thực thi, giám sát triển khai quy hoạch

8 giờ trướcBài gốc

Tiếp tục Kỳ họp thứ Chín, chiều 10/5 Quốc hội thảo luận tại Tổ về 3 dự án Luật.

Cụ thể gồm: dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Tăng cường cơ chế thực thi, giám sát triển khai quy hoạch. Ảnh: Lâm Hiển

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham dự phiên thảo luận tại Tổ 13 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Bắc Ninh, Hậu Giang, Đắk Lắk và Lào Cai).

Quy hoạch phải công khai, minh bạch, đồng bộ

Thảo luận tại tổ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tán thành sự cần thiết, ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch.

Chủ tịch Quốc hội nhất trí với ý kiến của các ĐBQH về việc pháp luật về quy hoạch hiện nay rất phức tạp, Quốc hội Khóa XIV đã ban hành Luật Quy hoạch, Chính phủ, các bộ, ngành đã ban hành nhiều Nghị định, thông tư hướng dẫn nhưng đến nay có nhiều vấn đề ách tắc.

"Lần này, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch là làm sao để hoàn thiện hệ thống quy hoạch tích hợp và đồng bộ, bảo đảm liên kết giữa quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh, tránh chồng chéo, mâu thuẫn".

ĐBQH Nguyễn Anh Tuấn (Bắc Ninh) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, tới đây, nếu được Quốc hội thông qua chúng ta sẽ tổ chức chính địa phương theo mô hình 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp xã, trong cấp xã sẽ có phường, xã, đặc khu.

Do vậy, theo Chủ tịch Quốc hội, cần phải quy định rõ cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành và các địa phương trong lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, tăng cường các yếu tố phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quy hoạch...

"Trước mắt, phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều để phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị sau khi sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính; đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền, việc gì Quốc hội quyết, việc gì Chính phủ, bộ, địa phương quyết để thực hiện cho đồng bộ", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Đối với các nội dung còn có nhiều ý kiến khác nhau, chưa được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng, Chủ tịch Quốc hội nhất trí cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát, đánh giá tổng kết thực tiễn khi sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch.

Lưu ý quy hoạch là lĩnh vực rộng, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, việc sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch cần được xem xét trong tương quan với các luật khác như: Luật Đất đai, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Điện lực, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Địa chất và khoáng sản, Luật Biển Việt Nam, Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, Luật Tài nguyên nước... để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.

Quang cảnh họp Tổ 13, chiều 10/5. Ảnh: Lâm Hiển

Theo Chủ tịch Quốc hội, quy hoạch là phải bảo đảm tính minh bạch và đồng bộ. Phải quy định công khai thông tin quy hoạch, lấy ý kiến nhân dân, đặc biệt là lấy ý kiến đối với nhóm chịu ảnh hưởng trực tiếp trong quy hoạch; thiết lập cơ chế giám sát độc lập để bảo đảm quy hoạch không bị điều chỉnh tùy tiện vì lợi ích cục bộ.

"Các đồng chí ở địa phương đã biết, có khi quy hoạch nhiệm kỳ này thế này, sang nhiệm kỳ sau, ông Bí thư, Chủ tịch mới lại điều chỉnh, thay đổi, bổ sung quy hoạch. Nếu không bảo đảm tính công khai, minh bạch, đồng bộ thì quy hoạch sẽ liên tục bị thay đổi. Đây là vấn đề chúng ta phải tính toán thật kỹ", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Về triển khai quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, phải tăng cường cơ chế thực thi và cơ chế giám sát. Vậy ai giám sát? Quốc hội, HĐND các địa phương, Mặt trận, các đoàn thể và nhân dân giám sát, nếu quy hoạch được công khai, minh bạch để nhân dân giám sát, nhân dân đồng thuận thì việc triển khai quy hoạch sẽ tốt, khả thi, hiệu quả.

Về hệ thống quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, trường hợp bổ sung quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành vào hệ thống quy hoạch nhưng không thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thì việc lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, thực hiện, điều chỉnh quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành phải thực hiện theo quy định của Luật Quy hoạch và pháp luật có liên quan. Do đó, cần có phương án xử lý để tránh mâu thuẫn, chồng chéo, xung đột giữa các luật có thể phát sinh.

Đánh giá cụ thể những vướng mắc trong thực tiễn

Về phân cấp thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch thực hiện quy hoạch, theo Chủ tịch Quốc hội, Luật lần này phải đổi mới mạnh mẽ việc phân cấp, phân quyền theo chủ trương của Đảng.

Theo đó, phân cấp thẩm quyền của Quốc hội cho Chính phủ trong việc xác định các vùng cần lập quy hoạch vùng và quyết định quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia.

Phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định danh mục các dự án ưu tiên đầu tư trong kế hoạch thực hiện quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch tỉnh.

Phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt điều chỉnh quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh đối với quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 để đáp ứng yêu cầu về sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị đánh giá cụ thể những vướng mắc trong thực tiễn dẫn đến cần phân cấp thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch thực hiện quy hoạch.

"Các đại biểu đã nêu những vướng mắc trong thực hiện Luật Quy hoạch năm 2017. Thời gian qua, chúng ta cũng đã điều chỉnh bằng một số nghị quyết của Quốc hội, nhưng vẫn chưa triệt để. Luật, nghị quyết, nghị định thì cũng là do chúng ta ban hành, nếu ách tắc chỗ nào thì chúng ta phải sửa. Ủy ban Kinh tế và Tài chính phải phối hợp với Bộ Tài chính để rà soát những vướng mắc ở cả quá khứ, hiện tại và dự báo trong tương lai để tháo gỡ", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Riêng đối với quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, trường hợp cần phân cấp cho Chính phủ thì cần nghiên cứu để tích hợp một số nội dung quan trọng của 2 quy hoạch này vào nội dung của quy hoạch tổng thể quốc gia, bảo đảm quyền giám sát, quyết định của Quốc hội đối với các nguồn lực đặc biệt, có tầm quan trọng quốc gia.

"Sửa gì thì sửa, nhưng phải bảo đảm không vi hiến, tuân thủ Hiến pháp", Chủ tịch Quốc hội khẳng định.

Về trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, theo Chủ tịch Quốc hội, việc rút ngắn quy trình điều chỉnh quy hoạch theo hướng giản lược các bước không phải thực hiện thủ tục xin chủ trương điều chỉnh quy hoạch; không phải thực hiện đánh giá môi trường chiến lược sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cân nhắc, đối với trường hợp điều chỉnh quy hoạch làm thay đổi quy mô, nội dung lớn như thay đổi định hướng phát triển, mục tiêu sử dụng đất mà không phải thực hiện đánh giá môi trường chiến lược sẽ có tác động xấu đến môi trường và tiềm ẩn rủi ro cho phát triển bền vững.

Cùng với đó, cần nhắc quy định giao Chính phủ rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quy hoạch tại khoản 11 Điều 2 của dự thảo Luật. "Ủy ban Kinh tế và Tài chính tiếp tục trao đổi, làm rõ trường hợp nào phải trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo quy định", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Trước đó, trong thảo luận tổ, các ĐBQH bày tỏ nhất trí với sự cần thiết sửa đổi bởi hiện nay, nước ta đang có một hệ thống quy hoạch rất phức tạp, với ba loại quy hoạch do Quốc hội phê duyệt, 39 loại quy hoạch ngành quốc gia và 63 quy hoạch cấp tỉnh do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Các loại quy hoạch này có mục đích, tiêu chí và thời hạn khác nhau, gây khó khăn trong việc đảm bảo tính thống nhất và liên kết.

"Với một hệ thống quy hoạch như vậy thì làm thế nào, cơ sở nào để đánh giá, bảo đảm sự thống nhất, phù hợp của các loại quy hoạch với nhau? Điều này gần như không tưởng", ĐBQH Nguyễn Ngọc Bảo (Bắc Ninh) nêu quan điểm.

ĐBQH Nguyễn Ngọc Bảo (Bắc Ninh) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Dẫn thông tin từ giám sát tối cao của Quốc hội về thị trường bất động sản và nhà ở xã hội vừa qua, đại biểu Nguyễn Ngọc Bảo cho biết, giám sát cũng đã chỉ ra một trong những vấn đề cần phải tháo gỡ khó khăn chính là hệ thống quy hoạch và hệ thống pháp luật về quy hoạch.

Dù vậy, theo đại biểu, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch hiện nay vẫn chưa giải quyết triệt để những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn vừa qua.

Mặc dù dự thảo Luật có một số điểm mới như đưa các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành vào hệ thống quy hoạch quốc gia, nhưng điều này lại tạo ra sự phức tạp hơn, vì các quy hoạch chuyên ngành này vẫn phải tuân thủ các luật chuyên ngành khác.

Do vậy, về lâu dài, theo đại biểu, cần có sự nghiên cứu, cải cách sâu rộng hơn về thể chế, quy hoạch để tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư, phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời đáp ứng được yêu cầu của các nghị quyết về chiến lược phát triển. Cần xác định rõ vai trò của quy hoạch là công cụ quản lý nhà nước cứng hay là công cụ định hướng phát triển kinh tế-xã hội hiệu quả.

Không tạo thêm gánh nặng mà là để bảo vệ môi trường kinh doanh công bằng, lành mạnh

Các ĐBQH Tổ 13 cơ bản nhất trí sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp như Chính phủ đã trình và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã nêu.

Theo các đại biểu, đây là bước hoàn thiện pháp luật quan trọng, thể hiện tinh thần quyết liệt trong cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đồng thời nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp trong bối cảnh mới.

ĐBQH Nguyễn Thị Lan Anh (Lào Cai) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

ĐBQH Nguyễn Văn Quân (Hậu Giang) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Về quy định liên quan đến “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp”, ĐBQH Lê Thu Hà (Lào Cai) đánh giá đây là một điểm mới quan trọng, thể hiện rõ cam kết của Việt Nam trong phòng, chống rửa tiền và minh bạch hóa sở hữu doanh nghiệp.

“Việc bổ sung khái niệm “chủ sở hữu hưởng lợi” không chỉ là yêu cầu của thực tiễn mà còn là nghĩa vụ của Việt Nam với cộng đồng quốc tế, đặc biệt là trong thực hiện các khuyến nghị của Nhóm hành động tài chính (FATF)”, đại biểu Lê Thu Hà nhấn mạnh.

ĐBQH Lê Thu Hà (Lào Cai) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Dẫn thông tin hơn 160 quốc gia đã áp dụng quy định tương tự, Singapore, Anh, Đức hay Nhật Bản, thông tin chủ sở hữu hưởng lợi là nội dung bắt buộc trong đăng ký doanh nghiệp, đại biểu Lê Thu Hà cho rằng, mục tiêu của quy định này không phải là tạo thêm gánh nặng cho doanh nghiệp mà để bảo vệ môi trường kinh doanh công bằng, lành mạnh.

Vấn đề ở đây, theo đại biểu là, “thiết kế cơ chế thực hiện hợp lý, minh bạch, ứng dụng mạnh mẽ dữ liệu và chuyển đổi số, giảm tối đa chi phí tuân thủ. Thay vì yêu cầu doanh nghiệp khai báo nhiều lần, chúng ta cần tích hợp thông tin từ hệ thống dữ liệu đã có – như cơ sở dữ liệu thuế, ngân hàng, dân cư – để hỗ trợ xác minh, đối soát. Việc kê khai cần rõ ràng về đối tượng, tránh hiểu sai, hiểu rộng, gây khó khăn cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cần rà soát kỹ lưỡng các quy định chuyển tiếp để tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp đã thành lập”.

Đại biểu Lê Thu Hà cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành nghị định hướng dẫn, đồng bộ với thời điểm Luật có hiệu lực, bảo đảm tính thống nhất với Luật Phòng, chống rửa tiền, và không phát sinh thêm thủ tục hành chính.

Phạm Thúy

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/chu-tich-quoc-hoi-tran-thanh-man-tang-cuong-co-che-thuc-thi-giam-sat-trien-khai-quy-hoach-10371982.html