U to gấp hàng chục lần bình thường
Các bác sĩ Khoa Ngoại – Tiết niệu, Bệnh viện Hữu Nghị vừa phẫu thuật thành công cho bệnh nhân nam 83 tuổi có tuyến tiền liệt kích thước “khủng” lên tới 600 gram – gấp hàng chục lần so với bình thường.
Trước phẫu thuật, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tiểu khó kéo dài, bí tiểu tái diễn nhiều lần, kèm theo rối loạn tiêu hóa do khối u tuyến tiền liệt khổng lồ chèn ép trực tràng.
Sau khi được BSCKII Nguyễn Hồng Long, Trưởng khoa Ngoại Tiết niệu cùng ê-kíp tiến hành phẫu thuật, ca mổ đã thành công tốt đẹp.
Khối u có kích thước khổng lồ trên phim chụp - Ảnh BVCC
Chỉ sau 10 ngày hậu phẫu, bệnh nhân hồi phục tốt, các triệu chứng đường tiểu dưới và tiêu hóa được cải thiện rõ rệt, ăn uống, sinh hoạt bình thường và đã được xuất viện.
Các chuyên gia cho biết, tuyến tiền liệt là một cơ quan nhỏ của bộ phận sinh dục nam có trọng lượng khoảng 20gr nằm ở vị trí dưới bàng quang, trước trực tràng và bao xung quanh niệu đạo. Đối với cơ thể nam giới, tuyến tiền liệt có vai trò tạo áp lực lên niệu đạo để kiểm soát lượng nước tiểu.
Đồng thời, tiền liệt tuyến còn là cơ quan sản xuất một số chất trong tinh dịch, nuôi dưỡng, bảo vệ và hỗ trợ tinh trùng di chuyển nhanh trong bộ phận sinh dục nữ để gặp trứng.
U tuyến tiền liệt, u xơ tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt lành tính đều là thuật ngữ dùng để nói về tình trạng kích thước tuyến tiền liệt tăng sinh một cách bất thường gây ra tình trạng chèn ép lên các cơ quan xung quanh, niệu đạo và bàng quang.
Ê - kíp phẫu thuật cho bệnh nhân - Ảnh BVCC
U tuyến tiền liệt phát triển theo 3 giai đoạn từ nhẹ đến nặng với các triệu chứng khác nhau.
Giai đoạn đầu, bệnh có thể dễ dàng phát hiện thông qua một số biểu hiện như khó tiểu, đi tiểu vội, tia tiểu yếu, lượng nước tiểu ít và tiểu nhiều lần về đêm. Giai đoạn này, trọng lượng tuyến tiền liệt vào khoảng 45g và có thể kiểm soát bằng thuốc.
Giai đoạn 2: Do một số tác nhân tâm lý khiến người bệnh ngại điều trị có thể dẫn đến bệnh chuyển sang giai đoạn 2 với các tổn thương bao gồm: Bàng quang dãn, ứ đọng nước tiểu, tiểu buốt, tiểu dắt, khó đi tiểu, nước tiểu đục, tần suất đi tiểu tăng cả ngày và đêm. Thời điểm này, tuyến tiền liệt có trọng lượng trên 45g và cần can thiệp y khoa theo chỉ định của bác sĩ điều trị.
Giai đoạn 3: Đây là thời điểm bệnh nặng và cần điều trị ngay để hạn chế biến chứng dẫn đến suy thận. Những triệu chứng ở giai đoạn 3 mà bệnh nhân có thể gặp phải bao gồm: Nước tiểu rỉ ra liên tục và không tự chủ; Bàng quang căng phồng quá mức gây chèn ép các cơ quan lân cận dẫn đến thường xuyên đau tức bụng hoặc rối loạn chứng năng các cơ quan lân cận.
Có thể xuất hiện tình trạng đi tiểu ra máu do các tĩnh mạch trong bàng quang và niệu đạo bị vỡ.
Da xanh xao, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, chán ăn, mất ngủ, cơ thể mệt mỏi, suy nhược, tăng huyết áp là các triệu chứng u xơ tiền liệt tuyến toàn thân có thể ở người bệnh.
Khối u khổng lồ được cắt bỏ - Ảnh BVCC
Đừng để biến chuyển thành ung thư
GS.TS Đỗ Trọng Hiếu, Nguyên Vụ trưởng Vụ sức khỏe sinh sản Bộ Y tế nhấn mạnh, tuyến tiền liệt nằm dưới bàng quang và ôm quanh cổ bàng quang. Vùng tuyến tiền liệt sau chia ra làm hai vùng nhỏ. Vùng ngoại vi to gấp 3 lần vùng trung tâm.
Trái lại vùng tuyến tiền liệt nhỏ hơn nhưng lại là vùng phát sinh các u lành mà ta quen gọi là phì đại lành tính gây ra các triệu chứng đái khó, đái nhỏ giọt, có thể bí đái. Bình thường ở người trẻ dưới 40 tuyến tiền liệt chỉ có trọng lượng chừng 15 – 20g, trên tuổi này có thể to đến 25g. Khi phì đại lành tính tuyến này có thể nặng tới 50 – 100g hoặc hơn gây khó đái, đái són và bí đái.
BS Nguyễn Bá Hưng, Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec cho biết, khi đã lớn tuổi không nên bỏ qua và theo dõi tuyến tiền liệt. Theo thống kê ở Việt Nam hiện nay có tới 45 - 70% số nam giới trong độ tuổi từ 45 - 75 mắc căn bệnh này, tuổi càng cao thì tỉ lệ mắc bệnh càng lớn.
Còn theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, có trên 50% nam giới ở độ tuổi từ 60 - 70 bị u xơ tuyến tiền liệt, tỷ lệ này lên đến 90% ở những người 80 tuổi. Sự phát triển bất thường của tuyến không chỉ làm suy giảm chức năng của tuyến mà còn gây chèn ép niệu đạo, làm cản trở sự lưu thông của nước tiểu gây tiểu yếu, tiểu nhỏ giọt, đái són, tiểu nhiều lần..., có thể bí đái hoàn toàn và nặng hơn là biến chứng ung thư.
GS.TS Nguyễn Bá Đức, Nguyên Giám đốc Bệnh viện K, Phó chủ tịch Hội ung thư Việt Nam nhấn mạnh, ung thư tuyến tiền liệt ở Mỹ là loại ung thư có tỷ lệ mắc cao nhất và là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai trong các bệnh ung thư ở nam.
Tại Việt Nam bệnh cũng có xu hướng gia tăng và ngày càng trẻ hóa. Theo ghi nhận, bệnh phổ biến đứng hàng thứ 9 trong các bệnh ung thư ở nam giới với tỷ lệ mới mắc chung theo tuổi là 4,7/100.000 dân. Bệnh hay gặp ở người sau 50 tuổi. Vì vậy, đàn ông từ 50 tuổi trở lên nên tiến hành thăm khám trực tràng hàng năm kết hợp với định lượng PSA để phát hiện sớm bệnh.
Kích thước khối u khổng lồ trên phim chụp - Ảnh BVCC
Bởi theo các chuyên gia, khi mắc ung thư tuyến tiền liệt, người bệnh này sẽ bị giảm tuổi thọ trung bình 9 năm. Ở giai đoạn sớm, khối u còn khu trú ở trong tuyến và không có biểu hiện lâm sàng, chỉ chẩn đoán được nhờ sinh thiết và làm giải phẫu bệnh.
Ở giai đoạn tiến triển, bệnh nhân bị tiểu khó hoặc bí tiểu do ung thư xâm lấn vào niệu đạo, hoặc đau xương do di căn xương chậu, cột sống, di căn hạch, di căn phổi...Khi biến chứng phát triển, di căn xương sống làm liệt 2 chân, liệt nửa người, xâm lấn tại chỗ gây bế tắc đường tiểu và suy thận, xâm lấn qua trực tràng làm bế tắc, không đi cầu được phải mở hậu môn nhân tạo.
Muộn hơn có thể di căn não, phổi, gan, dạ dày, tuyến thượng thận, xuất huyết tiêu hóa... Nhưng nếu được chẩn đoán sớm và điều trị triệt để thì bệnh nhân có thể sống thêm được trên dưới 10 năm.
Các yếu tố giúp giảm nguy cơ bệnh gồm lycopene (có nhiều trong cà chua), các vitamin A, E, selen, isoflavonoids và lignans (2 chất này có nhiều trong đậu nành và những loại rau khác). Hoạt động thể dục thể thao đều đặn cũng giúp dự phòng ung thư tuyến tiền liệt.
Thúy Nga