Thí sinh thi tốt nghiệp THPT năm 2024. Ảnh: Xuân Phú.
Chủ động từ cơ sở giáo dục
Theo lộ trình Bộ GD&ĐT công bố, tháng 6/2027 sẽ tổ chức thi tốt nghiệp THPT trên máy tính tại các điểm có đủ điều kiện.
Để chuẩn bị cho hình thức thi mới này, dự kiến trong tháng 4-5/2026, Bộ GD&ĐT sẽ thử nghiệm câu hỏi thi trên máy tính với quy mô khoảng 100 nghìn thí sinh; tháng 7/2026, trình Chính phủ xem xét ban hành Đề án tổ chức thi tốt nghiệp THPT trên máy tính; tháng 10-12/2026, ban hành quy trình, quy định, thi trên máy tính, các địa phương bố trí một số điểm tổ chức thí điểm thi trên máy tính năm 2027 và chuẩn bị đầu tư cơ sở vật chất…
Ông Võ Tấn Phát, Hiệu trưởng Trường THPT Vĩnh Long (tỉnh Vĩnh Long) cho biết: Để chuẩn bị cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính và trong lúc chờ hướng dẫn chính thức từ Bộ/Sở GD&ĐT, Trường THPT Vĩnh Long đã rà soát cơ sở vật chất, các điều kiện hạ tầng, như hệ thống máy tính, đường truyền internet, hệ thống camera giám sát,… để có kế hoạch duy tu, bảo dưỡng.
Ngoài ra, nhà trường đã xây dựng kế hoạch và tổ chức bồi dưỡng, triển khai Khung năng lực số cho học sinh, đáp ứng các tiêu chí theo quy định của Bộ GD&ĐT.
Các tổ chuyên môn tiến hành xây dựng ngân hàng câu hỏi, đề kiểm tra theo định dạng thi tốt nghiệp THPT và tăng cường tổ chức cho học sinh kiểm tra, đánh giá trên máy tính để học sinh quen dần, tránh bị lo lắng, lúng túng khi tham gia kỳ thi trên máy tính.
Trong thời gian tới, nhà trường tiếp tục rà soát lại cơ sở vật chất; tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho giáo viên để nâng cao trình độ công nghệ thông tin, kỹ năng phát hiện các gian lận khi tổ chức kiểm tra trên máy tính, rà soát lựa chọn phần mềm ứng dụng phù hợp, hiệu quả, an toàn để tổ chức kiểm tra trên máy tính,…
Chuẩn bị cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính, ông Nguyễn Ngọc Hiền, Hiệu trưởng Trường THPT Hương Vinh (TP.Huế) thông tin, nhà trường đã bước đầu và sẽ có những chuẩn bị như sau:
Thứ nhất, lãnh đạo nhà trường đã nắm bắt thông tin, tìm hiểu kỹ lộ trình của Bộ GD&ĐT; từ đó có bước chuẩn bị cơ bản ban đầu để đón đầu và thực hiện tốt Kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính khi được chọn tổ chức thi thí điểm.
Thứ hai, tiến hành rà soát, xây dựng kế hoạch nâng cấp phòng máy tính, đảm bảo số lượng máy đủ cho các ca thi, cấu hình đáp ứng phần mềm thi, hệ thống nguồn điện dự phòng. Triển khai xây dựng đường truyền internet tốc độ cao, thiết lập mạng nội bộ riêng cho kỳ thi, có phương án sao lưu dữ liệu.
Thứ ba, xây dựng đội ngũ cán bộ giáo viên có kỹ năng quản lý, xử lý sự cố và các vấn đề xảy ra trên máy tính. Xây dựng kế hoạch tổ chức tập huấn cho cán bộ coi thi, kỹ thuật viên, giáo viên và học sinh làm quen với hình thức thi trên máy tính.
Thứ tư, chú trọng công tác truyền thông, cho học sinh thực hành các bài thi thử trên máy tính trong giai đoạn ôn tập để làm quen với cách thức thi, cấu trúc đề thi, thời gian thi, thậm chí là cách sử dụng máy tính thành thạo qua đó tạo tâm thế sẵn sàng, hạn chế bỡ ngỡ.
Thứ năm, khi cơ sở vật chất, thiết bị đảm bảo thì thiết kế các bài kiểm tra định kỳ trên máy tính ngay trong quá trình học để học sinh làm quen. Việc này có thể bắt đầu từ lớp 10, lớp 11, giúp giảm áp lực bất ngờ khi thi thật.
Nhận diện khó khăn
Chia sẻ của ông Nguyễn Văn Hoàng, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Huệ (Hưng Yên), sau khi Bộ GD&ĐT đưa ra chủ trương này, nhà trường đã tuyên truyền trong đội ngũ cán bộ, giáo viên và học sinh, nhằm tạo tâm thế sẵn sàng, yên tâm khi chuyển đổi sang phương thức thi mới khi có quyết định chính thức.
Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay sự chênh lệch về điều kiện cơ sở vật chất giữa các trường; đặc biệt khu vực nông thôn, trường tư thục ở nông thôn. Bên cạnh đó, thách thức đến từ việc đảm bảo tính ổn định của hạ tầng mạng, an ninh an toàn dữ liệu. Ngoài ra, tâm lý lo lắng của một bộ phận học sinh, phụ huynh khi tiếp cận hình thức thi mới cũng là điều cần được quan tâm tháo gỡ.
Cũng chia sẻ khó khăn, theo ông Võ Tấn Phát, thách thức lớn nhất mà nhà trường gặp phải khi chuẩn bị tổ chức kỳ thi trên máy tính đó là hệ thống máy tính của nhà trường đã xuống cấp, cấu hình chưa đảm bảo tốt cho việc tổ chức kiểm tra trên máy tính vì có khoảng 50% máy tính của nhà trường đã trang bị khá lâu. Đường truyền internet của nhà trường chưa đảm bảo để cùng lúc vận hành hết các phòng máy.
Bên cạnh đó, đội ngũ kỹ thuật để hỗ trợ công tác tổ chức kiểm tra trên máy tính không có, chủ yếu nhờ vào một số giáo viên chuyên môn Tin học để hỗ trợ. Hệ thống phần mềm để lựa chọn tổ chức kiểm tra trên máy tính tạo thói quen thi trên máy tính cho học sinh chưa đồng nhất ở các tổ chuyên môn, tính bảo mật chưa cao.
Tương tự, ông Nguyễn Ngọc Hiền cũng băn khoăn khi cơ sở vật chất chưa đồng bộ: còn thiếu máy tính, thiết bị cũ, hạ tầng mạng yếu, nguồn lưu điện khi xảy ra sự cố về điện, cần các giải pháp kỹ thuật kiểm soát tiêu cực.
Bên cạnh đó, khi thi trên máy tính, để đảm bảo chống gian lận, mỗi thí sinh phải có vị trí riêng biệt, vì vậy số lượng thí sinh trong mỗi phòng thi có thể giảm xuống nhiều so với khi thi trên giấy. Điều này đồng nghĩa kỳ thi phải chia thành nhiều ca, đòi hỏi ngân hàng đề thi đủ lớn và có độ tương đương cao.
Đầu tư đồng bộ đòi hỏi kinh phí lớn, trong khi ngân sách của trường còn nhiều khó khăn. Nhà trường cũng chưa đủ cán bộ kỹ thuật chuyên trách; giáo viên chưa quen với công tác coi thi trên nền tảng công nghệ thông tin. Tâm lý học sinh và phụ huynh còn lo lắng về tính ổn định của hệ thống, sợ sự cố ảnh hưởng đến kết quả.
Hải Bình