Đây là cột mốc mang tính lịch sử đối với thị trường tài chính Việt Nam, đánh dấu kết quả của quá trình cải cách mạnh mẽ và liên tục trong suốt bảy năm kể từ khi Việt Nam được FTSE Russell đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng từ tháng 9/2018.
Theo thông cáo, Hội đồng Quản trị Chỉ số FTSE Russell (IGB) ghi nhận những tiến bộ đáng kể của cơ quan quản lý Việt Nam trong việc phát triển và cải thiện khả năng tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư quốc tế. Việt Nam hiện đã đáp ứng toàn bộ các tiêu chí của nhóm thị trường mới nổi thứ cấp theo Khung phân loại quốc gia cổ phiếu của FTSE Russell.
Theo kế hoạch, việc nâng hạng của Việt Nam sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 21/9/2026, sau đợt rà soát định kỳ vào tháng 3/2026. Trong khoảng thời gian này, FTSE Russell sẽ tiếp tục đánh giá mức độ cải thiện của thị trường, đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan đến khả năng thanh toán, xử lý giao dịch và tiếp cận thông tin của nhà đầu tư nước ngoài, nhằm đảm bảo việc chuyển đổi diễn ra theo đúng chuẩn quốc tế.
Ảnh minh họa
Đáng chú ý, cùng kỳ công bố, Hy Lạp cũng được FTSE Russell nâng hạng từ “thị trường mới nổi tiên tiến” (Advanced Emerging) lên “thị trường phát triển” (Developed Market), với thời điểm hiệu lực tương tự 21.9.2026.
Một trong những cải cách quan trọng được FTSE Russell đặc biệt ghi nhận là việc Việt Nam triển khai mô hình giao dịch mới dành cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài - Non Pre-funding Solution (NPS) từ tháng 11/2024. Mô hình này cho phép các tổ chức đầu tư quốc tế được mua cổ phiếu mà không cần đặt đủ tiền trước khi giao dịch, giúp tiệm cận thông lệ quốc tế và tăng tính linh hoạt của dòng vốn ngoại.
Bên cạnh đó, Việt Nam đã thiết lập quy trình xử lý giao dịch lỗi thanh toán nhằm hoàn thiện cơ chế vận hành thị trường, đồng thời đẩy mạnh hạ tầng công nghệ. Từ tháng 5/2025, hệ thống công nghệ thông tin mới được đưa vào vận hành, tạo nền tảng cho cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) ở thị trường cơ sở - một trong những yếu tố quan trọng để tăng tính minh bạch và giảm rủi ro giao dịch.
Về mặt pháp lý, Bộ Tài chính cùng các cơ quan quản lý đã ban hành nhiều quy định mới giúp cải thiện khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài. Tiêu biểu là Thông tư 68, loại bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch đối với tổ chức đầu tư nước ngoài, và Thông tư 03, đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản đầu tư quốc tế. Những thay đổi này giúp Việt Nam tiến gần hơn đến chuẩn mực của các thị trường mới nổi trong khu vực.
Theo các chuyên gia, việc được nâng hạng sẽ mở ra cơ hội lớn để thị trường chứng khoán Việt Nam thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế quy mô hàng tỷ USD. Các công ty chứng khoán trong nước ước tính, quy mô vốn ngoại có thể đạt từ 6 đến 8 tỷ USD khi việc nâng hạng có hiệu lực. Trong khi đó, Bộ phận Nghiên cứu đầu tư toàn cầu của HSBC đưa ra kịch bản lạc quan hơn, với khả năng dòng vốn rót vào Việt Nam có thể lên tới 10,4 tỷ USD, bao gồm cả vốn chủ động và thụ động.
Công ty chứng khoán Mirae Asset Việt Nam cho biết, với quy mô và vốn hóa thị trường hiện tại, Việt Nam có thể chiếm tỷ trọng khoảng 0,7% trong rổ FTSE Emerging Markets Index khi được thêm chính thức.
Chẳng hạn, nếu quỹ ETF Vanguard FTSE Emerging Markets (quy mô gần 83 tỷ USD) áp dụng tỷ trọng này, Việt Nam có thể được giải ngân khoảng 581 triệu USD. Tính trên tổng hợp nhiều quỹ ETF khác sử dụng chỉ số FTSE Emerging Markets làm tham chiếu, dòng vốn đầu tư gián tiếp có thể đạt tới 622 triệu USD.
Ngoài ra, HSBC ước tính Việt Nam có thể chiếm khoảng 0,6% trong chỉ số FTSE Asia và 0,5% trong FTSE Emerging Markets, tương ứng khả năng thu hút 1,5 đến 3 tỷ USD từ các quỹ thụ động, cùng 1,9 đến 7,4 tỷ USD từ các quỹ chủ động. Tuy nhiên, giới phân tích lưu ý rằng dòng vốn sẽ không chảy vào ngay lập tức mà phân bổ dần theo lộ trình, khi quyết định nâng hạng chính thức có hiệu lực vào tháng 9/2026.
Việc được FTSE Russell chính thức nâng hạng không chỉ là sự công nhận quốc tế đối với nỗ lực cải cách toàn diện của thị trường chứng khoán Việt Nam, mà còn là bước tiến chiến lược giúp Việt Nam khẳng định vị thế mới trên bản đồ tài chính toàn cầu. Đây là dấu mốc quan trọng trong hành trình nâng cao tính minh bạch, hội nhập quốc tế và thu hút nguồn lực đầu tư nước ngoài cho nền kinh tế.
Về dài hạn, Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ đạt tiêu chí “thị trường mới nổi” của MSCI và tiến tới nhóm “thị trường mới nổi tiên tiến” của FTSE Russell.
Để đạt được mục tiêu này, các cơ quan quản lý cần tiếp tục duy trì tiến trình cải cách, hiện đại hóa hạ tầng giao dịch, hoàn thiện khung pháp lý, và nâng cao niềm tin của nhà đầu tư quốc tế đối với môi trường đầu tư Việt Nam.
Sơn Nguyễn