Trong những năm gần đây, các vụ việc về lò mổ heo lậu “4 không” - không giấy phép, không kiểm dịch, không đảm bảo vệ sinh, không nguồn gốc - thường xuyên được phát hiện, xử lý tại các địa phương. Những điều tra của báo Pháp Luật TP.HCM từ các cơ sở giết mổ lậu ở phường Long Bình, tỉnh Đồng Nai cho thấy các cơ sở hoạt động giết mổ này ngày càng trở nên tinh vi, trở thành một “nguồn” nguy hiểm trong chuỗi cung ứng thịt heo không an toàn cho người tiêu dùng.
Các cơ sở này không chỉ có dấu hiệu vi phạm pháp luật mà còn trực tiếp đe dọa sức khỏe cộng đồng. Một số mẫu thịt được phát hiện nghi dương tính với salbutamol, chất tạo nạc bị cấm trong chăn nuôi nhiều năm nay. Loại hóa chất này nếu vượt ngưỡng cho phép, có thể gây hại nghiêm trọng cho người tiêu dùng, từ rối loạn tim mạch, huyết áp đến các vấn đề thần kinh. Điều đáng lo ngại là nghi vấn về chất cấm salbutamol vẫn len lỏi vào thịt heo “4 không” thông qua các chuỗi giết mổ trái phép và người tiêu dùng khó có khả năng phân biệt thịt sạch với thịt có chất cấm.
Nguy cơ từ lò mổ lậu còn vượt ra ngoài việc an toàn thực phẩm. Chúng phá hủy nỗ lực truy xuất nguồn gốc và kiểm dịch heo, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh dịch tả lợn châu Phi vẫn còn nguy cơ tái bùng phát. Một con heo không rõ nguồn gốc có thể mang mầm bệnh và khi được đưa vào lò mổ “4 không”, dịch bệnh có khả năng lan rộng, gây tổn thất kinh tế và đe dọa ngành chăn nuôi hợp pháp. Như vậy, lò mổ lậu không chỉ vi phạm pháp luật mà còn phá hỏng cả hệ thống kiểm soát dịch tễ quốc gia.
Bên cạnh đó, hoạt động giết mổ lậu thường gắn với các lợi ích kinh tế tức thời khiến người dân và chủ cơ sở chọn lợi ích trước mắt. Việc xử lý hành vi này gặp nhiều khó khăn: Các cơ sở thường né tránh kiểm tra, hoạt động vào ban đêm, thay đổi địa điểm liên tục. Điều này đòi hỏi sự phối hợp liên ngành, từ công an, thú y đến quản lý thị trường để phá vỡ các ổ nhóm và truy xuất nguồn gốc từ gốc.
Không thể chỉ dựa vào hậu kiểm mà công tác tiền kiểm - phòng ngừa, siết chặt quản lý đầu vào của heo, kiểm tra giấy tờ vận chuyển, giám sát nghiêm ngặt trước khi vào lò mổ là giải pháp sống còn. Việc này giúp tạo động lực cho các cơ sở chăn nuôi và giết mổ hợp pháp, đồng thời hạn chế nguy cơ mầm bệnh và chất cấm len lỏi vào chuỗi thực phẩm. Khi lò mổ lậu bị “khóa van”, các loại thịt nguy hại sẽ khó tiếp cận người tiêu dùng, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và uy tín của ngành chăn nuôi.
Thời điểm này, trách nhiệm không chỉ thuộc về cơ quan quản lý mà còn là của người tiêu dùng. Chọn mua thịt có nguồn gốc rõ ràng, phản ánh và tố giác các cơ sở mổ heo lậu là những hành động trực tiếp và thiết thực bảo vệ mình và cộng đồng. Cùng với đó, chính quyền địa phương cần mạnh tay hơn trong việc xử lý vi phạm, áp dụng cả biện pháp hành chính và hình sự khi cần thiết. Hành động cương quyết sẽ tạo hiệu ứng răn đe và dần dập tắt các lò mổ lậu “4 không”.
Có thể thấy giết mổ “4 không” không chỉ là câu chuyện của một địa phương, mà là vấn đề liên quan đến sức khỏe cộng đồng, an toàn thực phẩm và uy tín của ngành chăn nuôi cả nước. Chặn đứng giết mổ trái phép, truy xuất nguồn gốc heo, giám sát chất cấm và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm là những bước đi quyết liệt để bảo vệ đàn heo sạch và giữ vững niềm tin của người dân vào thịt an toàn.
Chính lúc này, sự phối hợp chặt chẽ, liên hoàn giữa chính quyền, ngành thú y, cơ quan chức năng và người dân mới có thể làm nên lá chắn vững chắc, ngăn chặn thịt bẩn len lỏi vào chợ, đồng thời bảo vệ an toàn cho từng bữa ăn của người Việt. Giữ nghiêm kỷ cương thị trường, dẹp bỏ lò mổ lậu, kiểm soát chất cấm, đó cũng chính là cách để cả xã hội cùng chống thực phẩm bẩn và xây dựng nền nông nghiệp an toàn, bền vững.
MINH HẬU