Chung tay giữ hồn di sản

một giờ trướcBài gốc

Bán đất duy trì “lửa” nghệ thuật

Ở xã Định An có nghệ nhân ưu tú Danh Bê am tường nhiều loại nhạc cụ, rành các điệu múa truyền thống Khmer; ông còn sáng tác kịch bản, dạy múa cho nhiều người. Để duy trì “lửa” đam mê, ông đã bán 10 công đất ruộng để mua đạo cụ, trang phục phục vụ biểu diễn và chi phí đi lại…

Ở tuổi thất thập cổ lai hy, nhưng cứ mỗi tối, trước sân nhà, ông Danh Bê vẫn miệt mài sửa từng động tác múa, cái uốn tay, ánh mắt đến từng lời ca, câu hát, tiếng đờn, tiếng trống cho các cháu nhỏ.

Ông Danh Bê tâm sự: “Mỗi điệu múa, câu ca, nhịp trống… là nghệ thuật, là nghề, là di sản của cha ông. Tôi dạy và duy trì “gánh hát gia đình” với mong muốn là trao truyền những giá trị tốt đẹp của đồng bào Khmer để thế hệ sau không quên hồn cốt của đồng bào”.

Trình diễn nghệ thuật múa truyền thống Khmer. Ảnh: PHẠM HIẾU

Nghệ nhân ưu tú Danh Bê sinh ra trong gia đình có truyền thống nghệ thuật, từ nhỏ ông bộc lộ năng khiếu và thường xuyên tham gia phong trào văn nghệ tại cộng đồng. Lớn lên, ông tham gia đoàn nghệ thuật Khmer tỉnh, thời gian sau, ông về xã Định An sinh sống và thành lập đội văn nghệ ở ấp; đồng thời viết kịch bản, dạy múa…

Từ năm 2000 đến nay, ông làm Trưởng Đoàn văn nghệ dù kê xã Định Hòa, với lực lượng nòng cốt 40 thành viên là con cháu, dâu rể trong gia đình chuyên phục vụ văn nghệ và tham gia hội thi trong, ngoài tỉnh, đạt nhiều giải cao.

Ngoài ra, ông Danh Bê còn nghiên cứu, học hỏi và làm các loại nhạc cụ, mặt nạ trong sân khấu Rô băm; sáng tác kịch bản các bài múa dân gian truyền thống như Apsara, Saravan, Rô băm, múa sa dăm, múa gáo dừa… phục vụ biểu diễn, tham gia hội thi văn nghệ các cấp. Ông truyền dạy nghệ thuật truyền thống Khmer cho hơn 200 người yêu thích nghệ thuật truyền thống Khmer tại địa phương…

Với những đóng góp tích cực, năm 2019, ông Danh Bê được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú. Tháng 4/2024, ông được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong hoạt động bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc tại địa phương…

Bắt tay giữ hồn di sản

An Giang có nhiều di sản văn hóa phi vật thể, trong đó một số di sản tiêu biểu được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia như: Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam, lễ hội kỳ yên đình Thoại Ngọc Hầu, đua bò Bảy Núi, nghệ thuật trình diễn Dì Kê xã Ô Lâm, nghề dệt thổ cẩm đồng bào Chăm xã Châu Phong, lễ hội đình thần Nguyễn Trung Trực, nghề làm nước mắm truyền thống Phú Quốc…

Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam về đêm. Ảnh: PHẠM HIẾU

Thời gian qua tỉnh thực hiện nhiều giải pháp bảo tồn, phát huy thế mạnh, đặc trưng văn hóa, nhất là đẩy mạnh tuyên truyền về giá trị của loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian truyền thống trong cộng đồng; ban hành nhiều đề án bảo tồn giá trị đặc sắc của di sản văn hóa phi vật thể; quy định về quản lý di sản văn hóa và tổ chức lễ hội…

Đặc biệt, tỉnh quan tâm đối với nghệ nhân thực hành di sản văn hóa phi vật thể thông qua việc lập hồ sơ đề nghị phong tặng danh hiệu nghệ nhân và triển khai chính sách hỗ trợ nghệ nhân có hoàn cảnh khó khăn. Thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo cơ bản, đào tạo nâng cao nhằm kịp thời bổ sung đội ngũ kế cận; tổ chức liên hoan, hội thi nhằm tạo sân chơi cho các môn nghệ thuật trình diễn dân gian truyền thống.

Các chuyên gia văn hóa cho rằng, nghệ nhân có vai trò quan trọng trong kiến tạo, trao truyền và thực hành di sản cho thế hệ kế cận. Họ đang từng ngày lưu giữ, thực hành và nâng tầm di sản văn hóa phi vật thể. Hoạt động của nghệ nhân không chỉ góp phần bảo vệ di sản mà còn giúp di sản sống động trong đời sống.

Tuy nhiên, để nuôi dưỡng di sản bền vững, các chuyên gia lưu ý cần có các chương trình gắn kết giữa bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật biểu diễn, cụ thể: Phối hợp các di tích, điểm du lịch, ban tổ chức lễ hội định kỳ tổ chức biểu diễn phục vụ du khách; phối hợp các công ty du lịch mở tour văn hóa tâm linh, thăm các di tích, lễ hội, làng nghề truyền thống kết hợp thưởng thức các loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian tại địa phương…

Đặc biệt, cần phát huy vai trò của người dân trong bảo vệ di sản là chủ thể tích cực, chủ động tham gia vào quá trình bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị di sản. “Địa phương cần đầu tư kinh phí cho các môn nghệ thuật trình diễn dân gian truyền thống để phục dựng những tác phẩm nổi tiếng, góp phần bảo tồn nghệ thuật trình diễn.

Riêng đối với các nghệ nhân, cộng đồng được thụ hưởng chính sách đãi ngộ, tôn vinh cũng cần phải thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ đối với di sản, đó là không ngừng hoàn thiện tri thức và kỹ năng; tích cực truyền dạy, phổ biến tri thức, kỹ năng và luôn giữ tiêu chuẩn khi được xét tặng các danh hiệu...

Với cái “bắt tay” chặt chẽ, tin rằng các giá trị văn hóa tiêu biểu, đặc sắc của vùng đất, con người An Giang ngày càng đặc sắc, lan tỏa”, ông Nguyễn Hoàng Thiên - giảng viên Trường Đại học Kiên Giang chia sẻ.

PHẠM HIẾU

Nguồn An Giang : https://baoangiang.com.vn/chung-tay-giu-hon-di-san-a427066.html