Việc nắm vững các quy định của pháp luật về BHXH đối với NLĐ là cần thiết, giúp họ tránh được những rủi ro và đảm bảo được quyền lợi của mình khi thay đổi công việc.
Tình huống pháp luật
Chị Phương Hoa (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) đã làm việc tại công ty cũ hơn 3 năm, tuy nhiên, do một số lý do cá nhân, chị Hoa đơn phương chấm dứt HĐLĐ mà không thông báo trước cho công ty. Sau một thời gian, chị Hoa tìm được công việc mới và đã bắt đầu làm việc tại công ty này.
Vấn đề mà chị Hoa đang gặp phải là việc chuyển BHXH từ công ty cũ sang công ty mới. Chị Hoa băn khoăn, không rõ cần phải thực hiện những thủ tục gì để bảo vệ quyền lợi của mình, liên quan đến việc chuyển giao và tiếp tục tham gia BHXH tại công ty mới.
Luật sư tư vấn
Đối với tình huống trên, Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình tư vấn như sau:
Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình.
Sau khi ký kết HĐLĐ, người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng BHXH cho NLĐ theo quy định của pháp luật. Cụ thể, theo Điều 21 của Luật BHXH 2014 quy định: “Khi ký kết HĐLĐ có thời hạn từ 01 tháng trở lên, người sử dụng lao động có nghĩa vụ đóng BHXH cho NLĐ”. Mức đóng BHXH sẽ được tính dựa trên mức lương, tiền công và các khoản thu nhập khác của NLĐ.
Căn cứ Điều 4 của Luật BHXH 2014 thì: “NLĐ làm việc theo HĐLĐ từ đủ 01 tháng trở lên là đối tượng bắt buộc phải tham gia BHXH”. Do đó, sau khi ký kết HĐLĐ với NLĐ, người sử dụng lao động phải thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc cho NLĐ theo đúng quy định của pháp luật.
Căn cứ Điều 55 của Luật BHXH 2014: “Người sử dụng lao động phải đóng 17,5% trên tổng mức tiền lương, tiền công tháng của NLĐ cho các loại BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp. NLĐ sẽ đóng 8% trên tổng mức tiền lương, tiền công của mình”.
Căn cứ Điều 40 Bộ luật Lao động 2019 quy định về nghĩa vụ của NLĐ khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật, theo đó, NLĐ sẽ không được nhận trợ cấp thôi việc; Phải hoàn trả chi phí đào tạo; Và phải bồi thường cho người sử dụng lao động.
Căn cứ Điều 48 Bộ luật Lao động 2019 quy định khi chấm dứt HĐLĐ, người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác nếu người sử dụng lao động đã giữ của NLĐ; Cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của NLĐ nếu NLĐ có yêu cầu.
Bên cạnh đó, căn cứ Khoản 5 Điều 21 Luật BHXH 2014 quy định người sử dụng lao động có trách nhiệm phối hợp với cơ quan BHXH trả sổ BHXH cho NLĐ, xác nhận thời gian đóng BHXH khi NLĐ chấm dứt HĐLĐ, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc theo quy định của pháp luật. Theo đó, các trách nhiệm liên quan đến BHXH khi chấm dứt HĐLĐ thuộc về người sử dụng lao động. Trường hợp chị Hoa đơn phương chấm dứt HĐLĐ mà không thông báo cho công ty cũ sẽ không làm ảnh hưởng đến quyền lợi BHXH của chị Hoa khi chuyển sang công ty mới.
Để tiếp tục tham gia BHXH tại công ty mới, chị Hoa cần liên hệ đến công ty cũ để hoàn tất thủ tục chốt sổ BHXH tại công ty cũ và nhận lại sổ BHXH. Sau đó tiến hành chuyển đóng BHXH sang công ty mới, bằng cách cung cấp mã sổ BHXH cho công ty mới và đăng ký tham gia BHXH tại Cơ quan BHXH nơi chuyển đến để đảm bảo quyền lợi BHXH của chị Hoa.
Trường hợp phát sinh tranh chấp giữa NLĐ và người sử dụng lao động thì giải quyết ra sao?
Theo quy định pháp luật, xác nhận thời gian đóng BHXH, chốt sổ BHXH cho NLĐ là trách nhiệm thuộc về người sử dụng lao động, không phụ thuộc vào việc NLĐ có chấm dứt HĐLĐ đúng quy định hay không. Đồng thời, sau khi đã chấm dứt HĐLĐ, người sử dụng lao động không được phép chiếm giữ sổ BHXH mà phải trả lại cho NLĐ. Trường hợp tranh chấp phát sinh về vấn đề liên quan đến BHXH, công ty cũ không chốt sổ BHXH hoặc không trả lại sổ BHXH, chị Hoa có thể khiếu nại đến chính công ty cũ để yêu cầu giải quyết. Nếu quá thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc chị Hoa không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu thì có thể khiếu nại lần hai đến Chánh thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội nơi công ty cũ đặt trụ sở.
Ngoài ra, nếu không muốn giải quyết bằng cách khiếu nại thì chị Hoa có thể chọn giải quyết bằng cách khởi kiện đến Tòa án cấp có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết, vì tranh chấp về BHXH không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải.
Việc chuyển BHXH khi NLĐ thay đổi công việc là một vấn đề quan trọng và cần được xử lý đúng theo quy định pháp luật. Dù trong trường hợp NLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ mà không thông báo trước cho công ty. Nếu công ty cũ thực hiện đầy đủ nghĩa vụ liên quan đến BHXH, quyền lợi của NLĐ sẽ không bị ảnh hưởng. NLĐ chỉ cần hoàn tất thủ tục tại công ty cũ, nhận lại sổ BHXH và tiếp tục tham gia BHXH tại công ty mới.
Anh Chi